نویسنده: ابوعائشه
اهمیت عقیدۀ درست در زندگی انسان
یکی از بزرگترین نعمتهایی که خداوند متعال به هر فرد ارزانی میکند عقیدۀ درست و صحیح است؛ زیرا عقیدۀ درست و صحیح، نقش مستقیمی بر زندگی فرد دارد. عقاید، شخصیت درونی و حقیقت وجودی انسان را میسازد و باورهای درست او را به سمت عمل وامیدارد و جهت شایسته و مناسب را برای او مشخص میکند. پس اگر عقیده درست و سازگار با واقعیت باشد، راه زندگی درست و سازگار است و اگر نادرست و باطل باشد، مسیر زندگی انسان، جز به تباهی و بربادی نمیانجامد. همانگونه که هویدا است هر نظامی دارای اساس و پایههای محکم و استواری است که بدون آن پایهها و ستونها، بقای آن نظام ممکن نیست. اساس و پایۀ اول نظام اجتماعی اسلام عقیدۀ صحیح و باور درست است، پس بر همین پایهها دیوارهای اسلام مستحکم گردیده است.
عقیده در لغت
عقیده در لغت از مادۀ عقد یعقد عقدا (باب ضرب یضرب ضربا) گرفته شده است. معنای آن محکم بستن و استوار کردن چیزی است. کلمۀ (عقیده) در لغت بر وزن فعیلة به معنی مفعول میآید، یعنی بسته شده؛ مثل قتیلة به معنای مقتولة (کشته شده) و أکیلة به معنای مأکولة (خورده شده) و نطیحة به معنای منطوحة (شاخ خورده). این لفظ از عقد گرفته شده است و مراد از عقد جمعکردن جوانب و اطراف چیزی با استحکام. فرقی ندارد که این عقد حسی باشد و یا معنوی، بهطور توثیق، تأکید، پیوند، محکم کردن، یقین کردن و لزومیت استعمال میشود.
ابن فارس رحمهالله میفرماید: «عین، قاف و دال»، اصل واحدی است که بر محکم بستن چیزی دلالت دارد و تمام فروع این باب به همین یک اصل برمیگردد. جمع آن أعقاد و عقود است… «و عقد قلبه علی کذا فلا ینزع عنه»؛ (قلبش را به چیزی پیوند داد که از او دور نمیشود.) «اعتقد الشیء: صلب وثبت»؛ (اعتقاد داشت به چیزی: یعنی ثابت و محکم ماند بر آن.)
این کلمه در زبان عربی کاربردهای فراوانی دارد که در معامله، نکاح، قسم و… استفاده میشود.
عقیده به امری اطلاق میشود که انسان به آن باور داشته باشد و قلب و درون خود را چنان بر آن حکم گره بزند که اصلاً شکوشبههای در آن نباشد.
عقیده در اصطلاح
علما برای عقیده، در اصطلاح تعریفات گوناگونی ذکر کردهاند که در اینجا به چند تا از آن میپردازیم:
-
عقیده بر ایمان محکم و حکم قطعیای اطلاق میشود که هیچ شک و شبههای در آن یافت نشود و عقیده به چیزی گفته میشود که انسان دل و درون خود را بر آن میبندد و آن را بهعنوان دین و مذهبی که بدان باور دارد، اتخاذ میکند.
-
علم به احکام شرعی برگرفته شده از دلایل یقینی و رد شبهات و دلایلی که باعث اختلاف میشود.
-
عقیده در اصطلاح مجموعهای از امور دینی است که بر مسلمان لازم است تا به آنها ایمان بیاورد و ایمان و باور او نسبت به آنها چنان یقینی باشد که هیچ شکی در آن وجود نداشته باشد.
