نویسنده: ابوعائشه
آئین شین‌تو (بخش پانزدهم)
کتاب‌های آیین شین‌تو
در آیین شین‌تو کتاب‌هایی یافت می‌شود که آداب و سنن گذشتگان را در بردارد. این کتاب‌ها در زمان‌های مختلف تهیه شده و یکی از آن‌ها در سال ۸۰۶ م، نوشته شده است. این کتاب‌ها، داستان‌های کهن را در دفاع از طبقۀ روحانیون نقل می‌کند.
مهم‌ترین متن مقدس دین شین‌تو دو کتاب است که اولی به نام «کوجیکی» که در سال ۷۱۲م نوشته و دومی به نام «نیهونگی» خوانده می‌شود که در سال ۷۲۰م به کتابت درآمده است. این دو متن، قدیمی‌ترین متون در آیین شین‌توی جاپان به حساب می‌آیند. البته مردم به همین دو کتاب بسنده نکردند، بلکه بعدها دو کتاب دیگر نیز در این آیین به وجود آمد که یکی مشتمل بر نیایش‌های مواقع مختلف است که در سدۀ دهم نوشته شده و دیگری مجموعه‌ای از اشعار می‌باشد که در سده‌های پنجم تا هشتم میلادی سروده شده است.
کتاب کوجیکی
یکی از این دو کتاب مهم، کتاب کوجیکی است و این کتاب فعلاً در دسترس است و توسط دکتر احسان مقدس ترجمه شده است. در مورد تألیف این کتاب در خود همین کتاب مواردی وجود دارد که در ذیل به آن می‌پردازیم:
در حوالی قرن چهارم میلادی به تدریج قبایل جاپانی به زیر چتر حکومت مرکزی یاماتا درآمدند و در پایان قرن پنجم و آغاز قرن ششم میلادی امپراتوری جاپان به تدریج شکل گرفت و مشروعیت آن مورد بحث و جدل قرار گرفت. هدف اصلی از نوشتن کتاب «کوجیکی» و کتاب «نیهونگی [یا همان نیهون‌شوگی که در برخی از منابع آمده است؛ البته کتاب دوم فعلاً در دسترس نیست و تحقیقات گستردۀ ما در این مورد نیز کارآمد واقع نشد] همانا اثبات ریشۀ الهی خاندان امپراتوری بود. حکایات این دو کتاب دربارۀ اساطیر و اشعار کهن توسط نقالان و به صورت شفاهی نسل به نسل منتقل گردید. این نقالامن که در زبان جاپانی به آنان «کاتاری بیه»، (کاتاری: داستان سرای، بیه قبیله) می‌گفتند در مراسم میهمانی‌ها و جشن‌ها حضور می‌یافتند و این داستان‌ها را برای مردم تعریف می‌کردند و بدین‌گونه بود که این داستان‌ها در طی اعصار و قرون متمادی سینه به سینه نقل گردید.
