علامه سید ابوالحسن ندوی رحمه‌الله‌تعالی (بخش چهل‌وهشتم)

نویسنده: عبیدالله نیمروزی

بزرگ‌مرد عرصۀ دعوت و اصلاح

سخنرانی‌های مؤثر

یکی از ویژگی‌های بارز سخنرانی‌های حضرت مولانا ندوی تأثیر شگفت‌انگیز و حیرت‌آور آن می‌باشد. از آنجایی‌که مولانا ندوی دردهای امت را احساس کرده بود و از آن آگاهی داشت، اضطراب زیادی وجود ایشان را فراگرفته بود. سخنان آتشین ایشان از چنان قلبی مجروح و پردرد و سوز برمی‌خاستند که بر شنوندگان تأثیر بسزایی می‌گذاشتند. مولانا برای همه می‌اندیشید و دعوت و اصلاح ایشان همۀ جوانب زندگی مسلمانان را در برگرفته بود؛ گاهی عموم ملت اسلام را از منبرهای مختلف جهان مورد خطاب قرار می‌داد. گاهی مجد و عزت از دست رفتۀ امت عرب را به آن‌ها یادآور می‌شد و آنان را از تعصبات قومی و نژادی برحذر می‌داشت و گاهی هم آنان را از عواقب نامبارک غرب‌گرایی، عیش‌پرستی و رفاه‌طلبی آگاه می‌ساخت، و گاهی هم در اندیشۀ این بود که اسلام چگونه در کشورهای آفریقایی گسترش یابد؟ و… و بنا به نوشتۀ استاد محمد واضح رشید ندوی در یکی از سخنرانی‌های ایشان در کلکته نیم‌میلیون جمعیت حاضر بود و به سخنان ایشان گوش فرا می‌دادند. به هر حال، ایشان در عین حالی‌که یک نفر بود، امتی به شمار می‌رفت و با وجود ندوی بودنش جهانی بود و سخنان او نیز مرزها را از بین برده بود.

دکتر عبدالله عباس ندوی می‌نویسد: سخنرانی‌های مولانا ندوی با چنان درد و فکری آمیخته بودند که تمامی مخاطبان را تحت تأثیر قرار می‌دادند. در یکی از سخنرانی‌ها وقتی ایشان می‌خواستند سخنان را به پایان برساند، از میان جمع صدا می‌آمد که ما هنوز آمادۀ شنیدن هستیم، سخنان را ادامه دهید. آری از کوزه همان برون تراود که در اوست.

در حقیقت، این تأثیر شگفت‌انگیز سخنان مولانا از همان دردمندی و فکر خیرخواهی ایشان سرچشمه می‌گرفت. مولانا برای غیر مسلمانان هم به موازات جد و جهد برای مسلمانان می‌اندیشید و دوست داشت آنان هم به طریقی از آتش سوزان جهنم رهایی حاصل کنند؛ چنانکه شیوۀ عمل حضرت رسول ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} نیز همین بود که برای امتِ دعوت (کفار و مشرکین) بسیار در اندیشه و فکر بود. فکر جهانی، درد نهانی و قلب پررحمتی که حضرت مولانا ندوی داشت، اعمال بزرگ و شاهکارهای سترگ ایشان را منحصر به مسلمانان ننمود، بلکه برای غیرمسلمانان نیز می‌اندیشید و در جهت اصلاح آنان می کوشید.

دکتر عبدالله عباس ندوی می‌نویسد: به هر حال، مولانا ندوی این امر را هم از حقوق هم‌میهنان غیرمسلمان خود می‌دانست که به‌طور عموم نسبت به آنان بی‌توجه نباشد. چنانکه همراه با حرکت و تلاش در راه جماعت تبلیغ، خواستار این امر بود که اجتماعات و سمینارهایی برگزار گردد که غیرمسلمانان نیز همراه مسلمانان در آن شریک شوند.

در ادامه می‌نویسد: حتی در یکی از همین سخنرانی‌ها که غیرمسلمانان نیز در آن شرکت داشتند، یکی از افراد بلندپایۀ آنان به جایگاه آمده و پس از اظهار تأثر و قدردانی گفت: مولانا، شما مال مسلمانان نیستید، ما هم احساس می‌کنیم که بر تو حق داریم. ما در آینده نیز شما را برای آمدن به اینجا زحمت خواهیم داد.

مولانا سید شرافت‌علی ندوی می نویسد: با خواندن نوشتارهای مولانا ندوی چنین احساس می‌گردد که انگار بر جایگاه بلندی واقع شده و حاضرین را با تمام نیروی دل و فکر مورد خطاب قرار می‌دهد.

ادامه دارد…

 بخش قبلی