قرآن کریم به عنوان کتاب هدایت، خود هدفی والا را دنبال میکند و نمونهای کامل از مفهوم هدفمندی است. برای کسانی که در جستجوی معنا و هدف واقعی زندگی هستند، قرآن دعوت به کاوش در عمق مرواریدهای هدفمندی خود میکند. قرآن کریم بیان میدارد که خلقت انسان با هدف والا صورت گرفته است و انسان بیهدف آفریده نشده، بلکه مسئولیتهای بزرگی دارد که خداوند بر دوش او نهاده است. قرآن کریم، اشخاص هدفمند را با اشخاص بیهدف یکسان نمیداند و تفاوت عمدهای میان افرادی که با هدف و افرادی که بدون هدف زندگی میکنند، قائل است. به عنوان مثال، در آیه ﴿أَفَمَنْ يَمْشِي مُكِبًّا عَلَىٰ وَجْهِهِ أَهْدَىٰ أَمَّنْ يَمْشِي سَوِيًّا عَلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ﴾ [الملك:۲۲]؛ ترجمه: «آیا کسی که بر روی خود افتاده و نمیداند به کجا میرود، به هدایت نزدیکتر است یا کسی که با قامتی استوار بر صراط مستقیم حرکت میکند؟» تفسیر ابن کثیر بیان میدارد که مؤمن کسی است که هم خود و هم مسیرش مستقیم و روشن است.
ب. دیدگاه پیامبر با هدف:
پیامبر اکرم، حضرت محمد (صلی الله علیه وسلم)، بهترین نمونهی یک انسان هدفمند برای جوانان، چه مسلمان و چه غیر مسلمان، است. زندگی ایشان از آغاز با هدفی والا شروع شد و ایشان در راه رسیدن به این هدف والا، از هیچ تلاشی فروگذار نکردند. اگرچه برای یک انسان معمولاً خانواده، وطن، دوستان، مال و زندگی شخصی از اهمیت بالایی برخوردار هستند، اما پیامبر اکرم از این موارد چشم پوشید و با تمام وجود به نجات بشریت و ترویج هدفمندی پرداخت. ایشان همچنین به مردم توصیه کردند تا بدون هدف و تنها به دنبال دیگران نباشند، همانطور که در حدیثی فرمودهاند: «لَا تَكُونُوا إِمَّعَةً ؛ تَقُولُونَ : إِنْ أَحْسَنَ النَّاسُ ؛ أَحْسَنَّا، وَإِنْ ظَلَمُوا ؛ ظَلَمْنَا، وَلَكِنْ وَطِّنُوا أَنْفُسَكُمْ ؛ إِنْ أَحْسَنَ النَّاسُ ؛ أَنْ تُحْسِنُوا، وَإِنْ أَسَاءُوا ؛ فَلَا تَظْلِمُوا.» این حدیث تأکید دارد که انسانها باید خود را برای خوبی و نیکی آماده کنند، حتی اگر دیگران بدی کنند، نباید به ظلم پاسخ دهند.
اینجا چیزی که ما در استدلال خود بدان اتکاء میکنیم واژهی عربی «إِمَّعَةٌ» است؛ چون در عربی آن به کسی اطلاق شود که دارای رأی و فکر نباشد، واز فکر و رأی هرکس پیروی کند.
ج. گفتارهای دانشمندان درباره هدف و هدفگذاری:
درک و تأمل در سخنان دانشمندان و بزرگان در مورد اهمیت هدف و هدفگذاری میتواند راهنمایی موثر برای تعیین مسیر زندگی و دستیابی به موفقیت باشد. در این بخش، به بررسی برخی از نقلقولهای الهامبخش در این زمینه میپردازیم:
عبدالله بن مسعود میگوید: «سختترین چیزی که بدان پشیمانم، روزی است که گذشته و حال من در آن نسبت به روز قبلی بهبود نیافته است.»
عمر بن الخطاب میفرماید: «زندگی انسان مجموعهای از روزهاست که هر روزی که میگذرد، قطعهای از وجود او نیز سپری میشود.»
دن سالیوان (Dan Sullivan) بیان میکند: «اگر بزرگمنشی هدف شما است، تنها امروز فرصت دارید تا به آن دست یابید.»
ارل نایتینگل (Earl Nightingale) معتقد است: «موفقیت تحقق تدریجی هدف یا ایدهآل ارزشمندی است که شما دنبال میکنید.»
مایکل کوردا (Michael Korda) توصیه میکند: «اگر نمیخواهید در طول مسیر خسته شوید، همواره به دنبال اهدافی بزرگ و بزرگتر باشید.»
زیگ زیگلار (Zig Ziglar) یادآور میشود: «انتخاب صحیح هدف، به معنی رسیدن به نیمی از مسیر است.»
آر. جی. میت (RJ Mitte) عنوان میکند: «اگر اهداف خود را مشخص کنید، توانایی انجام هر کاری را خواهید داشت. کافی است خود را به پیش برانید.»
دن سالیوان (Dan Sullivan) میگوید: «برای ارزیابی پیشرفت خود، به جایی که از آن آغاز کردهاید نگاه کنید، نه به نقطهی ایدهآلی که میخواهید برسید.»