در این مبحث تلاش بر آن شد تا زوایای مختلف استعمار، انواع، اقسام و تاریخ آن مورد ارزیابی قرار گیرد و نتایج و اثرات آن در جامعه‌ی اسلامی و این‌که چه نقشی در شکل‌گیری افکار و اندیشه‌های نسل‌های مختلف دارد بررسی شود.
هم‌چنین در بخش دیگری از مباحث، پیرامون تاریخ و اثرات این حرکت معلومات ارائه گردیده و این‌که چه اهداف و آرمان‌هایی را استعمارگران دنبال می‌کنند مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
استعمار توانسته است تأثیر عمیق و غیرقابل انکاری بر جوامع داشته باشد و نسل‌ها و اقشار مختلف را متأثر بسازد، استعمار مرتکب جنایات مختلفی در جوامع استعمارشده و کشورهای ضعیف شده است و لکه‌های ننگینی در این زمینه بر پیشانی استعمارگران قرار گرفته است.
این حرکت شوم، در دو دهه‌ی گذشته بر جامعه‌ی متدین و مؤمن افغانستان نیز سیطره افکنده بود و وقایع و اتفاقات تلخی را دراین کشور و بر اقشار مختلف روا داشته بود، اکنون نیز آثار بسیاری از جنایات آنان بر این سرزمین سایه افکنده است و تلاش بی‌شمار و متمادی را برای ازاله‌ی آن می‌طلبد.
ازاین‌جهت، بر اندیشمندان، حاکمان، دل‌سوزان و چاره‌اندیشان امت اسلامی الزامی است تا با درک حقیقت و کُنه استعمار و روش‌های آن، درجهت زدودن و طرد آن از جوامع اسلامی کوشش کنند و دراین زمینه با آسیب‌شناسی، تحقیق و تلاش مستمر، امت اسلامی را نجات داده و به سر منزل مقصود برسانند.
مطمئنا شناخت زوایای پنهان و پیدای استعمار و خطرها و ضررهایی که برای ممالک اسلامی خواهد داشت، یکی از ضرورت‌ها و نیازهای اساسی فکری و جهادی مسلمانان بوده و نیاز است تا به‌صورت دقیق و متخصصانه بررسی و مورد ارزیابی قرار بگیرد.
منابع و مراجع:
قرآن کریم؛
مسلم، نیشابوری، مسلم.
ابوداوود، سلیمان ابن اشعث السجستانی.
المعجم الوسیط، مجموعه‌ای از مؤلفین، ماده «عمر»، نسخۀ الکترونیکی.
حبنکه المیدانی، عبدالرحمان الحسن، أجنحة المکر الثلاثة وخوافیها، دارالقلم، دمشق، سوریه، چاپ هشتم، 1420ه.ق.
الشهابی، مصطفی، محاضرات فی الاستعمار، معهد الدراسات العربیة العالمیة، قاهره، مصر، 1956م.
آقابخشی، علی، فرهنگ علوم سیاسی، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، چاپ دوم، 1375ه.ش.
الجندی، أنور، الاستعمار والإسلام، دارالأنصار، قاهره، مصر 10077.
السقار، منقذبن محمود، الاستعمار فی العصر الحدیث ودوافعه الدینیة، کتاب‌خانۀ الکترونیکی المکتبه، مکۀ مکرمه، سعودی.
تجلی هولوکاست واقعی در الجزائر، خبرگزاری فارس، بخش بین‌المللی، آفریقا، 19/2/1401.
بزیان، سعدی، جرائم فرانسه فی الجزائر، دار هومه، بوزریعه، الجزائر، 2005م.
موقع التراتونس، مقالۀ «جرائم فرنسا فی تونس»، نوشتۀ: گروه تحریر، 27مارس، 2022.
موقع trt عربی، مقالۀ «58 عاما علی جلاء الاستعمار الفرنسی، سنوات من القتل ونهب ثروات تونس»، 14 اکتبر، 2021.
مقاله: کشتار آمریتسار، برگی از تاریخ سیاه استعمار انگلیس بر هندوستان، اسلام تایمز، مجلۀ اینترنتی، 1/2/1395ه.ش.
ندوی، ابوالحسن علی، المسلمون فی الهند، دار ابن کثیر، بیروت، لبنان، چاپ اول، 1420ه.ق.
خبرگزاری mc clatchy نوشتۀ جاناتن لاندی، 9 می 2011م.
نیویورک تایمز، 8 اکتوبر 2015م.
سایت الاماره دری، مطلبی در مورد حمله به شفاخانۀ داکتران بدون مرز، 18/7/1394 ه.ش.
سایت الاماره دری، مطلبی در مورد بمباردمان قریه‌های قندوز، 18/8/ 1396ش.
تحقیق بی‌بی‌سی در مورد جنایات جنگی بریتانیا در افغانستان با عنوان «رسوایی کشتار نیروی ویژۀ بریتانیا در افغانستان چگونه افشا شد؟» 13 ژوئیه، 2022م. بخش پانوراما.
گزارش شبکۀ sbs news در تاریخ 24/2/2020م.
گزارش شبکۀ بی‌بی‌سی در مورد دیوید مک‌براید و قبول اتهامات علیه خود توسط او، 26 عقرب 1402م.
روزنامۀ اطلاعات روز به‌نقل از خبرگزاری دیلی‌میل، 3 قوس 1399ه.ش.
مجاهد, عبدالهادی، دانستنی‌هایی از فکر اسلامی در جنگ فکری با غرب، چاپ دوم، سال 1395ه.ش.
گزارش بی‌بی‌سی در مورد آزار جنسی زنان در صفوف نیروهای امنیتی افغانستان، 12 فوریه، 2020م. هم‌چنین گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، 11 مارچ ، 2019م
خبرگزاری اسپوتنیک در مورد وجود پسران نوجوان درمیان نظامیان دولت افغانستان، 30 جون، 2020م.
