چکیده: بدون شک و تردید، اسلام برترین دین آسمانی است که به نظافت فردی و خانوادگی و محیط، بیشتر از دیگر ادیان، توجه و عنایت کرده است؛ تا جایی‌که اسلام در حد یک قاعدۀ کلی، نظافت را از ایمان می‌داند و این نشان می‌دهد که ایمان انسان بدون رعایت مسایل بهداشتی کامل نمی‌شود.
کلیدواژگان: نظافت، بهداشت، اسلام، انسان.
در مورد اهمیت پاکی و نظافت، آیات و احادیث زیادی وارد شده است و در روایات، نظافت و پاکی را جزء ایمان شمرده‌اند؛ چنان‌که امام مسلم رحمه‌الله‌تعالی در کتاب صحیح خود حدیثی را به روایت ابومالک اشعری آورده است: «قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم: «الطهور شطر الإيمان» ترجمه: «طهارت بخشی از ایمان است»؛ و در حدیث دیگری به روایت ابوهريره از رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم آورده است: «ألا أدلكم على ما يمحو الله به الخطايا ويرفع به الدرجات؟ فقالوا: بلی یا رسول الله، قال: إسباغ الوضوء على المكاره وكثرة الخطى إلى المساجد…» ترجمه: «آیا شما را راهنمایی نکنم به چیزی که خداوند به‌وسیلۀ آن خطاها را محو کرده و درجات را ارتقا می‌دهد؟ گفتند: بله یا رسول الله. فرمودند: وضو را کامل گرفتن وقتی‌که بر انسان وضو گرفتن دشوار باشد و زیاد قدم زدن و رفتن به مساجد…».
در حدیث اول طهارت و نظافت، بخش بزرگی از ایمان قرار داده شده است. در حدیث دوم، برای رعایت و توجه مسلمانان به امر نظافت، وعدۀ ثواب و پاداش بزرگی ارائه شده که علاوه بر حصول طهارت و برخورداری از تندرستی و سلامتی، گناهان محو شده و رتبۀ افراد، ارتقا پیدا می‌کند.
در حدیثی دیگر آمده است که: به همراه شستن هر عضو، علاوه بر حصول پاکیزگی، گناه و نجاست حکمی آن عضو، تفکیک و زایل می‌شوند که بعد از حصول طهارت از شر گناهان، پاکیزه بیرون می‌آید.
در دین اسلام چنان بر حصول طهارت و نظافت کامل، تأکید شده است که «اگر به‌صورت ناقص طهارت بگیرند، اثرات بد غير حسی آن حتی بر دیگران به‌ویژه، امام جماعت به‌صورت اشتباه خواندن قرآن در نماز ظاهر می‌شود»؛ چنان‌که در احادیث به آن تصریح شده است.
