نویسنده: شکران احمدی
گوشت قربانی
-
جانوری که در آن چند نفر شریک هستند، گوشت آن از روی وزن باید تقسیم گردد، نه از روی تخمین.
-
افضل این است که گوشت قربانی به سه حصه تقسیم گردد: حصه‌ای از آن برای اهل‌وعیال خود نگهدارد. حصۀ دوم را در میان دوستان و عزیزان خود تقسیم کند و حصۀ سوم را به فقراء و مساکین بدهد؛ و کسی‌که افراد خانواده و عیال او زیاد است، می‌تواند تمام گوشت را برای خود نگه دارد.
-
فروختن گوشت قربانی حرام است.
-
دادن گوشت یا پوست قربانی به‌عنوان اجرت به ذابح و ذبح کننده (قصاب) جایز نیست، مزد او باید جداگانه پرداخت شود.
-
از حیوان حلال‌گوشت هفت عضو خوردن‌شان حرام و مکروه تحریمی (نزدیک) به حرام است: ۱. خون جاری (خونی که وقت ذبح حیوان می‌ریزد حرام قطعی است)؛ ۲. آلت تناسلی حیوان نر؛ 3. بیضه (خایه‌ها)؛ 4. آلت تناسلی حیوان ماده؛ 5. غدد (کیست‌ها)؛ 6. مثانه؛ 7. زهره‌دان (کیسه صفرا)؛ شش‌تای اخیر خوردن‌شان مکروه تحریمی (نزدیک به حرام) است.
پوست قربانی
-
جایز است صاحب قربانی، پوست قربانی را خودش استعمال کند؛ مثلاً: مصلی درست کند یا چیز دیگری از قبیل دلو و… بسازد؛ اما اگر آن را فروخت استفاده از قیمت آن، برایش جایز نیست، بلکه صدقه کردن آن واجب است و فروختن پوست قربانی بدون نیت تصدق جایز نیست.
-
دادن پوست قربانی به‌عنوان معاوضۀ خدمت یا اجرت و مزد جایز نیست؛ ازاین‌رو، دادن آن به‌عنوان حق‌الزحمه به مؤذن و امام مسجد و غیره درست نیست.
-
بهترین مصرف پوست قربانی‌ها، طلاب فقیر و تهی‌دست مدارس دینی هستند که در آن‌هم ثواب صدقه وجود دارد و هم خدمت احیاء علوم دینی انجام می‌گیرد؛ اما پرداخت حقوق مدرسان و کارکنان مدرسه، از آن جایز نیست.
آداب قربانی
مسئله: افضل این است که چند روز پیش از ذبح، قربانی را در خانه نگه دارد و به آب‌وعلف آن اهتمام بورزد؛ زیرا به تعظیم قربانی حکم داده شده است، آنجا که خداوند متعال می‌فرماید: «وَمَنْ يُعْظِمْ شَعَائِرَ اللهِ فَإِنَّهَا مِنْ تَقْوَى القُلوبِ»؛ ترجمه: «و هر کس شعائر الهی (قربانی) را بزرگ بدارد، این کار نشانۀ تقوای دل‌ها است».
مسئله: جانوری که برای قربانی مقرر شده است، دوشیدن شیر یا قطع کردن موهای آن، جایز نیست و اگر بنابر ضرورت شیرش دوشیده شد، صدقه نمودن آن ضروری است. هم‌چنین اگر موهای آن قطع کرده شد، صدقه نمودن آن‌ها لازم است.
مسئله: مستحب است قربانی کننده رو به‌سوی قبله بایستد.
مسئله: مستحب است قبل از ذبح، کارد را خوب تیز کند تا هنگام ذبح، قربانی اذیت نشود؛ و پس از ذبح تا زمانی که جانور سرد و بی‌حرکت نشده، کشیدن پوست و تکه‌تکه کردن آن را شروع نکند.
مسئله: یک جانور را جلوی جانور دیگر ذبح نکند.
و در فرجام فراموش نباید کرد که در ایام عید، انجام کارهای نيک و پسنديده مانند ملاقات و دیدوبازدید از خويشاوندان، نزديکان، رها نمودن دشمنی و کينه و حسد و نفرت و پاک کردن قلب از تمام این امراض، مهرورزی و توجه به تنگ‌دستان و فقرا و يتيمان و کمک نمودن به آنان و شاد کردن دل‌های آنان را از ياد نباید برد که این اعمال موردپسند شریعت و دستور پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم به امت می‌باشد.
از خداوند متعال برای همه توفيق انجام آنچه را که خود دوست دارد و بدان خرسند است را خواستاريم و این‌که ما را در دين‌مان آگاه گرداند و ما را از آن‌هایی قرار دهد که در اين ده روز ذوالحجه کاری انجام می‌دهند، کارهایی درست و پاک و برای رضايت پروردگار. وصلى الله على نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين.
منابع:
-
البخاري محمد بن إسماعيل بن إبراهيم بن المغيرة صحيح البخاري، دار النشر والتوزیع.
-
البصري، الدمشقي، عماد الدين أبوالفداء إسماعيل بن عمرو تفسير ابن كثير، دار الکتب العلمية، بیروت، لبنان.
-
الترمذي، أبوعيسى محمد بن عيسى بن سَوْرة، سنن الترمذي، دار الفکر، بیروت، لبنان. الطبعة الثانية.
-
تهانوی، مولانا اشرف علی زیور بهشت، مکتبة البشری، کراچی، پاکستان.
-
الدمشقي، ابن عابدین، محمد أمين بن عمر بن عبدالعزيز عابدين رد المحتار، مکتبة دار عالم الکتب، ریاض.
-
الرازي، الجصاص، الحنفي، أبي بكر أحمد بن علي احکام القرآن، دار احیاء التراث.
-
القشيري، النيسابوري مسلم بن الحجاج أبوالحسن صحیح المسلم، دار الکتب العلمية، بیروت، لبنان.
-
المرغيناني، برهان الدين علي بن أبي بكر الهداية في شرح البدایة دار احياء التراث العربي – بيروت – لبنان
-
مفتی احمدممتاز، احکام ومسایل قربانی.
