اجاز گرفتن یکی از آداب مهم زندگی می‌باشد، اگر شخصی می‌خواهد به خانه‌ای یا جلسه‌ای خصوصی برود، باید طلب اجازه بکند و همچنین موقع خروج مثلاً وقتی می‌خواهد به مسافرت یا تبلیغ یاجای دیگر برود از پدر و مادر اجازه بگیرد، همینطور شاگرد از معلم برای انجام هر کاری باید اجازه بگیرد، مثل رفتن به مدرسه‌ای و از رفتن جائی به جای دیگر و… .
اجازه طلب کردن از صاحب خانه سه صورت دارد: ۱. درب را زدن ۲. سلام دادن۳. زنگ را فشار دادن.
سلام دادن از ایــن ســه صــورت، بهتر است، اگر گمان غالب اینکه صاحب منزل می‌شنود، سلام بدهد و منتظر باشد تا اینکه درب را باز کنند و بگوید ای اهل منزل داخل شوم! اگر اهل خانه در منزل بودند واجب است که اجازه بگیرد اگر نه تنها صاحب منزل بود اجازه گرفتن مستحب است.
عن ابي سعيد الخدرى رضی الله عنه قال اتانا ابوموسى قال ان عمر ارسل الى ان اتيه فاتيت بابه فَسلّمت ثَلثاً فلم يَرُدّ على فرجعت فقال ما منعک آن تاتينا فقلت انى اتيت فَسلّمت على بابک ثلاثاً فلم تردّ على فرجعت و قد قال لى رسول الله اذا استاذن احدكم ثلاثا فلم يؤذن له فلير جع فقال عمر اقم عليه البيّنة قال ابو سعيد فقمت معه فذهبت الى عمر فَشهدت. «از حضرت ابو سعید خدری رضی الله عنه روایت است که گفت: حضرت ابوموسی رضی الله عنه نزد ما آمد و گفت: که حضرت عمر رضی الله عنه برایم قاصدی فرستاده بود که نزد او بروم پس پشت در رسیدم، سه مرتبه سلام دادم و سلام را جواب نداد، سپس من برگشتم، حضرت عمر رضی الله عنه گفت: چه چیزی تو را مانع شد اینکه نزد ما بیایی گفتم: من آمدم سه مرتبه از پشت در سلام دادم، شما سلام من را جواب ندادید، برگشتم و حضرت رسول صلی الله علیه وسلم به من فرموده است: وقتی که یکی از شما سه مرتبه اجازه خواست اگر به او اجازه داده نشد، باید برگردد، حضرت عمر رضی الله عنه گفت شاهد بیاور، ابوسعید گفت: من همراه ابوموسی بلند شدم، نزد حضرت عمر رضی الله عنه رفتم و شاهدی دادم تا سه مرتبه طلب اجازه کردن سنت است اگر بیشتر از سه مرتبه در زد خلاف سنت و ادب است اگر می‌خواست پشت در بنشیند یا اگر مهمان‌سرا بیرون هست از منزل آنجا انتظار بکشد مرتبه اول آهسته در بزند، مرتبه دوم کمی‌تند و مرتبه سوم کمی تندتر، بیش از این حق ندارد درب را با مشت و لگد و سنگ بزرگ بزند، اگر منزل اهل علمی یا یک شخصیتی بود و کار مهمی داشت، پشت در منتظر بماند.[1]
مصافحه و معانقه:
مصافحه: با کف دست خود کف دست دیگری را گرفتن را گویند و صفحه کتاب از همین ماده است که بر روی او چیزی نوشته شده است.
معانقه: از ماده عنق است به معنای گردن و تعریف اصطلاحی یعنی همدیگر را در آغوش گرفتن و بغل کردن.[2]
حكم مصافحه:
مصافحه تابع سلام است و سلام سنت است؛ پس مصافحه مستحب است، مصافحه بدون سلام بدعت است.
عن قتادة رضی الله عنه قال قلت لأنس أكانت المصافحة فى اصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم قال نعم. «از حضرت قتاده رضی الله عنه روایت است که از حضرت انس رضی الله عنه پرسیدم آیا مصافحه در میان یاران رسول الله رضی الله عنه بوده است؟ جواب داد: بله.»[3]
عن أبي هريرة رضی الله عنه قال قبل رسول الله صلی الله علیه وسلم الحسن بن على و عنده الاقرع بن حابس فقال ان لى عشرة من الولد ما قبلت منهم احداً فنظره اليه رسول الله صلی الله علیه وسلم ثم قال من لا يرحم لا يُرحم». «از حضرت ابو هریره رضی الله عنه روایت است که گفت حضرت رسول صلی الله علیه وسلم حضرت حسن پسر حضرت علی رضی الله عنه را بوسید و نزد حضرت رسول، اقرع ابن حابس نشسته بود، اقرع گفت: من ده فرزند دارم؛ ولی هیچ یک از آن‌ها را نبوسیده‌ام حضرت رسول صلی الله علیه وسلم بطرف او نگاه کرد گفت: کسی که رحم نکند بر او رحم کرده هم نمی‌شود».[4]
اگر کسی به‌عنوان ترحم، ریش یا پیشانی یا دست دیگری را بوسید، مثل پسر و پدر و مادر و مرید و مرشد و شاگرد و معلم و پادشاه مسلمان جائز است.
بوسیدن صورت هیچ ثبوتی ندارد؛ البته صورت اطفال اشکالی ندارد و معانقه هم از تمام صحابه ثابت نیست مگر دو یا سه مرتبه از حضرت رسول صلی الله علیه وسلم ثابت است و معانقه مستحب و سنت نیست فقط جواز دارد.
امام ابو منصور رحمه الله فرموده است: معانقه اگر بر وجه هوا و هوس و لذت بردن باشد جائز نیست.[5]
عن البراء بن عازب رضی الله عنه قال قال رسول الله صلی الله علیه وسلم ما من مسلمين يلتقيان فيتصافحان الا غُفر لهما قبل ان يتفرقا». «از حضرت براء بن عازب رضی الله عنه روایت است که حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وسلم فرمود: هیچ دو مسلمانی نیست که وقتی با هم ملاقات می‌کنند و مصافحه می‌کنند مگر اینکه گناهان صغیره‌شان برای آن دو بخشیده می‌شود قبل از اینکه از همدیگر جدا شوند و در روایتی دیگر آمده: وقتی که همدیگر را ملاقات و مصافحه می‌کنند حمد خدا را می‌کنند و از خدا برای خودشان طلب آمرزش می‌کنند».[6]
موقع مصافحه گفتن «اللهم اغفر لی و له» یا خواندن درود هم خوب است البته استغفار بهتر است.
