«عن قتادة رضی الله عنه قال قال النبي صلی الله علیه وسلم اذا دخلتم بيتا فسلموا على اهله و اذا خرجتم فادعوا اهله بسلام»؛ «از حضرت قتاده رضی الله عنه روایت است که حضرت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمود: وقتی که شما داخل خانه‌ای شدید؛ پس بر اهل آن خانه سلام بدهید و وقتی که خارج شدید هم آن‌ها را با سلام وداع کنید».[1]
هنگام خروج، خداحافظی گفتن بدعت است چون که حضرت رسول صلی الله علیه وسلم فرمود: هنگام جدا شدن از هم، السلام علیکم بگویید.
حال ما به جای «السلام علیکم»، خداحافظی می‌گوییم همهٔ ما به این مرض مبتلا هستیم؛ البته این مرض خیلی سبک که با کوچک‌ترین حرکت مداوا می‌شود و طریق معالجه‌اش این است که کمی خود را مکلف کنیم تا از این به‌بعد به جای خداحافظی، «السلام علیکم» بگوئیم.
عن انس رضی الله عنه أن رسول الله صلی‌الله‌علیه وسلم قال: يا بنى اذا دخلت على اهلک فسلم يكون بركةً علیک و علی اهل بیتک «از حضرت انس رضی‌الله‌عنه روایت است حضرت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمود: ای پسرک من، وقتی که تو بر خانواده‌ات داخل شدی سلام بده! چون این سلام برکتی بر تو و بر اهل خانواده‌ات می‌باشد».[2]
عن جابر رضی الله عنه قال: قال رسول الله صلی الله علیه وسلم : السلام قبل الكلام. «از حضرت جابر رضی الله عنه روایت است که حضرت رسول گرامی صلی الله علیه وسلم فرمود: سلام قبل از صحبت کردن باشد، قبل از اینکه صحبتی کند یا احوال پرسی بکند».[3]
البته این زمانی است که آن شخص نزدیک باشد اگر آن شخص دور بود و این شخص او را صدا کرد که ای فلانی بیا با هم احوال پرسی می‌کنیم اشکالی ندارد، متأسفانه ما چنان عادت کرده‌ایم وقتی همدیگر را می‌بینیم، شروع به صحبت کردن می‌کنیم، می‌خندیم، شوخی می‌کنیم، بعد سلام می‌دهیم، یا اینکه بدون گفتن لفظ سلام با هم دست می‌دهیم که بعضی به همدیگر به عنوان شوخی فحش و یا دیگر حرف‌های زشت می‌گویند یا همدیگر را مسخره می‌کنند.
عن غالب رحمه الله قال انا جلوس بباب الحسن البصرى اذا جاء رجل فقال حدثني أبي عن جدى قال بعثني ابى الى رسول الله فقال ائته فاقرئه السلام قال فاتيته فقلت ابي يقرئك السلام فقال علیک و علی ابیک السلام». «از حضرت غالب روایت است من به درب منزل حضرت حسن بصری رحمه الله نشسته بودم که ناگهان مردی آمد و گفت: پدرم برای من حدیث بیان کرد از پدر بزرگ من، گفت: من را پدرم به پیش حضرت رسول صلی الله علیه وسلم فرستاد گفت پیش حضرت برو و سلام کن بر حضرت رسول صلی الله علیه وسلم، می‌فرماید: من پیش حضرت آمدم و گفتم: پدرم برای تو سلام فرستاده است حضرت در جواب گفت: سلام بر تو و بر پدر تو باد».[4] مقصد حدیث اینکه اگر شخص مسلمانی پیش مسلمان دیگر می‌رود یا به پیش خانواده‌اش می‌رود، خواه آن‌ها را می‌شناسد یا نمی‌شناسد، برای آن‌ها سلام بفرستد سنت است و شخص جواب دهنده چه بگوید، نزد بعضی اول بر فرستنده و بعد بر آورنده سلام جواب بدهد و نزد بعضی اول برآورنده سلام بدهد بعد بر فرستنده سلام، جواب سلام را رد بکند و همین قول افضل است به این الفاظ جواب بدهد «و علیک و علیه» اگر یک نفر بود و اگر چند نفر بودند «و علیهم السلام» بگوید.
