مواد مخدر انواع بسیار و دستهبندیهای گوناگونی دارد که به سختی میتوان آنها را در یک تقسیمبندی منحصر کرد. صنعت شیمی و داروسازی هر روز ترکیبات جدیدی را معرفی میکند که از نظر تأثیر و نوع ترکیب با یکدیگر تفاوت دارند. یکی از تقسیمبندیهای رایج به شرح زیر است:
الف: موادی که مسبب وابستگی روانی و عضویاند:
– تریاک و مشتقات آن مانند هروئین، مرفین، کوکائین و… .
ب: موادی که تنها مسبب وابستگی روانیاند:
– کوکائین
– آمفتامینها
– حشیش
– ماریجوانا
– قات
– داروهای توهمزا
– مایعات فرّار (استنشاقی)
این دستهبندی به ما کمک میکند تا بهتر بفهمیم چگونه مواد مختلف میتوانند بر روان و جسم انسان تأثیر بگذارند.
حال به تعریفات هر یک از انواع مواد مخدر و روشهای مصرف آن میپردازیم.
تریاک
تریاک، مادهای است که از شیرۀ گیاهی به نام «خشخاش» (کوکنار) که در مناطق معتدل میروید و دارای گلهای زیبایی به رنگ قرمز تیره میباشد، به دست میآید.
این ماده را از گرز خشخاش که بهصورت کپسولی است با تیغ زدن به دست میآورند. در ابتدای خروج بهصورت شیرهای سفیدرنگ است ولی در مجاورت هوا تغییر رنگ داده و کمکم قهوهای و سفت میشود.
تریاک معمولاً دارای رنگ قهوهای سیر و خمیری شکل میباشد که بوی آن شباهت زیادی به ادرار و یا آمونیاک دارد.
روشهای مصرف: تدخین، بلعیدن و نوشیدن همراه چای یا قهوه.
هروئین
هروئین، یکی از قویترین مواد مخدر اعتیادآور است که نامهایی چون شیطان سفید و «گرد مرگ» و… را به خود اختصاص داده است. هروئین، پودر کریستالی سفیدرنگی است که با روش تقطیر از مرفین استخراج میشود.
هروئین با سرعت تمام در الکل ذوب میشود و از گرانقیمتترین انواع مواد مخدر و خطرناکترین آنها برای صحت و تندرستی جامعه به شمار میآید.
روش مصرف: تدخین، استنشاق، تزریق و حرارت دادن.
مرفین
مرفین، پودری است کریستالی به رنگ قهوهای روشن و یا سفید و از مشهورترین فرآوردههای افیون (تریاک) میباشد.
روش مصرف: بلعیدن همراه با چای و قهوه، تدخین و تزریق.
کوکائین
کوکائین، از بوتۀ کوکا به دست میآید که مادهای سفیدرنگ و بلوری شکل است. بوتۀ کوکا در آمریکای جنوبی یافت میشود، اما اخیراً در سیلان و جاماییکا کشت شده است.
روشهای مصرف: استنشاق، تدخین و تزریق.
حشیش
حشیش مادهای است قهوهای رنگ که از گل و ساقۀ گیاهی به نام «شاهدانۀ هندی» یا «کانابیس» در مناطق گرمسیر و حاره به دست میآید. حشیش، دارای بوتههای بزرگی است کهگاه تا دو متر میرسد، دانههای فندقی شکل دارد و از برگهای آن مادۀ سمی «حشیش» گرفته میشود. به حشیش نامهای دیگری همچون: بنگ، چرس، قنب هندی، معجون، بنگآب، شارا، شارانگ، قانجا و… نیز اطلاق میشود.
روشهای مصرف: تدخین و خوردن یا جویدن.
ماریجوانا
ماریجوانا پودری است شبیه توتون سبزرنگ که از مخلوط برگهای مثمر یا گلدار بوتۀ کنف به دست میآید.
روشهای مصرف: تدخین و استنشاق.
قات
قات گیاهی است که دارای درختچههای کوچک بوده و در هر نوع خاک و آب و هوایی رشد میکند. این گیاه نیاز به توجه و پرورش خاصی ندارد، هیچگونه آفتی به آن عارض نمیگردد و حشرات نیز به آن آسیبی نمیرسانند.
