یکی از مسائل مهم در تربیت کودک، مدیریت اوقات بی‌کاری و فراغت آن‌هاست. کودک از زمانی که بر پای خویش می‌ایستد و قادر به راه رفتن می‌شود، نیاز شدیدی برای تحرک و بازی دارد؛ کودکان و نوجوانان به گردش و استفاده از مناظر طبیعی بسیار علاقه‌مند هستند. اگر دقت کنیم، می‌بینیم که آن‌ها در فعالیت‌های ورزشی مختلف مانند کوه‌نوردی، فوتبال و سایر تمرینات بدنی شرکت می‌کنند و انرژی خود را صرف بازی می‌کنند.
بنابراین، باید مربیان و والدین از این نیروی فوق‌العاده استفاده کنند تا کودکان و نوجوانان از اوقات فراغت خود در حفظ سلامتی و پرورش جسمی بهره ببرند و لذت زندگی را تجربه کنند. اگر محیط‌های مناسب برای بازی، تفریح، تمرینات ورزشی، و فعالیت‌های علمی و تحقیقی برای کودکان و نوجوانان فراهم نشود، آن‌ها ممکن است به سمت امور منفی و غیر مفید کشیده شوند. اسلام با راهنمایی‌های خود، به ما راه‌حل‌های عملی برای بهره‌گیری از این نیروها و فراغت کودکان و نوجوانان را نشان داده است.
اسلام اولین گامی که در این راه برمی‌دارد، در مورد اندیشه و فعالیت روحانی اوست؛ عبادت که در شکل کامل‌تر خود، یعنی نماز، تجلی می‌یابد، باید از ابتدا کودکان خود را به عبادات، به ویژه «نماز»، عادت دهیم؛ زیرا نماز پایه و ستون دین است که فواید روحانی و جسمانی زیادی دارد و تأثیرات شگفت‌آوری در اخلاق و شخصیت انسان می‌گذارد.
در ادامه، به‌طور خلاصه فواید مهم نماز را بیان می‌کنیم تا اهمیت و دلیل مشروعیت آن روشن شود.
حرکات نماز نوعی ورزش الزامی است که تمام اعضا و مفاصل بدن را به حرکت می‌آورد. بدیهی است که این اعمال بر عضلات، اثر مفید داشته جریان خون را در اندام‌ها بیشتر می‌کند و درمجموع، برای کل بدن مفید است.
بهداشت و نظافت منظم، اجباری است که با وضو شروع می‌شود و می‌دانیم که به سبب وضو اعضای ظاهری، یعنی صورت، دست و پا، موها و دهان و بینی تمیز می‌شوند؛ این نظافت منظم و برنامۀ غیر از غسل یا استحمام معمولی است که در آن کل بدن تمیز می‌گردد.
نماز مستلزم نوعی راهپیمایی است؛ زیرا در یک شبانه‌روز پنج بار از خانه به جانب مسجد حرکت می‌کنیم، این رفت و آمدها به طور طبیعی بر نشاط جسمی و از بین بردن کسالت و سستی بسیار مؤثر است؛ چنان که معلوم است، بارها این نکته را از پزشکان شنیده‌اید که می‌گویند: عدم تحرک، خصوصاً بعد از غذا، باعث ناراحتی‌های معده و سوء هضم می‌شود و زمینۀ بیماری‌های قلبی را تشدید می‌بخشد.
بنابراین، تعجبی ندارد که می‌شنویم پیامبر عزیز ما صلی‌الله‌علیه‌وسلم، والدین و مربیان را تشویق می‌کند تا فرزندان خود را در هفت سالگی به نماز وادار کنند و بخشی از اوقات فراغت آن‌ها را با تعلیم و تمرین عبادت، اشغال کنند.
البته قابل ذکر است که نماز در اصل یک عبادت و مناجات درجه اول با خداوند است و رابطۀ مهمی با اصلاح و تزکیۀ روح و روان فرد مسلمان دارد. باید در ادا کردن آن، بر اساس یک عبادت و پایه و ستون دین عمل کنیم و آن را به عنوان یک فریضۀ دینی انجام دهیم، نه اینکه بر اساس بعضی علایق و فواید جسمی به آن روی آوریم.
از وسایل و عوامل مفید دیگری که می‌توان برای پر کردن اوقات فراغت کودکان و نوجوانان استفاده کرد، انواع ورزش‌ها از جمله: اسب‌سواری، شنا، کُشتی و آموزش‌های نظامی هستند. بهتر است فرزندان خود را عادت دهیم تا با مطالعۀ هدف‌مند، تفریحات سالم و ورزش‌های متنوع، از فرصت‌هایی که پیش می‌آید، بهرۀ بیشتری ببرند.
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم می‌فرماید: «عَلِّمُوا أَبْنَاءَكُمُ السِّبَاحَةَ وَالرَّمْيَ»؛ (به فرزندان‌تان شنا و تیراندازی را یاد بدهید.)
سعی کنیم برای شنا استخرهایی بسازیم که در آن بر طبق احکام دین و آداب محترمانۀ آن تعلیم این ورزش صورت گیرد.
