چیستی و معیار تشخیص سنت و بدعت (بخش نهم)

نویسنده: شکران احمدی

حکم بدعت‌زایی در دین

بدون شک، افزودن هر نوع بدعتی در دین، گمراهی و محرومیت است؛ چنانکه پیامبر اکرم ^{صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم} فرموده است: «إیاکم ومحدثات الأمور فإن کل محدثة بدعة وکل بدعة ضلالة.»؛ «از کارهای نوپیدا دوری کنید، چون هر نوپیدایی بدعت و هر بدعت گمراهی است.»

بدعت در عبادت حرام است، البته درج حرمت نسبت به نوع بدعت متفاوت است.

• برخی بدعت‌ها کفر است مثل: طواف قبور به نیت تقرب به صاحبان آن‌ها؛

• برخی بدعت‌ها وسائلِ کفر است مثل: ساخت‌وساز قبور و نماز و دعا پیش قبرها؛

• برخی بدعت‌ها معصیت است مثل: ترک ازدواج و مجرد ماندن یا روزه گرفتن زیر نور خورشید…

شاطبی ^{رحمه‌الله} می‌گوید که: گناه بدعت‌پیشگان در یک درجه نیست بلکه تفاوت دارد:

۱. بدعت‌پیشه ادعای اجتهاد یا تقلید بکند؛

۲. بدعت در ضروریات دین باشد، مثل دین و نفس و عرض و عقل و مال و…؛

۳. بدعت‌پیشه آن را پنهانی انجام بدهد یا علنی؛

۴. بدعت‌پیشه به آن دعوت بدهد یا خیر؛

۵. بدعت‌پیشه از اهل سنت خارج است یا خیر؛

۶. بدعت حقیقی است یا اضافی؛

۷. بدعت بینه باشد یا مشکل؛

۸. بدعت کفری باشد یا خیر؛

۹. بر بدعت اصرار شود یا خیر.

امام شاطبی ^{رحمه‌الله} در آخر می‌گوید که مراتب گناه این بدعت‌ها به میزان درجات آن است و توضیح داده است که برخی حرام و برخی مکروه است؛ اما در هر صورت گمراهی، لازم تمام انواع بدعت‌هاست.

شکی نیست که بدعت از نظر رتب گناهی به سه دسته تقسیم می‌شود:

۱. کفر آشکار؛ ۲. گناه کبیره؛ ۳. گناه صغیره.

ادامه دارد…

بخش قبلی