عید و جشن این نیست که خانوادهها و فامیلها و بچهها و بزرگترها در روزی دور هم جمع شوند که الله چنین روزی را بهعنوان جشن قرار نداده! عید تنها دورهم بودن و آجیل و پسته خوردن نیست! عید لباس شیک و نو پوشیدن و شربتهای گوارا نوشیدن نیست! عید خندههای دور همی و داستانهای باستان نقل کردن نیست! سبحان الله بنگر به این جملۀ امام عادل عمر بن عبدالعزيز رحمهاللهتعالى که میفرماید: “ليس العيد لمن لبس الجديد إنما العيد لمن أمن الوعيد” «عید برای کسیکه لباس نو پوشیده نیست! بلکه عید برای کسی است که در روز آخرت (از عذاب الهی ) در امان بماند.»[1]
آری نجات در چنین روزی عید حقیقی است و در آن روز نجاتی ممکن نیست؛ مگر با اسلام و عمل صالح.
ام المؤمنین عائشه رضیاللهعنها میفرماید: “دَخَلَ أَبُو بَكْرٍ وَعِنْدِي جَارِيَتَانِ مِنْ جَوَارِي الْأَنْصَارِ تُغَنِّيَانِ بِمَا تَقَاوَلَتْ الْأَنْصَارُ يَوْمَ بُعَاثَ قَالَتْ وَلَيْسَتَا بِمُغَنِّيَتَيْنِ فَقَالَ أَبُو بَكْرٍ أَمَزَامِيرُ الشَّيْطَانِ فِي بَيْتِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّىاللَّهُعَلَيْهِوَسَلَّمَ وَذَلِكَ فِي يَوْمِ عِيدٍ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّىاللَّهُعَلَيْهِوَسَلَّمَ يَا أَبَا بَكْرٍ إِنَّ لِكُلِّ قَوْمٍ عِيدًا وَهَذَا عِيدُنَا” «ابوبکر بر من وارد شدند(به منزل ما تشریف آوردند) در حالیکه نزد من دو کنیز از کنیزهای انصار بود که در حال سرود خواندن با اشعاری بودند که انصار آن را در روز جنگ بعاث میخواندند! فرمود: این دو کنیز خواننده نبودند! ابوبکر رضیاللهعنه گفت: آیا در خانۀ رسول الله صلیاللهعلیهوسلم موسیقی شیطان مینوازید؟ ام المومنین میگوید: آن روز نیز روز عید بود! پس رسولالله صلیاللهعلیهوسلم فرمودند: ای ابوبکر هر قومی عید مخصوصی دارد و امروز نیز عید ماست!.»[2]
اگر به این روایت نگاه کرده شود فهمیده میشود که اعیاد جزو مسائل خاص هر دینی است و نمیتوان از ادیان دیگری جشنهایشان اخذ کرده و آنها را برپا نمود حتی اگر از نیاکان به جا مانده باشد!
چرا که چنین امری مغایر با سنت رسول الله است صلیاللهعلیهوسلم، ایشان جشنهای ملی اهل مدینه را تعطیل کرده و به جایش عید قربان و عید فطر را جایگزین کرد و فرمود: که هر دینی عید خاص خود را دارد، یعنی نمیتوان در اعیاد به دیگران مشابهت نمود، از ام سلمه رضیاللهعنها روایت است که فرمودند:”كان رسول الله صَلَّىاللَّهُعَلَيْهِوَسَلَّمَ يصوم يوم السبت والأحد أكثر ما يصوم من الأيام، ويقول: إنهما يوما عيد للمشركين فأنا أحب أن أخالفهم” «رسول الله صلیاللهعلیهوسلم بسیار روز شنبه و یکشنبه را روزه میگرفت و میگفت: این دو روز، روزهای عید مشرکین (یهود و نصارا) است و من دوست دارم در این روزبا آنها مخالفت کنم.»[3]
بنگر که اولاً: چگونه رسول الله صلیاللهعلیهوسلم روز شنبه و یکشنبه را که بهصورت هفتگی تکرار میشود را عید نامیده و ثانیاً: فرموده است که این دو روز عید مخصوص مشرکین است و میخواهم با روز گرفتن با آنها مخالفت کنم! ای مسلمان بنگر که چگونه رسول الله صلیاللهعلیهوسلم خود را از آداب و رسوم کفار به دور نگه میداشت و امتش را بر این کار تشویق میکرد! حال چگونه ممکن است شب یلدا را که سالیانه تکرار میشود و عیدی است از اعیاد زرتشتیان، جشن گرفت و سپس ادعا کرد که بر روی منهج رسول الله صلیاللهعلیهوسلم هستیم! و شاید برخی انسانهای جاهل و مدعی ادعا کنند که میانهرو هستند و میخواهند اعتدال را رعایت کنند! به این قوم مسکین باید گفت؛ آیا شما میانهروتر از رسول الله صلیاللهعلیهوسلم هستید؟؟!
