یکی دیگر از ائمه و بزرگانی که در زمینۀ علم طب نقش برازنده داشت، امام ابوالقاسم زهراوی بود. نام او «خلف بن عباس» بود. وی در قرن پنجم هجری قمری می‌زیست و در بخشی از شهر قرطبۀ اندلس (اسپانیای امروزی) دیده به جهان گشود. چون آن منطقه از شهر به نام «الزهراء» مشهور و معروف بود، به همین علت، تخلص و لقب وی نیز منسوب به همین ناحیه گردیده است. وی رهبر و پیشوای علم طب به‌حساب می‌آید. او در بخش اعظمی از زندگی خود به علم و شغل طبابت مشغول شد و توانست در این زمینه شهرت و محبوبیت بالایی کسب کند. همان‌گونه که توانست در زمینۀ بررسی و مطالعۀ علوم شرعی و طبیعی به مهارت و جایگاه والایی برسد.
او مسلمانی از اروپا بود و در آنجا طب و دواخانه‌داری را آموخته بود و در سنین نوجوانی نبوغ حاصل کرده بود؛ لذا او طبیب و آگاه به دوا و دارو بود.
او از بزرگ‌ترین جراحان مسلمان به‌حساب می‌آید و نزد «حکیم مجریطی» (مادریدی) درس خوانده و بخش بزرگی از علوم و ثقافت وی را کسب و اخذ نموده است؛ اما او در کنار علم و تمدن اسلامی، به علم طب نیز توجه خاصی کرد و توانست در این زمینه بسیار معروف و مشهور گردد و جزو طبیبان درخشنده و یکی از سه بازو و نوابغ زمینۀ طب قرار گیرد که آن‌ها عبارت از: ابوبکر رازی، ابن‌سینا و ابوالقاسم زهراوی، بوده‌اند.
چیزی که از سرگذشت وی آشکار می‌گردد این است که او هیچ‌گاه از اندلس بیرون نشده است و عمر خویش را در این سرزمین گذرانده است و در همین سرزمین طب را آموخته و در آن به شهرت رسیده است.
وی به‌عنوان طبیب در صحن ارگ «عبدالرحمان داخلی»، مؤسس دولت اموی در اندلس، کار کرد و بسیاری از عملیات جراحی را اجرا کرد و در بسیاری از عملیات‌ها وی گوی سبقت را ربوده و از همه پیش‌قدم بوده است. وی به‌جرئت و نوآوری خود در هر زمینه‌ای مشهور و معروف بود، هم‌چنین وی به استفادۀ صحیح از ابزار و آلات موجود و مشهور در آن، معروف گردیده است.
نوآوری‌ها و اکتشافات وی
زهراوی اولین فردی بود که رگ‌ها و شریان‌ها را برای جلوگیری از خون‌ریزی با نخ‌های حریری دوخت.
وی اولین فردی بود که عملیات جراحی بسیار سختی ماند عملیات بر روی لولۀ تنفس (نای‌سنبی یا نای‌بری) انجام داد و توانست لوزه‌ها را ریشه‌کن کند. این عملیات را در اصطلاح طبی تراکستومی می‌گویند.
هم‌چنین وی اولین کسی بود که توانسته بود بیماری سرطان سینه را با موفقیت و کامیابی انجام دهد.
هم‌چنین وی برای اولین بار برای جلوگیری از خون‌ریزی بدن از داغ‌کردن استفاده کرد.
هم‌چنین وی اولین فردی بود که روش برداشت سنگ از مثانۀ زنان از مهبل آن‌ها را عرضه کرد.
به‌همین‌صورت، او اولین فردی بود که روش دوختن نخ‌های زخم‌های داخلی را که باعث شود هیچ اثر و جایی از آن نماند را تجویز کرد و توانست در این کار از روده‌های گربه استفاده کند. او هم‌چنین توانست چگونگی استفاده از دو سوزن را در یک نخ اجرا کند.
وی به‌عنوان اولین فرد در مورد حمل بیرون از رحم نظر داد و کیسۀ آب زنان را در هنگام زایمان برای تسهیل ولادت پاره کرد.
وی نخستین فردی بود که انبر ولادت و ابزاری برای گشادی رحم و عینکی مخصوص رحم کشف و اختراع کرد.
By محمد فاتح