نویسنده: مهاجر عزیزی
اقوال مفسران در مورد پوشش چهره
جمهور مفسران آیۀ «يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ» را بر پوشش چهره حمل نموده و تفسیر کرده‌اند که در اینجا به نام‌های بعضی از آن‌ها اشاره می‌شود، از جمله:
علامه رازی، علامه بیضاوی، جلال الدین محلی، نسفی، زمخشری، قرطبی، طبری، قاسمی، بقاعی، آلوسی، إیجی، جصاص، صاوی، جمل، ابوبکر بن العربی، نیسابوری، ابن جزی، عبدالرحمن بن ناصر سعدی، محمد امین شنقیطی و حسنین محمد مخلوف رحمهم‌الله‌تعالی و… .
حال در ذیل به ذکر اقوال بعضی از ایشان در این مورد، می‌پردازیم:
۱. علامه قرطبی رحمه‌الله از مفسران بزرگ و معتمد جهان اسلام می‌گوید: «لـما كانت عادة العربيات التبذل، وكن يكشفن وجوههن كما يفعل الاماء، وكان ذلك داعية إلى نظر الرجال إليهن، وتشعب الفكرة فيهن، أمر الله رسوله أن يأمرهن بإرخاء الجلابيب عليهن إذا أردن الخروج إلى حوائجهن، وكن يتبرزن في الصحراء قبل أن تتخذ الكنف.» «عادت زنان آزادۀ عرب ترک زینت و خودآرائی بود و چهره‌های‌شان را مانند کنیزان ظاهر می‌کردند و این خود یک داعیه برای نگاه مردان به سوی آنان و تشویش افکار بود، خداوند به رسول گرامیش صلی‌الله‌علیه‌وسلم دستور داد، به آن‌ها بگوید هنگام خروج از خانه جهت نیازهای‌شان چادرهای‌شان را بر چهره‌های‌شان آویزان نمایند و زنان قبل از اینکه دستشوئی درست کنند، جهت قضای حاجت (بول و براز) به صحراء می‌رفتند».
۲. علامه زمخشری رحمه‌الله، صاحب تفسیر کشاف این آیه را چنین تفسیر کرده‌اند: «ومعنى (يدنين عليهن من جلابيبهن) يرخينها عليهن ويغطين بها وجوههن وأعطافهن يقال إذا زال الثوب عن وجه الـمرأة أدني ثوبك على وجهك. وعن السدي: أن تغطي إحدى عينها وجبهتها والشق الأخر إلا العين. وعن الكسائي يتقنعن بملاحفهن منضمة أراد بالانضمام معنى الإدناء.» «معنی آیه این است که چادر را بر خودشان بیندازند و چهره و آغوش‌های‌شان را بپوشند، زمانی‌که پارچه از چهرهٔ زن کنار برود گفته می‌شود لباست را به چهره‌ات نزدیک کن. سدی می‌فرماید: یک چشم و پیشانی و طرف دیگر چهره را بپوشاند و چشم دیگر را بگذارد، نیز از کسائی روایت است که می‌فرماید: با رواندازهای‌شان خود را بپیچند، طوری که چهرۀ‌شان نیز پوشیده گردد.»
-
علامه اسماعیل حقی صاحب تفسیر روح البیان و از مفسران بزرگ حنفی در این مورد فرموده‌اند: «والـمعنى يغطين بها وجوههن وأبدانهن وقت خروجهن من بيوتهن لحاجة ولا يخرجن مكشوفات الوجوه والأبدان كالإماء.» «معنی آیه این است که هنگام خروج‌شان از خانه‌های خویش برای رفع نیاز، چهره و بدن‌های‌شان را با جلباب بپوشانند و مانند کنیزان با چهره‌های باز و بدن‌های برهنه خارج نشوند.»
