رسانه و فضای مجازی مزایا و فواید متعددی دارد و از کارکردهای مثبت فراوانی برخوردار است؛ اما اگر از آن استفاده‌ی صحیح صورت نگیرد، انسان‌ها و جوامع را دچار مضرات و آسیب‌های فراوان می‌نماید. به عبارت دیگر، اگر از رسانه بهره‌گیری صحیح صورت بگیرد، به یک فرصت بسیار مغتنم تبدیل می‌شود و فواید فراوانی نصیب انسان و جامعه خواهد شد؛ اما اگر با رسانه برخورد انفعالی صورت بگیرد و به آسیب‌های آن توجه نشود و از آن درست بهره‌گیری نشود، تهدیدی کاملاً جدی تلقی می‌گردد که بسیار خطرناک خواهد بود و ممکن است حرکت جامعه و مردم را از مسیر سعادت منحرف کند و آسیب‌های بسیار جدی بر جامعه و آحاد مردم وارد نماید.
آسیب‌های رسانه‌های جمعی و فضای مجازی در یک تقسیم کلی به دو دسته تقسیم می‌گردد:
۱. آسیب‌های فردی؛
۲. آسیب‌های اجتماعی.
در این یادداشت و چند نوشته‌ی آینده به برخی از مهم‌ترین آسیب‌های فردی رسانه می‌پردازیم. رسانه‌های جمعی و فضای مجازی می‌تواند آسیب‌های جدی و خطرناکی را متوجه افراد و مخاطبان نماید و آنان را در معرض ضررهای جسمی، روحی و معنوی فراوان قرار بدهد.
برخی از آسیب‌های فردی رسانه‌های جمعی و فضای مجازی عبارتند از:
۱. اعتیاد رسانه‌ای؛ یکی از مضرترین آسیب‌های فردی رسانه اعتیاد به رسانه‌هاست. اعتیاد که یکی عوامل ایجاد مشکلات متعدد مادی و معنوی است، تنها در قالب مواد مخدر بروز نمی‌کند، بلکه انواع مختلفی دارد. یکی از آنها اعتیاد رسانه‌ای است. استفاده‌ی ناآگاهانه، ناصحیح و بیش‌ازحد از رسانه‌های جمعی و فضای مجازی انسان را معتاد می‌کند. وقتی انسان به چیزی معتاد شود، همه‌ی آمال و آرزوها و فکر و ذکرش آن چیز می‌شود و از چیزها، افراد و اهداف دیگر غافل می‌گردد.
انواع اعتیاد رسانه‌ای
الف: اعتیاد رسانه‌ای به انواع مختلفی تقسیم می‌گردد:
۱. اعتیاد به فیلم‌های تلویزیونی و سریال‌ها؛
۲. اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری و موبایلی؛
۳. اعتیاد به گشت‌زنی بی‌هدف در سایت‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی؛
۴. اعتیاد به دیدن فیلم‌ها و عکس‌های مبتذل و مستهجن. این نوع اعتیاد بدترین نوع اعتیاد است و موجب صدمات مادی و معنوی فراوان می‌گردد. متأسفانه این نوع اعتیاد در فضای رسانه‌ای بسیار شایع است؛ به گونه‌ای که برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که بیش از ۶۰درصد از کاربران اینترنت دنبال مسائل غیراخلاقی هستند.
ب: نشانه‌های اعتیاد رسانه‌ای
اعتیاد رسانه‌ای علائم و نشانه‌های متعددی دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
۱. بی‌میلی به ورزش و انجام فعالیت‌های بدنی؛
۲. اشتغال ذهنی و فکری و دایمی و غفلت از رسیدگی به کارهای مهم زندگی؛
٣. گرفتن حالت تدافعی در مقابل اعتراض تمام کسانی که شخص را ملامت به استفاده‌ی بیش‌ازحد از رسانه می‌کنند؛
۴. دسترسی به رسانه در انسان ایجاد وجد و شادی زیاد لحظه‌ای نماید؛
۵. هنگام استفاده از رسانه حساب زمان از دست انسان خارج شود؛
۶. از ساعات لازم برای استراحت برای استفاده از رسانه بهره‌گیری شود؛
۷. اگر به رسانه دسترسی نداشته باشد، انسان عصبی و آشفته گردد؛
۸. به‌جای انجام تکالیف درسی و وظایف زندگی و بندگی، بیشترین وقت با رسانه سپری شود؛
۹. انسان ترجیح دهد که وقت خود را با رسانه سپری نماید تا با دوستان و خانواده؛
۱۰. برای فرار از مسئولیت‌ها و گاهی گریز از موقعیت‌های ناراحت‌کننده و احساسات ناخوشایند مثل افسردگی به رسانه پناه ببرد.
اگر همه یا بیشتر علائم و نشانه‌های ذکرشده همیشه در فردی وجود داشته باشد، او مبتلا به اعتیاد رسانه‌ای است که باید به تداوی این بیماری خطرناک بپردازد.
