پیش‌درآمد: اسلام برای تحقق امنیت راهکارهای زیادی دارد که بنده با عمل به آن می‌تواند هم امنیت خود و هم امنیت جامعه‌ای را که در آن زندگی می‌کند به‌خوبی تأمین نماید. در ذیل تلاش می‌کنیم تا برخی از راه‌ها و اسبابی را که به‌وسیلۀ آن امنیت محقق می‌گردد، بیان کنیم.
شیوه‌های تحقق امنیت از دیدگاه اسلام
یکی از آرمانها، خواسته‌ها و آرزوهای دیرینۀ بشر، امنیت و آرامش در زندگی است. امنیت چنان مهم و حیاتی است که هر فرد جامعه خواهان آن بوده و از ته دل تقاضا دارد تا در جایی بودوباش نماید که از نعمت امنیت برخوردار باشد. زندگی بدون امنیت، زندگی‌ای بسیار دشوار، سخت و جانکاه خواهد بود. تعلیم‌وتعلم، کسب‌وکار، سرمایه‌گذاری‌وتجارت، تحقیق‌وتفحص، در جایی که امنیت نباشد، ممکن نیست. خداوند متعال در جاهای متعددی از قرآن کریم، امنیت را به‌عنوان نعمت برای بندگان خود، بیان داشته است؛ پس بندگان باید برای به دست آوردن این نعمت بزرگ بکوشند و مسیرهای درستی را که به آن منتهی میشود، به‌خوبی طی کنند و به این سعادت بزرگ نایل آیند.
یکی از مهمترین دغدغه‌های جوامع بشری در جهت تأمین امنیت، چگونگی طریقی است که امنیت را بر آن اساس قرار داد و به اصطلاح امروزی به امنیت پایدار برسند. به‌عبارت‌دیگر چگونه می‌توان ایجاد امنیت را از مرحلۀ تئوری به مرحلۀ عمل رسانید و آن را در حیطۀ فعالیت‌های فردی و اجتماعی محقق نموده و نهادینه کرد و در نتیجه، جامعه‌ای به وجود آورد که در آن، افراد هم از لحاظ زندگی شخصی و خصوصی و هم از لحاظ زندگی اجتماعی و در تعامل با دیگران احساس امنیت نمایند.
مهمترین اسباب و عواملی که باعث تحقق امنیت در جامعۀ اسلامی میشود:
1) ایمان به خداوند متعال
ایمان در لغت از ریشۀ «امن» بوده و به معانی متعددی از جمله: تصدیق، امنیت، تسلیم و پذیرفتن به کار رفته است. ایمان مؤمنین و عمل صالحین و علم مسلمین از مهمترین منابع پایداری امنیت در اسلام است.
دین به ایمن‌سازی زندگی انسان‌ها کمک‌های فراوان کرده است و با تقویت مفهوم «توکل به خدا» از احساس ناتوانی انسان تا حد زیادی کاسته است. وقتی انسان خداوند را پاسخگوی همۀ نیازهای خود بداند، احساس امنیت بیشتری خواهد کرد؛ زیرا خداوند منبع ایمن و امنیت‌بخش برای بندگان خود است.
اساس و پایۀ تحقق امنیت در دنیا و آخرت، ایمان به خدا و عمل صالح و نیک است و این چیزی است که خداوند متعال آن را در آیات متعددی بیان نموده است.
حتی اگر خود لفظ ایمان را از لحاظ لغوی بررسی کنیم درمی‌یابیم که این لفظ برگرفته از امن است؛ پس ایمان؛ یعنی امنیت، طمأنینه، آرامش و اعتماد و هرگاه بنده سهم بیشتری در ایمان داشته باشد، امنیتش نیز بیشتر میشود. خداوند متعال دراین‌باره می‌فرماید: «فأي الفريقين أحق بالأمن إن كنتم تعلمون الذين آمنوا ولم يلبسوا إيمانهم بظلم أؤلئك لهم الأمن وهم مهتدون»؛ (پس اگر می‌دانید، کدام یک از [این] دو گروه به امن و [امنیت] سزاوارتر است: کسانی‌که ایمان آوردند و ایمان‌شان را به شرک نیامیختند، آنان‌اند که امنیت [و آسایش] دارند و آنان راه‌یافتگانند.)
یکی دیگر از مهمترین اموری که باعث تحقق امنیت در جامعۀ اسلامی میشود تطبیق شریعت اسلامی است. این بدان سبب است که جامعۀ اسلامی مکلف به حفظ دین که ضرورت اهم زندگی مسلمان است، می‌باشد. با آمدن دین در زندگی انسان‌ها تحولات شگرفی در کار و زندگی‌شان ایجاد میشود؛ زیرا دین اسلام همواره پیروان‌شان را به کارهای خوب، شایسته و مناسب دعوت داده و از کارهایی که مخل امنیت، آرامش و آسایش مردم هستند، بازمی‌دارد.
تطبیق شریعت اسلامی، رعایت اموری را که خداوند برای بهتر زیستن انسان‌ها بیان نموده است، بهترین راهکارها و راه‌حل‌ها برای تحقق امنیت در جامعه است؛ «تطبیق شریعت به این معنا که ولی امر یا نیروهای دولت تابع منهج الهی باشد و هم‌چنان برای جلوگیری از منکرات و ایجاد فضای امن‌وامان تلاش نمایند. »؛ یعنی مسئولین امر بکوشند تا زندگی انسان‌ها موافق منهج الهی باشد و قواعد و قوانین اسلام را در زندگی خود ایجاد نمایند.
یکی از ویژگی‌های شریعت اسلامی و تطبیق آن این است که با اجرا و عملی کردن آن، زندگی انسان سرشار از امن و اطمینان میشود. «امنیت [در شریعت اسلامی] با مشورت، توبه، هجرت، جهاد با کفار، توکل برخدا، پایبندی به دستورات خداوند متعال به وجود می‌آید. تمام آداب دین اسلام، عالی هستند؛ زیرا باعث امنیت، راحت، اطمینان در زندگی و بعد از موت قرار می‌گیرد و دوری از یاد خدا باعث خوف و ترس حقیقی میشود. » و این امری است که خداوند متعال در کلام زیبایش آن را برای ما یادآوری کرده است: «ألا بذکر الله تطمئن القلوب»؛ (بدانید، دل‌ها به نام خدا آرام می‌گیرند.)
By محمد فاتح