نویسنده: م. فراهی توجگی
سیمای عمومی دولت اسلامی و تفاوت آن با دولت دموکراتیک
جهان برای برقراری نظم و رعایت عدالت در میان افراد جامعه، به قانونی جامع، معتدل و همه‌جانبه نیازمند است. زمانی‌که چنین قانونی وجود داشته باشد، زندگی سامان می‌یابد و امور به درستی پیش می‌رود. دین اسلام، چنین نظام و قانونی را داراست.
مفهوم دین در لغت و قرآن
کلمهٔ «دین» در زبان عربی به معانی گوناگونی از جمله طاعت، تقوا، ملت، مذهب، راه، رسم، عادت، قانون، نظام، سلطه، گردن‌نهادن و جزا و پاداش آمده است. لغت‌دانان، عمده‌ترین معانی دین را به‌صورت زیر تعریف کرده‌اند: دین به‌معنای مجموعهٔ کاملی است که عبادت خداوند از طریق آن صورت می‌گیرد.
هم‌چنین، دین شامل همهٔ آن چیزی است که پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم از جانب خداوند آورده و مأمور رساندن آن به مردم بوده است.
در قرآن‌کریم نیز کلمهٔ دین در موارد متعدد با همین معانی به کار رفته است. از جمله: دین به معنای گردن‌نهادن و تسلیم‌شدن: خداوند متعال در سورهٔ توبه می‌فرماید: «وَلَا يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ»؛ یعنی «به دین حق گردن نمی‌نهند و تسلیم نمی‌شوند.»
دین به معنای نظام و قانون: در سورهٔ یوسف آمده است: «مَا كَانَ لِيَأْخُذَ أَخَاهُ فِي دِينِ الْمَلَكِ»؛ یعنی «نمی‌توانست برادرش را طبق نظام پادشاهی دستگیر کند.»
بر این اساس، دین به‌عنوان نظام و قانونی تعریف می‌شود که همهٔ ابعاد زندگی انسان را در حوزه‌های عبادات، روابط با خداوند، معاملات، مجازات و سایر جنبه‌ها به گونه‌ای تنظیم می‌کند که هیچ نقص یا خلأی در آن باقی نمی‌ماند و انسان را از سردرگمی می‌رهاند.
ضرورت قدرت برای اقامهٔ دین
خداوند دین را برای بندگان برگزیده و اقامهٔ آن را فرض و لازم گردانیده است. هم‌چنین، پیامبران را مأمور تبلیغ و اجرای آن کرده است. این حقیقت روشن است که اقامهٔ دین بدون وجود قدرت و سلطهٔ نافذ، قابل تصور نیست. اجرای اموری مانند: برپایی حدود الهی، قصاص و عدالت، جمع و توزیع زکات، حل اختلافات، گرفتن حق مظلوم از ظالم و اقامهٔ شعایر دینی، همگی از ضروریات زندگی اجتماعی هستند که بدون وجود قدرت و سلطهٔ اجرایی امکان‌پذیر نیستند.
تعریف دولت
در لغت، کلمهٔ «دولت» به معنای دست‌به‌دست‌شدن امور یا چرخش ثروت و قدرت است. قرآن نیز در مواردی این مفهوم را به کار برده است: «وَتِلْكَ الْأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيْنَ النَّاسِ»؛ یعنی «این روزها را میان مردم می‌گردانیم.» «كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاءِ مِنْكُمْ»؛ یعنی «تا ثروت میان توانگران شما نگردد.»
در اصطلاح، دولت مجموعه‌ای از نهادهاست که وظیفهٔ رهبری سرزمین و مردمی مشخص را برعهده دارد. دولت اسلامی، دولتی است که:
-
ارزش‌های حاکم بر زندگی سیاسی،
-
شرایط رهبران و فرمانروایان،
-
شیوهٔ استقرار حاکم،
-
ساختار نظام سیاسی،
-
روش‌های مدیریت امور عمومی جامعه،
