اهل سنت معتقدند که عذاب قبر، نعمت‌های بهشت و سؤال منکر و نکیر حق و ثابت هستند. امام ابوحنیفه رحمه‌الله می‌فرماید: «کسی‌که بگوید من از عذاب قبر خبر ندارم، او از گروه جهمیۀ تباه شده است؛ زیرا که قول خداوند متعال را که می‌فرماید: «سنعذبهم مرتین» نادیده گرفته است؛ یعنی عذاب قبر را انکار کرده‌است.»
امام احمد بن حنبل رحمه‌الله می‌فرماید: «ما به عذاب قبر و نکیر و منکر ایمان داریم و معتقد هستیم که از بنده در قبرش پرسیده می‌شود.»
بیهقی در مناقب امام شافعی رحمه‌الله آورده است که امام شافعی رحمه‌الله فرمود: «… و عذاب قبر و سؤال اهل قبور حق است.»
علامه نسفی رحمه‌الله در مورد عقیدۀ اهل سنت و جماعت چنین می‌نویسد: «نعمت دادن اهل طاعت در قبر و سؤال منکر و نکیر با دلائل سمعی ثابت هستند.»
امام طحاوی رحمه‌الله در مورد اعتقاد اهل سنت و جماعت می‌فرماید: «ما به عذاب قبر برای کسی‌که اهلیت آن را دارد و به سؤال نکیر و منکر در قبر، دربارۀ پروردگار، دین و پیامبرش، بر اساس آنچه روایت‌هایی از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم و از صحابه آورده‌اند، ایمان داریم. قبر یا باغی است از باغ‌های بهشت و یا گودالی است از گودال‌های جهنم.»
شیخ حافظ ابوبکر رحمه‌الله در بیان اعتقاد اهل سنت می‌نویسد: «اهل سنت معتقدند که عذاب قبر حق است، اگر خداوند بخواهد به‌وسیلۀ آن کسی را که مستحق آن باشد، عذاب می‌دهد و اگر بخواهد او را معاف می‌کند.»
دلایل اهل سنت
آیات قرآن
الله متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «النَّارُ يُعْرَضُونَ عَلَيْهَا غُدُوًّا وَعَشِيًّا وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ»؛ «[اينك هر] صبح و شام بر آتش عرضه می‌شوند و روزى‌كه رستاخيز بر پا شود [فرياد مى رسد كه] فرعونيان را در سختترين [انواع] عذاب درآوريد.»
این آیه به اتفاق مفسران و محدثان دربارۀ عالم برزخ و عذاب قبر است؛ زیرا نخست عرضه شدن آن‌ها بر آتش در صبحگاهان و شامگاهان ذکر شده، سپس از عذاب دردناک قیامت سخن به میان آمده است که دو عذاب جداگانه‌اند. در زیر اقوال بعضی از مفسران را دربارۀ همین آیه ذکر می‌کنیم:
علامه قرطبی رحمه‌الله می‌فرماید: «جمهور معتقد هستند که این عرضه در برزخ است و این خود دلیلی بر تثبیت عذاب قبر است.»
علامه ابن کثیر رحمه‌الله می‌فرماید: «این آیه، اصل بسیار بزرگی است در استدلال اهل سنت بر عذاب برزخ در قبور.»
خداوند متعال می‌فرماید: «وَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا عَذَابًا دُونَ ذَلِكَ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ»؛ «و در حقيقت غير از اين [مجازات] عذابى [ديگر] براى كسانى‌كه ظلم كردهاند خواهد بود ولى بيشترشان نمىدانند.» مفسرین مراد از عذاب در این آیه را عذاب قبر دانسته‌اند. نظر مفسر قرآن حضرت ابن‌عباس رضی‌الله‌عنهما و براء بن عازب رضی‌الله‌عنه نیز همین است.
خداوند متعال می‌فرماید: «مِمَّا خَطِيئَاتِهِمْ أُغْرِقُوا فَأُدْخِلُوا نَارًا فَلَمْ يَجِدُوا لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْصَارًا»؛ «[تا] به سبب گناهان‌شان غرق گشتند و [پس از مرگ] در آتشى درآورده شدند و براى خود در برابر خدا يارانى نيافتند.»
ابن‌الخطیب رحمه‌الله می‌فرماید: «این قول الله متعال بر اثبات عذاب قبر دلالت دارد؛ زیرا این حالت متصل بعد از غرق شدن آنان رخ داد و حمل آیه بر عذاب آخرت امکان ندارد؛ چون دلالت «فا» در آیه باطل می‌شود.»
علامه آلوسی نیز در تفسیر این آیه چنین می‌نویسد: «این آتش، آتش برزخ است و مراد از آن عذاب قبر است و کسی‌که در آب غرق شود و یا با آتش بسوزد و یا درندگان و لاشخوران او را تکه‌تکه کنند، به او نیز همان عذابی می‌رسد که به صاحب قبر می‌رسد.»
By محمد فاتح