نویسنده: شکران احمدی
در صورت دوم، در تشریح قولی قرآن کریم، قسمت اعظم احادیث نبوی نقش دارند. البته شاید بر اثر ضعف ادراک و فهم ما، مأخذ قرآنی این احادیث برای ما قابل فهم و درک نباشد؛ ولی تعداد آن دسته از احادیث که با اندک غور و تأملی، مآخذ قرآنی آن‌ها برای ما روشن می‌شود، نیز بسیار است. حداقل دو مثال برای نمونه بیان می‌شود:
-
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم می‌فرمایند: «لا یومن أحدكم حتى يكون هواه تبعاً لما جئت به»؛ ترجمه: «هیچ‌یک از شما مؤمن نمی‌شود مادامی‌که خواست نفسانی او تابع تعلیمات و هدایت‌های من نباشد». با اندک تدبری معلوم می‌شود که این فرمودۀ آن‌حضرت از آیۀ ذیل قرآن مستفاد شده است: «فَلَا وَرَبّكَ لَا يُؤْمِنُوْنَ حَتَّى يُحَكِّمُوكَ فِيْمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُم لا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيما» یعنی: «سوگند به پروردگارت که ایشان مسلمان نخواهند بود تا آن‌که تو را در اختلافی که میان‌شان وجود دارد حاکم کنند، سپس در دل‌های خود تنگی از آنچه حکم فرمودی، نیابند و با انقیاد و تسلیم قبول کنند».
«وَمَا كَانَ لِمُؤْمِن وَلا مُؤْمِنَةٍ إِذا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ» یعنی: «هنگامی‌که خدا و رسولش در کاری امر کنند، برای هیچ مرد مؤمن و زن مؤمنی، حقی نیست به این‌که اختیاری در آن کار خویش داشته باشند.»
-
آن‌حضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرموده‌اند: «من ملك زاداً وراحلة تبلغه إلى بيت الله ولم يحج، فلا عليه أن يموت يهوديا أو نصرانيا.» یعنی: «هر کس توشه و نفقه‌ای داشته باشد که او را به خانۀ کعبه برای ادای فریضۀ حج برساند و حج نکند و بمیرد، پس باکی بر وی نیست از این که یهودی بمیرد یا نصرانی».
