از امنیت اجتماعی، تعاریف متعددی ارائه شده است. در برخی منابع، امنیت به عنوان سطحی از احساس اطمینان خاطر تعریف شده که جامعه و گروه در آن نقش اساسی دارند. در برخی متون دیگر نیز امنیت اجتماعی به قابلیت حفظ الگوهای سنتی، فرهنگ، مذهب، هویت، و عرف ملی با شرایط قابل قبول از تحول، مربوط می‌شود.
امنیت اجتماعی در تعریفی دیگر چنین است: «آرامش و آسودگی که جامعه برای اعضای خود فراهم می‌کند. ویژگی مشخص این نوع امنیت آن است که جامعه مسئول به وجود آوردن آن است، به‌طوری که یکی از اهداف و وظایف جامعه، برقراری امنیت برای مردم و جامعه است و هم‌چنین حمایت از فرد و خانواده‌اش در مقابل بیچارگی‌ها و بدبختی‌های اقتصادی یا شخصی مانند تأمین سلامت و زندگی با اطمینان خاطر.» امروزه، مفهوم امنیت اجتماعی از نظر صوری و ظاهری در اجتماع تنها به معنای فقدان جرائم و تخلفات نیست، بلکه فراتر رفته و شامل موارد و مصادیقی از نظر روحی، بهداشتی و اقتصادی می‌شود و بالأخره ایجاد ثبات و نظم واقعی و معقول در اجتماع را در بر می‌گیرد که به امنیت اجتماعی تعبیر می‌شود.
عده‌ای نیز امنیت اجتماعی را چنین تعریف می‌کنند: «امنیت اجتماعی عبارت است از اطمینانی که ترس و وحشت را از انسان، اعم از فرد و جماعت، در تمامی زمینه‌های آبادانی دنیوی و در ابعاد اخروی، دفع می‌کند.»
امنیت اجتماعی یکی از شاخه‌های امنیت به شمار می‌رود که کارشناسان آن را به معنای حفظ سیستم اجتماعی و حاکمیت کشور تعریف می‌کنند؛ به‌گونه‌ای که اجتماع، خانواده و فرد در مقابل تهدیدها و ناهنجاری‌های اقتصادی، اجتماعی و شخصی ایمن باشند و از سلامت زندگی خود اطمینان داشته باشند. چنانچه در جامعه‌ای که امنیت اجتماعی برقرار گردد، امید و اطمینان خاطر افراد به آینده افزایش می‌یابد و میل به رشد، تکامل و دستیابی به یک زندگی سالم در دل آن‌ها بارور می‌شود.
معنای امنیت اجتماعی این است که مردم در محیط کار و زندگی خود، احساس خوف، تهدید و ناامنی نکنند. این مسئله بسیار مهم است. آحاد ملت برای اینکه بتوانند در محیط کسب و کار، فعالیت اجتماعی و زندگی خصوصی، کار صحیح خود را انجام دهند و حتی با دل آرام و خاطر جمع به عبادت خدا مشغول باشند، نیازمند امنیت هستند. برای تأمین این نیاز عمومی، لازم است که حاکمیت با اعمال قدرت و اقتدار، این خواستۀ عمومی انسان‌ها را تأمین کند.
امنیت اجتماعی بخشی از وظایف ایجابی دولت در تأمین امنیت است که توسط نیروی انتظامی به‌عنوان نمایندۀ قانونی دولت و در قالب وظایف و مأموریت‌ها صورت می‌پذیرد. هدف از این اقدامات، ایجاد مصونیت (فقدان جرم و جنایت) و آسودگی خاطر (احساس امنیت) برای اعضای جامعه در فعالیت‌های روزمرۀ اجتماعی، محل‌های کسب و کار و تردد، زندگی خصوصی، تعاملات اجتماعی، حفظ ارزش‌های دینی و ملی، تأمین بخشی از رفاه و آسایش و در نهایت، ارتقای منزلت اجتماعی آنان در شبکۀ تعاملات اجتماعی است.
یکی دیگر از حوزه‌های امنیت انسانی، امنیت اجتماعی است. امنیت فردی و اجتماعی در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر هستند و امنیت فردی زیربنای امنیت اجتماعی محسوب می‌شود. امنیت اجتماعی عبارت است از ایجاد شرایط و موقعیتی که بر اساس آن، همۀ افراد جامعه در انجام فعالیت‌های مشروع و قانونی خود آزادی کامل داشته و از امکانات جامعه به‌صورت یکسان برخوردار باشند و همۀ افراد در موقعیت برابر قرار گیرند.
By محمد فاتح