در قرن هفتم امپراتور «جیم مو» از پراکندگی وسیع این حکایات دچار سرگشتگی شده و اظهار کرد «آداب و رسوم تاریخی و نسب‌نامۀ ما در میان همۀ خانواده‌ها پراکنده است و تمامی این داستان‌ها با دروغ آمیخته شده است و اگر ما امروز آن‌ها را گرد نیاورده و تصحیح نکنیم به زودی همۀ آن‌ها از بین خواهند رفت»، سپس امپراتور از «هیدا نوآربه» که بیست‌وهشت ساله بود، خواست که به همه جا سفر کند و این حکایات را جمع‌آوری و مورد مطالعه قرار دهد. اما امپراتور قبل از پایان یافتن کتاب درگذشت، پس از او ملکۀ «گیم یو» کار او را ادامه داد و شخصی به نام «اونو یاسومارو» را موظف کرد که هر آن‌چه را که «هیدا نوآربه» گردآورده بود، بنویسد. پس «اونو یاسومارو» در طی چهارماه کتاب را نوشت، سپس در روز بیست‌وهشتم ژانویه 712 میلادی این کتاب را به ملکه هدیه کرد و بدین‌گونه بود که کتاب «کوجیکی» (کارنامۀ حوادث کهن) در اوایل قرن هشتم میلادی و بعد از ورود مذهب بودا به جاپان به وجود آمد، اما نباید فراموش کرد که این اساطیر، تاریخی کهن دارند و پیش از ورود مذهب بودایی در طی قرن‌های چهارم، پنجم و ششم پدید آمده است، به همین علت کتاب کوجیکی مهم‌ترین کتاب مذهبی برای شناخت نگرش دینی جاپانی‌ها به شمار می‌رود.[1]
این اثر، قدیمی‌ترین کتاب تاریخ جاپان است و در جهت حفظ و تثبیت سنت‌های کهن درباری به نگارش درآمده است.[2]
کتاب نیهونگی
هشت سال پس از ظهور کوجیکی کتاب دیگری پا به عرصۀ وجود گذاشت که نامش «نیهونگی» (کارنامۀ جاپان) و در سی فصل نگاشته شده بود. کتاب «نیهونگی» در حقیقت کامل‌کنندۀ کتاب کوجیکی بود و سعی می‌کرد که نواقص کوجیکی را پر کند و به روشی مشابه تاریخ‌نویسی چینی نوشته شده بود. این کتاب را جورج ویلیام استون به انگلیسی ترجمه کرد و در سال 1896 میلادی در لندن به چاپ رساند.
کتاب نیهونگی به تدریج توانست دیده‌ها را به خود جلب کند و به همین علت کتاب کوجیکی تا دورۀ «ایدو» (1615-1867م) به بوتۀ فراموشی سپرده شد. ازاین‌رو قدیمی‌ترین نسخۀ خطی کوجیکی نسخه‌ای است که متعلق به سال 1371م بوده و در معبد «شیمبکوجی» در «ناگویا» نگهداری می‌شود، در حالی‌که از کتاب «نیهونگی» نسخه‌های خطی متعددی وجود دارد که تاریخ نگارش آن‌ها به دورۀ هییان (794-1185م) باز می‌گردد و بدین‌گونه مشاهده می‌کنیم که مطالعات و تحقیق در زمینۀ نیهونگی بیشتر بوده و دوره‌های تاریخی گسترده‌ای را به خود اختصاص داده است.[3]
کتاب نیهونگی هشت سال پس از کوجیکی کامل گردید. این اثر به لحاظ ساختاری، تقلیدی از کوجیکی به شمار می‌آید و از دو فصل عمده تشکیل شده است. یکی از امتیازات نیهونگی آن است که تاریخ سدۀ هفتم میلادی را نیز به همراه دارد. بعدها شروحی نیز به منظور تکمیل این کتاب به رشتۀ تحریر درآمد.[4]
گرچه این کتاب مکمل کتاب کوجیکی است و مدتی بعد از آن نگاشته شد؛ اما فی‌الحال اثری از این کتاب نیست، برعکس کتاب کوجیکی که به فارسی ترجمه شده است و دارای سه فصل است:
فصل اول آن به داستان آفرینش و پدید آمدن جزایر متعدد جاپان و نزول خدایان (اجداد خاندان امپراتوری) به زمین می‌باشد؛
فصل دوم، از دوران امپراتور «جیم مو» تا دوران امپراتور «سوجین» را شامل می‌شود که در دوران همین امپراتور اخیر بود که افکار کونفسیوسی وارد جاپان گردید و این امر نقطه عطف مهمی در تاریخ تمدن جاپان می‌باشد؛