از ثابت بن الضحاک رضیاللهعنه روایت است که:«نَذَرَ رَجُلٌ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّىاللَّهُعَلَيْهِوَسَلَّمَ أَنْ يَنْحَرَ إِبِلاً بِبُوَانَةَ فَأَتَى النَّبِىَّ صَلَّىاللَّهُعَلَيْهِوَسَلَّمَ فَقَالَ: إِنِّى نَذَرْتُ أَنْ أَنْحَرَ إِبِلاً بِبُوَانَةَ. فَقَالَ النَّبِىُّ صَلَّىاللَّهُعَلَيْهِوَسَلَّمَ: «هَلْ كَانَ فِيهَا وَثَنٌ مِنْ أَوْثَانِ الْجَاهِلِيَّةِ يُعْبَدُ». قَالُوا: لاَ. قَالَ: «هَلْ كَانَ فِيهَا عِيدٌ مِنْ أَعْيَادِهِمْ». قَالُوا: لاَ. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّىاللَّهُعَلَيْهِوَسَلَّمَ: “أَوْفِ بِنَذْرِكَ فَإِنَّهُ لاَ وَفَاءَ لِنَذْرٍ فِى مَعْصِيَةِ اللَّهِ وَلاَ فِيمَا لاَ يَمْلِكُ ابْنُ آدَمَ.” «مردی به نزد رسول الله صلیاللهعلیهوسلم آمد و گفت: ای رسول خدا! من نذر کردهام که شتری را در منطقه بوانه (در نزدیکی مکه) قربانی کنم! پس رسول الله صلیاللهعلیهوسلم فرمودند: آیا در آن منطقه بتی از بتهای جاهلیت که عبادت شود وجود دارد؟ گفت: نخیر، فرمود: آیا در آنجا عیدی از اعیاد مشرکین برگذار میگردد؟ گفت: نه! فرمود: پس به نذر خود وفا کن و بدان که در معصیت خدا هیچ نذری روا نیست و همینطور در چیزی که انسان مالک آن نیست نذری قبول نیست.»[4]
اگر آن شخص میگفت که: در منطقۀ بوانه عیدی از اعیاد مشرکین برگذار میگردد، قطعاً رسول الله صلیاللهعلیهوسلم او را از نذر دادن در آنجا نهی میکرد و جلوی او را میگرفت، برای همین امر بود که چنین سوال کرد! حال چگونه ممکن است اعیاد مشرکین و زرتشتیان را جشن بگیریم، اعیاد کسانیکه خورشید و آتش میپرستند؟!
و اما علت دیگر، در شب یلدا بسیاری از باورهای ناشایست و اعتقادات باطل و افکار جاهلی احیا میشود که با تعالیم اسلام ناخوانا بود و بدون هیچ شک و ریبی چنین باورهایی حرام و بعضا کفر است، ما نمونههایی از این باورها را ذکر خواهیم کرد و هر کدام را مختصری توضیح داده و حکم شرع را در قبالش بیان خواهیم کرد.
خداوند متعال میفرماید: «وَيَاقَوْمِ مَا لِي أَدْعُوكُمْ إِلَى النَّجَاةِ وَتَدْعُونَنِي إِلَى النَّارِ.»؛ ترجمه: «و ای قوم من! چیست مرا که من شما را به سوی نجات میخوانم، و (شما) مرا به سوی آتش میخوانید؟!»[5]
ای قوم من! من شما را به تبعیت از اعیاد اسلامی و برپایی اوامر خدا که سعادت دنیا و آخرت شما در آن است دعوت میکنم، شما مرا به سوی برپایی جشنهای ملی که میراث مشرکین چند هزار سال قبل است و موجب شقاوت دنیا و آخرت است فرا میخوانید؟؟ شما را چه شده است؟؟
[1]. الهروی، الملا على القاري، مرقاة المفاتيح شرح مشكاة المصابيح، ج۵، ص۱۲۳، کتاب الصلاة، باب صلاة العيدين، قدیمی کتبخانه کراچی.
[2]. البخاري، محمد بن إسماعيل بن إبراهيم، صحیح البخاری، ج۲، ص۱۷، کتاب الجمعة، باب سنة العيدين لأهل الإسلام، رقم الحدیث: ۹۵۲، الطبعة: الأولى ۱۴۲۲هـ، الناشر: دار طوق النجاة.
[3]. النسائي، أحمد بن شعيب، سنن النسائي الكبرى، ج۲، ص۱۴۶، کتاب الصیام، صيام يوم الأحد، رقم الحدیث: ۲۷۷۶، الطبعة الأولى، ۱۴۱۱-۱۹۹۱هـ، الناشر: دار الكتب العلمية-بيروت.
[4]. السجستاني، سليمان بن الأشعث، سنن أبي داود، ج۳، ص۲۳۶، الأیمان والنذور، باب مَا يُؤْمَرُ بِهِ مِنَ الْوَفَاءِ بِالنَّذْرِ، رقم الحدیث: ۳۳۱۵، الناشر: دارالفكر.
