امام ابن عبدالبر اندلسی رحمه‌الله‌تعالی در کتاب مشهور خود به نام «الاستیعاب في معرفة الأصحاب» می‌نویسد: « فیروز الدیلمي: يكنى أبا عبد الله. وقيل: أبا عبد الرحمن»؛
ترجمه: (کنیه‌ی حضرت سیدنا فیروز دیلمی رضي‌الله‌عنه ابوعبدالله است و نیز گفته شده است که کنیه‌اش ابوعبدالرحمن می‌باشد.)
امام ابن اثیر رحمه‌الله‌تعالی نیز در کتاب «أسد الغابة في معرفة الصحابة» و امام ابن سعد در «الطبقات» و امام ابن عساکر دمشقی در «تاریخ دمشق» این اسم را تأیید می‌کنند؛ البته ایشان می‌فرمایند که حضرت سیدنا فیروز دیلمی رضي‌الله‌عنه به کنیه‌ی ابوالضحاک نیز مشهور بوده است و با استناد از برخی روایات آن را مورد تأیید قرار می‌دهد.
نسب
در رابطه با نام پدر ایشان در کتاب‌های حدیث، سیرت، تاریخ و… تصریحی موجود نیست. البته تا همین اندازه مطلع هستیم که در منابع معتبر هرگاه اسم ایشان گرفته می‌شود، همه او را منسوب به (دیلمی) می‌کنند، یعنی می‌نویسند: «فیروز ابن الدیلمي.»
اما درباره‌ی نسب ایشان امام اندلسی رحمه‌الله‌تعالی می‌نویسد: «ويقال له الحميري لنزوله بحمير وهو من أبناء فارس من فرس صنعاء. وقد قيل: إن هؤلاء الأبناء ينسبون في بني ضبة»؛
به حضرت سیدنا فیروز رضي‌الله‌عنه حِمیَری نیز گفته می‌شود؛ زیرا او در منطقه‌ی حمیری‌ها به دنیا آمده است. او از سلاله و نژاد فارسیانی‌که در شهر صنعای یمن می‌زیستند می‌باشد. این نیز گفته شده است که این نژاد منسوب به قوم بنی ضبه است.
امام ابن سعد رحمه‌الله‌تعالی می‌نویسد: «وهو من أبناء أهل فارس الذين بعثهم كسرى إلى اليمن مع سيف بن ذي يزن فنفوا الحبشة عن اليمن وغلبوا عليها»؛
او از اولاد و نژاد اهل فارس می‌باشد، از آن کسانی‌که کسری پادشاه ایران، آن‌ها را همراه با شخصی به نام «سیف ابن ذي یزن» به‌سوی سرزمین یمن فرستاد. (تا در آنجا بجنگند و یمن را تجزیه کنند و اقتدار ایرانیان و کسرائیان را در آنجا به تثبیت برسانند) آن‌ها نیز سرزمین حبشه را از کشور یمن جدا ساختند و آن را تحت فرمانروایی خویش درآوردند.
امام ابن اثیر رحمه‌الله‌تعالی نیز به نقل از امام ابن‌منده و امام ابونعیم اصفهانی رحمهماالله‌تعالی می‌نویسد: «هو ابن أخت النجاشي وهو من أبناء فارس من فرس صنعاء»؛
فیروز دیلمی خواهرزاده‌ی نجاشی (پادشاه حبشه) می‌باشد. او از اولاد فارسیان صنعا است.
این‌که حضرت سیدنا فیروز رضي‌الله‌عنه چگونه خواهرزاده‌ی نجاشی بوده است، اطلاعی در دست نیست؛ ممکن است که در همان وقتی‌که پدران و اجداد او در این سرزمین آمده بودند، پدر او با یکی از خواهران نجاشی وصلتی کرده است که حاصل وصلت‌شان سیدنا فیروز رضیاللهعنه می‌باشد.
ولادت با سعادت ایشان
در این رابطه نیز اطلاع دقیقی در دست نیست و همه‌ی کتاب‌های معتبر تاریخ و سیرت در این باره سکوت کرده‌اند؛ البته در مطابقت با منابع معتبر همین قدر می‌توان گفت که او قبل از بعثت رسول مکرم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وسلم به‌دنیا آمده است، او در زمانه‌ی رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم می‌زیست و به ایشان ایمان آورده است. او احادیث زیادی نیز روایت کرده و با ایمان از دنیا رحلت فرموده است.
By محمد فاتح