فصل سوم از دوران امپراتور «نینو توکو» آغاز شده و تا دورۀ زندگی مؤلف ادامه می‌یابد.[5]
گذشته از دو کتاب مذکور، آثار دیگری هم وجود دارند که بیشتر معطوف به جنبه‌های آیین شین‌تو هستند؛ هم‌چون کتاب انگی‌شیکی که شامل توضیحاتی برای انجام مناسک دینی و آداب ملی است و برخی دعاهای باستانی را در خود دارد.[6]
برداشت و تحلیل
هرچه بیشتر دربارۀ این آیین تحقیق می‌کنیم با عجایبی بیشتری روبه‌رو می‌شویم. واقعیت هم همین است. هر آیینی که با وحی الهی مرتبط نباشد و از سوی پرودگار جهانیان برای نجات بشر، تعیین نشده باشد، می‌تواند در طول دوره‌های وجودش از سوی طرفداران و یا کسان دیگر، مورد تحریف قرار بگیرد. اگر یک مقایسۀ بسیار کوچکی انجام بدهیم به خوبی به حقانیت اسلام و کتاب آسمانی آن پی می‌بریم:
وقتی تاریخ اسلام را بررسی می‌کنیم درمی‌یابیم که آن‌حضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم در سال 570 میلادی چشم به جهان می‌گشاید و مدت چهل سال از عمر ایشان می‌گذرد که به پیامبری مبعوث می‌شود (سال 610 میلادی) و بعد از آن در مدت بیست‌وسه سال قرآن مجید بر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم نازل می‌شود، کتاب‌های آیین شین‌تو تقریباً صدسال بعد از آن نوشته می‌شوند. امروزه طرفداران قرآن به صدها میلیون انسان در سراسر جهان می‌رسند در حالی‌که دین شین‌تو با تمام حمایت و پشیتبانی‌ای که از سوی امپراتورهای بزرگ داشت، به زوال گرایید و امروزه حتی در بین مردم خود جاپان طرفداران آن‌چنانی ندارد، اما اسلام عزیز برعکس روزبه‌روز در حال رشد و گسترش است، تا جایی‌که غربی‌ها شگفت‌زده شده‌اند که چگونه اسلام روزبه‌روز قلب‌ها را قبل از مرزها در می‌نوردد و سران کفر و الحاد را وحشت‌زده و هراسان کرده است و با هر طریق ممکن تلاش می‌کنند تا جلوی آن را بگیرند؛ اما این کار از عهدۀشان بر نمی‌آید؛ زیرا که اسلام نور رب العالمین است و کسی نمی‌تواند نور رب‌العالمین را خاموش و یا کم‌سو بگرداند. «یریدون لیطفئوا نور الله بأفواهم ویأبی الله إلا أن یتم نوره ولو کره الکافرون»[7]؛ (می‌خواهند نور خدا را با سخنان خویش فرونشانند و خداوند نمی‌پذیرد مگر آن‌که نورش را کامل کند و اگرچه کافران ناخوش دارند.)
پس خواننده باید متوجه شده باشد که آیین واقعی با آیین ساختگی چقدر تفاوت دارد؛ آیینی که از سوی آفریدگار آسمان و زمین باشد برای هر دردی را درمان و برای هر مشکلی، راه حل دارد و در هر بخش برای پیروانش برنامه دارد.
ادامه دارد…
بخش قبلی
[1]. کوجیکی کتاب مقدس آیین شین‌تو، با ترجمۀ دکتر احسان مقدس، چاپ اول زمستان 1380 هجری شمسی، ص 27- 28.
[2]. ابراهیم، علیرضا، آیین شین‌تو؛ نگاهی از فراز، بی‌تا، ص 97.
[3]. کوجیکی کتاب مقدس آیین شین‌تو، با ترجمۀ دکتر احسان مقدس، چاپ اول زمستان 1380 هجری شمسی، ص 29- 30.
[4]. ابراهیم، علیرضا، آیین شین‌تو؛ نگاهی از فراز، بی‌تا، ص 97.
[5]. کوجیکی کتاب مقدس آیین شین‌تو، با ترجمۀ دکتر احسان مقدس، چاپ اول زمستان 1380 هجری شمسی، ص 28.
[6]. ابراهیم، علیرضا، آیین شین‌تو؛ نگاهی از فراز، بی‌تا، ص 97.
[7]. سورة التوبة، آیۀ 32.
