نویسنده: دوکتور نورمحمد محبی
قرآن؛ معجزهای فراتر از زمان
بخش بیستوششم
اثر انگشت انسان؛ ثبت، هویت و امضاء الهی
اثر انگشت، به عنوان یکی از شگفتیهای خلقت، نه تنها هویت یکتای هر انسان را نمایان میسازد؛ بلکه نشانهای است از نظم دقیق و حکمت الهی در آفرینش، این نشانۀ منحصر بهفرد، هم در علوم معاصر و جنایی اهمیت دارد و هم در باورهای دینی و فلسفی جایگاه خاصی دارد. این بخش به بررسی علمی، دینی و فلسفی اثر انگشت، چگونگی شکلگیری و کاربردهای آن میپردازد و نقش آن را در نظام آفرینش و معاد توضیح میدهد.
ماهیت و ساختار اثر انگشت
اثر انگشت عبارت است از الگوهای پیچیده و منحصر به فرد خطوط، قوسها، حلقهها و انشعابات ریز در نوک انگشتان انسان، این الگوها در ناحیۀ لایۀ پوستی به نام «لایۀ اپیدرم» شکل میگیرند.
خصوصیات اصلی: خطوط اثر انگشت شامل «پیچخوردگیها»، «منحنیها»، «شکستگیها» و «گرهها» هستند که هرکدام خصوصیات خویش را دارند.
تنوع اثر انگشت: هر فرد الگوی خاص خود را دارد و حتی جملی (دوقلو) های یکسان (از یک تخمک مشترک) اثر انگشتهای متفاوتی دارند.
جریان شکلگیری اثر انگشت در رحم
اثر انگشت در ماه ششم حاملگی شکل میگیرد، زمانی که جنین در رحم مادر در حال رشد است، ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی مانند فشار مایع آمنیوتیک، نحوۀ رُشد پوست و حرکت جنین باعث میشود هر اثر انگشت منحصر به فرد باشد.
عوامل مؤثر: ژنتیک، فشارهای مکانیکی و فرآیند رُشد پوست به صورت نامنظم موجب تنوع الگوهای اثر انگشت میشوند.
پایداری اثر انگشت: این الگو تا پایان عمر حفظ میشود، حتی اگر پوست آسیب ببیند یا جراحی انجام شود.
یکتایی اثر انگشت؛ از منظر علمی
تحقیقات نشان دادهاند که اثر انگشت هر فرد صدها خصوصیت قابل شناسایی دارد. دانشمندان کشف کردهاند که اگر حتی ۱۲ خصوصیت از ۱۰۰ خصوصیت اثر انگشت دو فرد با هم تطابق داشته باشد، این به معنای یکسان بودن اثر انگشتها است.
احتمال تصادفی تطابق اثر انگشت: تنها یک در ۶۴ میلیارد احتمال وجود دارد که دو اثر انگشت کاملاً مشابه در دنیا وجود داشته باشد.
نمونههای عملی: در مراکز طبی قانونی، صدها هزار نمونه اثر انگشت با هم مقایسه شده و هیچ تطابق کاملی یافت نشده است.
نقش اثر انگشت در علوم جنایی و طبی قانونی
اثر انگشت یکی از ابزارهای مهم در شناسایی مجرمین و قربانیان است، از قرون وسطی تا امروز، این روش ثابت کرده که میتواند هویت افراد را به طور دقیق مشخص کند.
تاریخچه: در اواخر قرن ۱۹ میلادی، اثر انگشت به عنوان روشی برای ثبت هویت معرفی شد و جایگزین روشهای قدیمیتر شد.
کاربردها: امروزه از اثر انگشت در شناسایی افراد در میدانهای هوائی، بانکها و نظامهای امنیتی استفاده میشود.
اثر انگشت به عنوان امضای الهی در قرآن
در قرآن کریم آمده است: [أَيَحسَبُ ٱلإِنسَٰنُ أَلَّن نَّجمَعَ عِظَامَهُۥ 3 بَلَىٰ قَٰدِرِينَ عَلَىٰٓ أَن نُّسَوِّيَ بَنَانَهُۥ 4] [قیامت: ۳-۴]
ترجمه: «بلی! (آنها را گرد ميآوريم) ما حتّي ميتوانيم سر انگشتان او را (كه يكي از دقائق اندام بدن است) كاملاً همسان خودش بيافرينيم (و به حال اوّل بازگردانيم).»
این آیات اشاره دارند که خداوند متعال قادر است حتی جُزئیترین خصوصیات بدن انسان از جمله اثر انگشت را در روز قیامت بازسازی کند. این یک شاهد بزرگ بر قدرت بینهایت الهی است.
بازسازی اثر انگشت در قیامت: همانطور که اثر انگشت در رحم مادر خلق شده، در روز رستاخیز نیز خداوند متعال این الگو را به شکلی دقیق و کامل بازمیگرداند.
حکمت خلقت و توازن در اثر انگشت
اثر انگشت نمونهای از نظم دقیق و تعادل در خلقت است. هر الگو، از ترکیب هزاران انشعاب کوچک ساخته شده است که بدون نظم نمیتوانست پایداری داشته باشد.
امضای خاص: هیچ دو اثر انگشتی شبیه هم نیست، این نشانهای است از فردیت و یگانگی هر انسان.
نظم خلقت: همانطور که در جهان خلقت هر چیز دارای نظم و توازن است، اثر انگشت نیز نمونهای کوچک از این نظم بزرگ است.
مطالعات و تحقیقات علمی معاصر
مطالعات گستردۀ علمی در زمینۀ اثر انگشت شامل استفاده از تکنالوجی پیشرفته تصویربرداری و نرمافزارهای تطبیق الگو است، این فناوریها باعث شدهاند تا دقت شناسایی به میزان بسیار بالایی افزایش یابد.
نرمافزارهای شناسایی: نظامهای بیومتریک اثر انگشت، به خصوص در امنیت دیجیتال، به طور گسترده به کار میروند.
نمونههای طبی: تحقیقات جدید در زمینۀ ژنتیک و پوستشناسی، اطلاعات تازهای دربارۀ جریان شکلگیری اثر انگشت ارائه دادهاند.
نمونههایی از بازسازی اثر انگشت پس از جراحی
تجربههای عملی نشان دادهاند که اگر اثر انگشت به دلیل جراحی یا آسیب به طور کامل از بین برود، پوست جدید دوباره با همان الگوی اثر انگشت رشد میکند.
نمونههای واقعی: برخی مجرمان برای مخفی ماندن اثر انگشت خود، پوست انگشتان را جراحی کردهاند؛ اما اثر انگشت آنها پس از مدتی دوباره ظاهر شده است.
پیام الهی: این موضوع نشاندهندۀ این است که اثر انگشت امضایی از سوی خداوند متعال است که به راحتی قابل حذف نیست.
در اخیر عرض میکنیم که اثر انگشت انسان، از ابتدای خلقت تا پایان زندگی و حتی پس از آن، یکی از مستحکمترین نشانههای هویت و امضای الهی است. این نشانه، بیانگر نظم، دقت و حکمت خداوند متعال در آفرینش انسان است و به ما یادآور میشود که هر انسان منحصر به فرد است و خالقش در تمام مراحل زندگیاش همراه اوست. [1]
ادامه دارد…
بخش قبلی | بخش بعدی
([1]) خلاصه مطلب از: موسوعة الإعجاز العلمي في القرآن والسنة» ج ۱، ص ۵۱ و ۵۲.
