حجاب (بخش دوم)

نویسنده: محمدعاصم اسماعیل‌زهی

 تاریخ فرضیت حجاب

[يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ إِلَى طَعَامٍ غَيْرَ نَاظِرِينَ إِنَاهُ وَلَكِنْ إِذَا دُعِيتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذَا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا وَلَا مُسْتَأْنِسِينَ لِحَدِيثٍ إِنَّ ذَلِكُمْ كَانَ يُؤْذِي النَّبِيَّ فَيَسْتَحْيِي مِنْكُمْ وَالله لَا يَسْتَحْيِي مِنَ الْحَقِّ وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ ذَلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَقُلُوبِهِنَّ وَمَا كَانَ لَكُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ الله وَلَا أَنْ تَنْكِحُوا أَزْوَاجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَدًا إِنَّ ذَلِكُمْ كَانَ عِنْدَ الله عَظِيمًا].

«امام عبد بن حمید» از حضرت انس روایت کرده است که این آیه درباره­ی آن کسانی نازل شد که در انتظار بودند و قبل از وقت غذا به خانه پیغمبر ﷺ می­رفتند و می­نشستند و با هم صحبت می­کردند تا این که غذا آماده می­شد، پس به خوردن مشغول می­شدند، همه­ی این وقایع قبل از نزول حکم حجاب است، هنگامی که عموم مردان در خانه­ی زنانه رفت و آمد داشتند.

حکم دیگری که در خصوص زنان است، در شأن نزول آن، امام بخاری دو روایت ذکر نموده است یکی از حضرت انس است که حضرت فاروق اعظم، عمر بن خطاب به خدمت رسول خدا ﷺ عرض نمود یا رسول الله همه گونه مردم از نیک و بد به حضور شما می­رسند، اگر شما به ازواج مطهرات دستور بدهید تا حجاب داشته باشند، بهتر است، آنگاه آیه حجاب نازل گردید در صحیحین بخاری و مسلم این قول حضرت فاروق اعظم منقول است که او فرمود: (وافقت ربي في ثلث قلت يا رسول الله لو اتخذت مقام ابراهیم مصلی، فانزل الله تعالی [وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى] (سورة البقرة/2/125). و قلت یا رسول الله أن نساءك يدخل عليهن اكبر والفاجر فلو حجبتهن، فانزل الله آيه الحجاب وقلت لازواج النبي لما لان عليه في الغيرة [عَسَى رَبُّهُ إِنْ طَلَّقَكُنَّ أَنْ يُبْدِلَهُ أَزْوَاجًا خَيْرًا مِنْكُنَّ] (سورة التحریم/66/5). فنزلت کذلک) «من با پروردگارم در سه چیز موافق شدم یکی این که من به خدمت رسول خدا عرض کردم مقام ابراهیم را جای نماز خود قرار دهید. الله تعالی این آیه را نازل فرمود: [وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى](سورة البقرة/2/125).  نیز به خدمت آن حضرت ﷺ عرض کردم همه گونه مردم از نیک و بد نزد ازواج مطهرات می آیند، بهتر است که شما آنها را به حجاب دستور دهید که آیه حجاب نازل گردید وقتی که در میان ازواج مطهرات رشک و غیرت پدید آمد، من به آنها گفتم که اگر رسول خدا شما را طلاق بدهد بعید نیست که الله تعالی ازواجی بهتر به او عنایت نماید چنان که با همین الفاظ قرآن نازل شد.»

واقعه ی دیگری از حضرت انس نیز در صحیح بخاری چنین آمده است که من درباره­ی حقیقت حجاب از همه بیشتر اطلاع دارم؛ زیرا من در آن واقعه حاضر بودم وقتی حضرت زینب بنت جحش رضی الله عنها پس از نکاح برای زفاف به خانه­ی رسول خدا آمده و در خانه با آن حضرت^ همراه بود آن جناب برای ولیمه دستور فرمود طعام درست کنند و مردم را دعوت نمود. پس از تناول غذا بعضی از مردم در آنجا نشسته با هم صحبت کردند، در روایت ترمذی آمده است که آن حضرت هم در آنجا بودند، حضرت زینب رضی الله عنها هم حاضر بودند که به علت شرم روی به دیوار آورده نشسته بود و به سبب درنگ کردن مردم بدین شکل آن حضرت ناراحت شد، از خانه بیرون آمد و به خانه­های ازواج مطهرات دیگر جهت ملاقات و سلام مشرف شد وقتی که آن جناب دوباره به خانه تشریف آورد، این مردم هنوز در آنجا نشسته بودند، پس از برگشت آن حضرت، احساس کرده پراکنده شدند، آن حضرت به خانه تشریف آورد قدری نگذشت که باز بیرون تشریف آورد، من در آنجا بودم که آن جناب آیه­ی حجاب را که در آن زمان نازل شده بود، تلاوت نمود. [يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ] (سورة الأحزاب /33/53). حضرت انس پس از نقل این واقعه فرمود من در نزول این آیات از همه نزدیکترم؛ زیرا که در جلوی من آیات حجاب نازل شد ترمذی کتاب التفسیر) در باره­ی آیات حجاب این سه واقعه در روایات حدیث مذکوراند و در بین آنها تعارضی وجود ندارد؛ زیرا امکان دارد که مجموعه‌ی هر سه واقعه  سبب نزول این آیات قرار گیرند.

بخش قبلی | بخش بعدی