و همینطور با کسی که به مدینه منوره می‌رود برای حج یا زیارت قبر حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وسلم یا برای تجارت می‌رود، برای رسول اکرم صلی الله علیه وسلم و حضرت ابوبکر رضی الله عنه و حضرت عمر رضی الله عنه سلام بفرستد، چنانچه حضرت عمر بن عبدالعزيز رحمه الله زمانی که به حج موفق نمی‌شد خاص یک نفری را مأموریت می‌داد که به مدینه منوره برود و سلام او را به حضرت رسول صلی الله علیه وسلم و ابوبكر و عمر رضی الله عنهما برساند.
همینطور اگر پیش مریضی رفت و دید که در حال سکرات موت است؛ البته هوش دارد و حواسش هست به او بگوید: فلانی به حضرت رسول صلی الله علیه وسلم و دیگر دوستان سلام برسانی، اگر فرد مقبولی باشد آن مریض سلام را حتماً می‌رساند.
عن ابن العلاء بن الحضرمى رحمه الله ان العلاء ابن الحضرمي كان عامل رسول الله صلی الله علیه وسلم و كان كتب اليه بدأ بنفسه «از ابن علا بن حضرمی روایت شده است که علاء بن حضرمی عامل رسول الله صلی الله علیه وسلم بود ایشان اگر نامه‌ای می‌نوشت برای آن حضرت صلی الله علیه وسلم از خودش شروع می‌کرد بعد اسم آن حضرت صلی الله علیه وسلم را می‌نوشت».[5]
طریق نوشتن نامه این است: بعد از نوشتن بسم الله تا آخر و سلام نزد بعضی اول اسم خود را بنویسید یا اسم آن مرسل اليه (کسی که نامه به او فرستاده می‌شود) را بنویسید یا برعکس اول اسم مرسل اليه را بنویسید بعد اسم خود را بنویسید طریق اول بهتر است.
برای نوشتن نامه چند ادب باید رعایت شوند:
۱. نوشتن بسم الرحمن الرحيم مستحب است؛ البته اگر مرسل اليه نامه او را مورد احترام قرار می‌دهد، بسم الله را تا آخر تمام بنویسد و نوشتن «بسمه تعالی» بدعت است؛ چونکه ثبوتی ندارد نه از قرآن و نه از حدیث و نه عملی که از سلف به جا مانده باشد و حتی از بسمك اللهم ناقص‌تر است و مشرکین بسمك اللهم را می‌نوشتند، چنانچه نوشتن پیمان و عهد بین حضرت رسول صلی الله علیه وسلم و مشرکین مکه مکرمه منعقد شد، نماینده آن‌ها اصرار کرد که به جای بسم الله الرحمن الرحیم، بسمك اللهم نوشته شود. و آن حضرت صلی الله علیه وسلم وقتی که نامه‌ای به هرقل پادشاه روم نوشت اول اسم خودش، بعد اسم او را نوشت.
۲. اگر اول از جانب مرسل اليه شروع کرد جائز است، چنانچه حضرت عبد الله بن عمر رضی الله عنهما همینطور نامه می‌نوشت.
۳. نوشتن السلام علیک تا آخر، برای اینکه نوشتن السلام علیک مثل گفتن السلام علیک سنت است بعد احوال خواسته‌های خود را بیان بکند.
عن جابر رضی الله عنه ان النبي صلی الله علیه وسلم قال: اذا كتب احدكم كتاباً فليتر به فانه أجنح للحاجة»؛ «از حضرت جابر رضی الله عنه روایت است که نبی کریم صلی الله علیه وسلم فرمود: وقتی که یکی از شما نامه‌ای نوشت، آن‌را خاک آلود بکند؛ پس به تحقیق این خاک آلود کردن آسان‌تر برای حاجت است».[6]
کسی که نامه‌ای می‌نویسد، کمی خاک بر آن نامه بپاشد بعد تمیز کرده داخل پاکت بگذارد به دو حکمت ۱. آن شخص بهتر می‌تواند حاجت او را برآورده کند ۲. اینکه این شخص عجز و نیاز خود را پیش خداوند اظهار می‌کند.
