نبی کریم (صلی الله علیه وسلم) میفرمایند: «وأَلِظُّوا بِـيَا ذَا الْجَلاَلِ وَالإِكْرَامِ؛ بسیار بگویید یا ذا الجلال والاکرام.» یعنی در دعایتان این الفاظ را لازم بگیرید و آن را بسیار یاد کنید؛ چون این الفاظ از بلیغترین اذکار برای بزرگداشت اوتعالی است و بسیار ورد کردن آن سبب اجابت دعا از جانب اوتعالی است.
۲۲. دعا کردن با اسم اعظم الله تعالی
از جمله اسباب اجابت دعا ورد کردن اسم اعظم اوتعالی است. پیامبر (صلی الله علیه وسله) از مردی شنیدند که میگفت: «اللَّهُمَّ إنى أسألك بأنك أنت الله الأحد الصمد الذي لم يلد ولم يولد و لم يكن له كفوا أحد!؛ پروردگارا ای خدای یکتای واحد و بینیازی که نزاده و زاده نشده و همتایی ندارد، از تو در خواست میکنم.» رسول گرامی (صلی الله علیه وسلم) فرمودند: «لقد سأل الله باسمه الأعظم الذي إذا سئل به أعطى، و إذا دعى به أجاب؛ این مرد الله تعالی را به اسم اعظمش خواند، اسمی که اگر با آن از او چیزی درخواست شود، میدهد و اگر با آن دعا شود، اجابت میکند».() همچنین از مردی شنیدند که میگفت: «اللَّهُمَّ إنى أسألك بأن لك الحمد لا إله إلا أنت، وحدك لا شریک لک المنان بديع السموات والأرض، ذو الجلال والإكرام». «بارالها! تو را میخوانم به اینکه ستایش تو را است؛ هیچ معبود برحقی جز تو نیست. ای منان! ای آفرینندهی آسمانها و زمین! ای صاحب شکوه و بزرگی!». رسول گرامی (صلی الله علیه وسلم) فرمودند: «لقد سأل الله باسمه الأعظم الذي إذا سئل به أعطى و إذا دعى به أجاب». «اين مرد الله تعالی را به اسم اعظمش خواند، اسمی که اگر با آن از او چیزی درخواست شود، میدهد و اگر با آن دعا شود، اجابت میکند.» رسول الله (صلی الله علیه وسلم) در جای دیگر میفرمایند: «اسم الله الأعظم في هاتين الآيتين: وَالَهُكُمْ إِلَهُ وَحِدٌ لا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ، و فاتحة سورة آل عمران»؛ «اسم اعظم الله تعالی در این دو آیه است: «وَإِلَهُكُمْ إِلَهُ وَاحِدٌ لا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمُ»، و آغاز سوره آل عمران.»
۲۳. اصرار در دعا و درخواست بسیار از الله تعالی
رسول الله (صلی الله علیه وسلم) میفرمایند: «إذا سأل أحدكم فليكثر، فإنما يسأل ربه»؛ «اگر یکی از شما (از الله تعالی چیزی) درخواست کرد، زیاد بخواهد؛ چون او از پروردگارش میطلبد.» بنابراین خوب است که بسیار دعا کنیم و با اصرار و پافشاری زیاد از اوتعالی درخواست کنیم، این امر در واقع بیانگر شدت وابستگی انسان به الله است، گویا انسان با زبان حال خود میگوید: ای پروردگار من، دروازهی درگاه تو را هرگز رها نمیکنم تا خواستهام را اجابت کنی. همچنین خوب است که از اوتعالی بزرگترین خواستهها را طلب کند؛ چون او پادشاه سخاوتمندی است که هیچ درخواست بزرگی هم به نظر او بزرگ جلوه نمیکند.
۲۴. اینکه بنده برای دنیا و آخرت خود دعا کند
به این معنی که مشکلی نیست بنده برای امور دنیای خویش نیز دعا کند، حتی اگر خواسته‌های بسیار ناچیزی هم باشد. این گونه دعا کردن در واقع بیانگر شدت وابستگی بنده به پروردگارش است که گویا در همه‌ی امور خویش نیازمند او است. رسول گرامی (صلی الله علیه وسلم) میفرمایند: «إنه من لم يسأل الله يغضب عليه؛ به راستی که اگر کسی از خدا چیزی درخواست نکند، بر او خشم می‌گیرد.»
۲۵. جستوجوی اوقات اجابت دعا و اماکن با فضیلت
در میان اوقات مختلف، لحظاتی وجود دارد که نسبت به دیگر اوقات فضیلت بیشتری دارند و بر اساس روایاتی که در این خصوص آمده است، دعا در آن مواقع اجابت می‌شود. بنابراین دعا کننده باید در پی چنین لحظاتی باشد و در آن زیاد دعا کند. از جمله این لحظات عبارتند از: بین اذان و اقامت، در وقت نماز، پس از ادای فرایض، آخر روز، وقت افطار روزه‌دار، نیمه‌ی آخر شب، ساعتی که در روز جمعه قرار دارد (که عبارت است از آخرین ساعت روز پس از عصر)، روزهای رمضان، روز عرفه، ایام حج، کنار کعبه و جاهای دیگری که درباره‌ی فضیلت آن روایاتی آمده است.
۲۶. عجله نکردن در اجابت دعا
رسول گرامی (صلی الله علیه وسلم) از عجله کردن در اجابت دعا منع کرده‌اند، به علاوه ناامیدی از رحمت الهی نیز ناجایز نیست. در واقع عجله کردن در اجابت دعا به معنی دروغ پنداشتن وعده‌ی الهی است. او تعالی خود وعده‌ی اجابت داده و فرموده است: «يستجاب لأحدكم ما لم يعجل، يقول: قد دعوتُ ربى فلم يستجب لى»؛ «اجابت می‌شود برای هر یک از شما، مادامی که شتاب نکند و بگوید: به درگاه پروردگارم دعا کردم و برای من اجابت نکرد.» اما لازم است که اگر خواسته‌ی فرد برآورده نشد و چیزی را که می‌خواست به دست نیاورد، این را بداند که الله تعالی دعایش را اجابت نموده است. رسول الله (صلی الله علیه وسلم) میفرمایند: «ما من أحد يدعو بدعاء إلا آتاه الله ما سأل أو كف عنه من السوء مثلها، ما لم يدع بإثم أو قطيعة رحم»؛ «هیچ بنده‌ای نیست که دعا کند مگر اینکه الله تعالی درخواست وی را برای وی میدهد، یا همانند آن، شری را از وی باز می‌دارد، البته مادامی که به گناه یا قطع صله‌ی رحم دعا نکرده باشد.» همچنین رسول گرامی (صلی الله علیه وسلم) میفرمایند: «ما من رجل يدعو الله بدعاء إلا استجيب له، فإما أن يعجل له فى الدنيا وإما أن يدخر له في الآخرة، ما لم يدع بإثم أو قطيعة رحم، أو يستعجل»؛ «هیچ کسی از پروردگارش چیزی نخواست، مگر اینکه برای وی اجابت شد، یا برای او در این دنیا به طور عاجل میدهد و یا در آخرت ذخیره میکند، البته مادامی که به گناه و قطع صله رحم دعا نکند و شتاب و عجله ننماید». گفتند: ای رسول خدا، چگونه عجله میکند؟ فرمودند: «يَقُولُ: دَعَوْتُ فَلَمْ يُستَجَبْ لی»؛ «بگوید: دعا کردم ولی برای من مستجاب نشد».
By محمد فاتح