نویسنده: دکتور فضل احمد احمدی

3- دیدگاه منتخب

با کمک مجموع مستندات و شواهد درون دینی زرتشتی، اسناد تاریخی و منابع اسلامی، این دیدگاه ارائه شد که رسالت پیامبر زرتشتیان، جهانی نبوده است، خواه آن پیامبر در واقع، زرتشت بوده است یا اشخاصی دیگر. دانستن نام پیامبر ایران باستان، موضوعیت و تأثیری در نظریه‌ی برگزیده ندارد. مهم آن است که برای زرتشتیان باستان، پیامبر الهی یا پیامبران متعدد بر فرض اثبات مبعوث شده است و رسالت این پیامبر، محدود به قوم و نژادی خاص بوده است، نه فراگیر و جهان شمول. رویکرد و رویه‌ی امروزی پیروان آیین زرتشت نیز بیانگر آن است که این دین، آیین جهان‌شمول و فراگیر نبوده است؛ زیرا پیروان این دین به حد کافی گوشه‌گیر و درگیر رسیدگی به مسائل خود هستند و هیچ فرصت را برای دعوت و تبلیغ دیگران اختصاص نمی‌دهند.

4- منابع آیین زرتشت

هر دین و آیین مجموعه‌ای از سخنانی دارد که پیروان آن دین با تبعیت از آن‌ها به زندگی خویش ادامه می‌دهند. مهم‌ترین منابع آیین زرتشت گاهان است. گاهان (گات‌ها) سخنان یا سروده‌های زرتشت پیامبر است. اگر به گاهان زرتشت نظری انداخته شود، متوجه می‌شویم که در آن سخنی از فقه یا شریعت و قانون نیست. مطلبی که پژوهشگران و مؤبدان زرتشتی نیز به آن تصریح کرده‌اند؛ چنان‌که «مزداپور زرتشتی» می‌نویسد: «گاهان، در حقیقت فقه نیست و قانون هم نیست». و در جای دیگر می‌نویسد: «پیام آسمانی گاهان، شریعت را در برندارد».
مؤبد سروش‌پور می‌نویسد:«مهم‌ترین مشخصه‌ی گات‌ها از نگاه نگارنده در این است که در هیچ کجای گات‌ها اثری از احکام یا قوانین مذهبی (فقه) و آیین‌ها و ساختار دینی (شریعت) نمی‌بینیم».
همچنین در اوستای متأخر، به ویژه و ندیداد و متون دینی پهلوی و نوشته‌های متأخرتر، مملو از باورهایی است که به زمینه‌های گوناگون از زندگی اجتماعی و روابط مردم در جامعه باز می‌گردد.
اوستا به عنوان یکی دیگر از منابع آیین زرتشت، مجموعاً در بردارنده‌ی بخش‌های جداگانه‌ای است که هر بخش دارای تکه‌ها و هر تکه ویژ‌‌گی‌ای‌ دارد که نیایش خوانده می‌شود و ترکیب این نیایش‌ها اوستا را به گونه‌ی یک روش دائرةالمعارفی در آورده است. با این حال، مهم‌ترین منبع شریعتیِ آیین زرتشت، بخش «وندیداد» کتاب اوستا است. وندیداد بخش فقهی اوستا و منبع بی‌نهایت ارزشمندی از اطلاعات درباره‌ی موضوعات متعدد، قوانین دینی، آیین‌ها و مراسم تطهیر و دخمه‌گذاری جسد، امور شرعی، جغرافیا و اسطوره است. این کتاب دارای 22 فصل یا فرگرد است. فصل‌ها و بندهای «وندیداد» در یکدیگر تداخل دارند. در هر فصل، از چند موضوع سخن رفته و احکام آن بیان شده است. گفته شده که این کتاب در زمان ساسانیان نوشته شده است. بعضی دیگر تألیف وندیداد را معمولاً به دوره‌ی پس از هخامنشیان نسبت می‌دهند؛ گرچه مطالب آن بسیار کهنه‌تر از این زمان و حتی کهنه‌تر از زمان زرتشت است. احتمالاً غرب ایران که علاقه‌مندی خاصی به امور طهارت داشته‌اند، پس از گرویدن به آیین زرتشت، در تدوین این بخش اوستا نقش عمده‌ای داشته‌اند.
ادامه دارد…
بخش قبلی
Share.
Leave A Reply

Exit mobile version