با گذشت چندین سال از درگذشت حضرت علامه ندوی رحمه‌الله، هنوز هم افراد عام و خاص از این عالم بزرگ به خوبی یاد می‌کنند و از آثار و آموزه‌های او بهره می‌برند. این امر نشان از برکت و صفات منحصر به فردی است که او را از دیگر هم‌زمانانش متمایز می‌کند، صفاتی که یک فرد را به عنوان یک ملت تبدیل می‌کند.
حضرت علامه ندوی رحمه‌الله، یک داعی و عالم بزرگ بود؛ او نه تنها به عنوان یک دانشمند، بلکه به عنوان یک روحانی با اخلاق و برجسته شناخته می‌شود. این تخلی از خصوصیات ناپسند و تزیین با خصوصیات حسنه، او را به عنوان «حضرت امام سیدابوالحسن علی ندوی» شناخته و نام نیکش را جاودانه کرده است.
امثال علامه ندوی رحمه‌الله، نمونه‌ای بارز از عاملین حقیقی به قرآن‌کریم و شریعت غرای محمدی صلی‌الله‌علیه‌وسلم بودند که جهانِ تشنۀ امروز را سیراب نمودند و بر همگان فیض بخشیدند.
چون بجان در رفت جان ديگر شود جان چو ديگر شد جهان ديگر شود
نغمۀ مــردی که دارد بوی دوست ملتــــی را می‌برد تا کــوی دوست
با نگاهی هر چند گذرا به زندگی بزرگ‌مردان تاریخ اسلام و اختران تابناک عرصۀ علم و معرفت، به این حقیقت می‌رسیم که انقلاب‌آفرینان مجرای تاریخ و تأثیرگذاران جهان انسانیت، افزون بر ابعاد دیگر علم و معرفت، استعداد خارق‌العاده و موقعیت‌های فراوان، در دریای بیکران معنویت نیز غواصانی یکه تاز بوده‌اند و در راستای انسجام با قافلۀ نخبگان تاریخ اسلام از این عطیۀ والای خداوندی بهره‌ای وافر داشته‌اند و در حقیقت، با مجاهدت‌های توان‌فرسا، جان و روان خویش را با زمزم جوشان معرفت شستشو داده‌اند.
حضرت امام ندوی رحمه‌الله در دوران خود با تلاش‌های پژوهشی و تعلیمی، فرازهای کمالات و وارستگی را پشت‌سر گذاشته و با کسب معارف دینی و نسیم فرح‌زای معنویت، پای در مسیر و خطۀ نیاکان نام‌دار خود گذاشت. او با اعتقاد به اینکه تنها با پیمودن قله‌های فرزانگی می‌توان به حقیقت زندگی رسید و بر مدارج کمال و عزت قدم گذاشت، به سوی معارف معنوی و کسب سجایای اخلاقی حرکت می‌کرد.
حضرت امام ندوی رحمه‌الله با ارباب معنی ارتباط نزدیک داشت و در مجالس ابرار و نیکان شرکت می‌کرد تا از گفتارهای ارزشمند آنان بهره‌مند شود و درس‌های زندگی را فرا گیرد. او سفرهای بسیاری را تحمل کرده و در محضر حضرت مولانا عبدالقادر رای‌پوری و حضرت مولانا الیاس (بنیان‌گذار نهضت دعوت و تبلیغ) حضور یافته و از منابع جوشان و چشمه‌های خروشان نخبگانی چون حضرت مولانا احمد علی لاهوری -مفسر بزرگ- و دکتر محمد اقبال لاهوری -شاعر دردآشنای مشرق- بهره برده است.
هر که خواهد هم‌نشینی با خدا گو نشیند در حضور اولیاء
به یقین می‌توان گفت: «این همه تلاش در این راستا موهبتی بس بزرگ و توفیقی نیکو از جانب پروردگار بود که بر اثر طلب صادقانه به ایشان عطا گردیده بود و در محضر این بزرگواران از هر جایی دیگر بیشتر احساس سکون و آرامش می‌کرد. در کتاب «کاروان زندگی» می‌نویسد: «رائپور رفته چنین احساس می‌شد که بحر ظلمات و مادی‌گرایی و اندیشه‌پرستی همه جا را فرا گرفته است و فقط همین یک جزیره است که در اینجا غیر از ذکر و فکر هیچ شغل دنیوی و موضوع دیگری وجود ندارد و از هر برگ این سامان آواز «الله الله» می‌چکد.»
مولانا ندوی رحمه‌الله در همۀ زمینه‌های معنویت و اخلاق، دریایی بیکران بود و زندگی ایشان نیز نمونه‌ای از زندگی مردان بارز تاریخ اسلام به شمار می‌رود و ما در این مقام به بیان بخش‌هایی از آن به‌طور خلاصه می‌پردازیم.
