نویسنده: مناظر اسلام حضرت مولانا محمد نافع محمدیمترجم: سید مصلح الدین
چهار دختر محبوب رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم
بخش چهارم
مقام والای حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها و افتخار همسری با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم:
۱. حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها در سن چهل سالگی به افتخار همسری با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم نائل شدند. وقتی او سخنان زیادی درباره صداقت، شرافت، کرامت، بزرگواری، و امانتداری رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم شنید، ایشان را بهترین گزینه برای ازدواج تشخیص داد. بنابراین، با وجود خواستگاران فراوان، خود به رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم پیشنهاد ازدواج دادند و از ایشان خواستند که با او ازدواج کنند. رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم به این درخواست معقول و ارزشمند پاسخ مثبت دادند و طبق رسم آن زمان، با کسب اجازه از عموی حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها، عمر بن اسد، با مهریه‌ای به اندازه دوازده اوقیه نقره با ایشان ازدواج کردند.
۲. رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم در آن زمان ۲۵ سال سن داشتند. برخی گفته‌اند که سن ایشان در آن موقع سی سال بوده است. به هر حال، این ازدواج میمون و مبارک پیش از بعثت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم انجام گرفت. بنا به گفته حکیم بن حزام، حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها پانزده سال از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم بزرگ‌تر بودند؛ بنابراین، جمع این پانزده سال با بیست و پنج سال عمر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم، چهل می‌شود که سن حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها بوده است.[1]
۳. دور جدید زندگی حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها بعد از بعثت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم آغاز شد؛ این دوره، دوره‌ای سخت و مملو از ایثار و فداکاری بود، زمانی که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم بیش از هر زمان دیگر نیاز به پشتیبان و حامی داشت. حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها در این دوران از هیچ لطفی دریغ نکردند و علما از مجاهدت‌های ایشان چنین تعبیر نموده‌اند: «هي التي وازرته على النبوة و جاهدت معه و واسته بنفسها و مالها». یعنی حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها در مشکلات و سختی‌ها با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم شریک بودند، لحظه‌ای از همراهی با ایشان احساس خستگی نکردند، همیشه غمخوار و یار و یاور رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم بودند و در سخت‌ترین شرایط اسلام را پذیرفتند. در زمانی که اسلام تازه در میان جامعه جای پایی باز کرده بود و موقعیت سیاسی و اجتماعی آن در حال تثبیت بود، از دنیا رفتند و به دیار ابدی شتافتند.
۴. یکی از فضایل انحصاری حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها این است که خداوند متعال به جبرئیل امین دستور می‌دهد که پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وسلم سلام خدا و جبرئیل امین را به حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها برساند و به او بشارت دهد که برایش در بهشت قصری عالی و ویژه عنایت شده است. این چه مقام بلند و جایگاه رفیعی است که سلام الهی توسط حضرت جبرئیل به حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها ارسال گردد و در همین دنیا بشارت ورود به بهشت و اختصاص قصری عالی به او نوید داده شود. آیا فضیلتی برتر از این می‌توان یافت؟
۵. حضرت انس بن مالک رضی‌الله‌عنه می‌فرماید: رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمودند: برای حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها چنان قصری در بهشت مهیا شده است که نه در آنجا سر و صدایی خواهد بود و نه ایشان احساس خستگی و دلتنگی خواهند نمود.
۶. علامه ابن قیم رحمه‌الله در «زاد المعاد» می‌فرمایند: یکی از فضایل خصوصی و مهم حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها این بود که تا ایشان زنده بودند، رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم با هیچ زن دیگری ازدواج نکردند و این خود نشان‌دهنده عظمت و جایگاه والای ایشان نزد رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم است.[2]
۷. حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها به مدت ۲۳ سال و چند ماه با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم زندگی کردند. ایشان سه روز پس از وفات ابوطالب، عموی رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم، وفات نمودند. عمر شریف آن حضرت در آن زمان حدود شصت و سه سال و اندی بود؛ یعنی سه سال قبل از هجرت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم.
۸. با وفات حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها، غم و اندوه فراق ایشان سراسر وجود رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم را فرا گرفت. هنگامی که لحظه دفن فرا رسید و خواستند حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها را داخل قبر بگذارند، رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم همراه حضرت حکیم بن حزام رضی‌الله‌عنه داخل قبر رفتند و جنازه را با همکاری او داخل قبر گذاشتند. در آن زمان هنوز حکم نماز جنازه نازل نشده بود. «و لم تكن شرعت الصلوة على الجنازة».[3]
۹. در فضیلت حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها می‌توان گفت که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم درباره ایشان و حضرت مریم بنت عمران فرمودند: «مریم و خدیجه بنت خویلد از تمام زنان دوران خودشان برتر بودند.»[4]
حکیم بن حزام بن خویلد بن اسد، برادرزادهٔ حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها است؛ به عبارتی حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها عمهٔ ایشان است. علمای کرام یکی از خصوصیات مهم حکیم بن حزام را چنین بیان کرده‌اند که ایشان تنها شخصی هستند که در خانهٔ کعبه متولد شده‌اند (چنانچه در مورد حضرت علی رضی‌الله‌عنه نیز چنین چیزی با شک و تردیدهایی نقل شده است). ایشان در فتح مکه مسلمان شدند… «و حکیم هذا ولد فى الكعبة».[5]
این گفتار رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم در حق حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است که مقام و منزلت ایشان را در میان هم عصرانش برجسته می‌سازد و جالب اینجاست که راوی این عبارت برادرزاده‌ی حضرت علی یعنی عبدالله ابن جعفر رضی‌الله‌عنهما است.
[1] ـ طبقات ابن سعد، ج ۸ ، ص۹ و۱۰، بحث ذکر خدیجه، چاپ اول – لیدن. طبقات ابن سعد، ج ۸ ، ص ۸ ، بحث ذکر خدیجه چاپ اول – ليدان. الإصابة، ج ۴ ، ص۲۷۴ ، بحث ذکر خديجه معه الاستيعاب، طبقات ابن سعد، ج ۸ ، ص ۱۵۶ ، بحث ذكر عدد أزواج النبي صلی الله علیه وسلم.
[2] ـ بخاری شریف، ج ۲۰ ، ص ۷۸۷ ، کتاب النکاح، باب غيره النساء و وجدهن. مشکوۃ المصابیح، ص ۵۷۳، باب مناقب ازواج النبي الله. زاد المعاد، ابن قیم، ج ۱ ، ص ۲۶، فصل فی ازواجه. جامع مسانید، امام اعظم، ص ۲۰۷ ، ج اول، فصل رابع فى الفضائل، چاپ اول دکن.
[3] ـ طبقات ابن سعد، ج ۸، ص ۱۱، بحث ذكر خديجه رضی الله عنها. الإصابة في تمييز الصحابة، ج ۴ ، ص ۲۷۶، بحث ذكر خديجه رضی الله عنها.
[4] ـ مصنف عبدالرزاق، ص ۴۹۲ و ۴۹۳، جلد ۷ ، بحث نساء النبی صلی الله علیه وسلم.
[5] ـ کتاب المحبر، ابی جعفر بغدادی، ص ۱۷۶، بحث الندماء من قريش. الإصابة في تمييز الصحابة، ص ۳۴۸ ، بحث حكيم بن حزام. الإكمال فى أسماء الرجال، صاحب مشكوة، ص ۵۹۱ ، بحث حکیم بن حزام. بخاری شریف، ج ۱ ، ص ۵۳۸ ، باب تزويج النبي صلی الله علیه وسلم و خدیجه رضی الله عنها و فضلها.
