حکم برگزاری شب یلدا و تاریخچه آن «بخش سیزدهم»

نویسنده: خالد یاغی‌زهی

حکم برگزاری شب یلدا و تاریخچۀ آن

بخش سیزدهم

دلیل حرمت جشن یلدا

۳ـ ضایع کردن وقت در امورات گناه و کارهای پوچ؛

وقت یکی از مهم‌­ترین مسائلی است که مردم نسبت به آن بی­‌توجه‌­اند در حالی‌که خداوند می­‌فرماید: “وَالْعَصْرِ إِنَّ الإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ إِلاَّ الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ” ترجمه: «قسم به عصر (زمانه) که انسان در (خسران و) زیان است؛ مگر کسانی که ایمان آورده‌­اند و کارهای شایسته انجام داده­‌اند و یکدیگر را به حق سفارش نموده و یکدیگر را به صبر سفارش کرده­‌اند.»^[1]

و رسول الله ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} می‌­فرماید: “لا تزول قدم ابن آدم يوم القيامة من عند ربه حتى يسئل عن خمس، عن عمره فيم أفناه، وعن شبابه فيم أبلاه، وماله من أين اكتسبه وفيم أنفقه، وماذا عمل فيما علم؟” «انسان در روز قیامت از پیشگاه پروردگار قدم از قدم برنمی‌­دارد؛ مگر پس از آنکه دربارۀ پنج چیز بازخواست شود: اینکه عمرش را چگونه به سر برده، جوانیش را به چه صرف کرده و در چه گذرانده، مالش را از چه راهی به دست آورده و در چه راهی خرج کرده و به آنچه می‌­دانسته، چگونه عمل کرده است.»^[2]

این مردمی که اوقات خود را در چنین مجالس و جشن­‌هایی می‌­گذرانند دورترین انسان‌­ها از فهمِ اهمیت وقت هستند! حال مصیبت اعظم اینجاست که بعضي از آنان بر اساس باور پیشینیان خود تمام شب را بیدار مانده و گویا شب زنده­‌داری می­‌کند! پناه بر خدا از این گمراهی­‌های آشکار، چگونه برای الله و برای بخشیده شدن گناهان‌شان شب زنده‌­داری نمی­‌کنند و شب­‌ها به حال خود گریه نمی‌­کنند و استغفار نمی‌نمایند ولی برای احیای یک رسم جاهلی تا صبح بیدار می­‌مانند؟ و وقت خود را در بدترین امورات و در مخالفت با شریعت اسلام می­‌گذرانند و اگر در آن حال بمیرند همراه با همان نیاکان خود محشور می‌­شوند! پناه بر خدا! معالم دین از بین رفته و سنت غریب گشته و جهل و ضلالت به چنین مرتبه­‌هایی رسیده است و مردم معروف را منکر می­‌بینند و منکر را نیز معروف، «انا لله وانا اليه راجعون.»

مردم در یلدا و امثال یلدا و نوروز و جشن‌های حرام این‌گونه وقت خویش را پایمال کرده و از طاعت خدا عقب می­‌مانند! چگونه زمان را در معصیت خدا گذرانده و نسبت به واجبات خود غافل می­‌شوند! اسراف می­‌کنند و با نامحرم اختلاط می‌­نمایند و برای برپا کردن باورهای پوچ و جاهلی دور هم جمع می‌­شوند! در حالی‌که رسول الله ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} می‌­فرمایند: “نعمتان مغبون فيهما كثير من الناس: الصحة والفراغ” ترجمه: «دربارۀ دو نعمت، بسیاری از مردم، دچار ضرر و زیان می‌­شوند از آن‌­ها بهره‌­برداری نمی‌­کنند: یکی صحت و دیگری فراغت است.»^[3]

به جای اینکه مردم از وقت خود استفاده کرده و به سوی مغفرت الله بشتابند، وقت خود را ضایع می‌کنند و به سوی عذاب الله می­‌شتابند. الله می­‌فرماید: “وَسَارِعُواْ إِلَى مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ” ترجمه: «و به سوی آمرزش پروردگارتان، و بهشتی که پهنای آن (به قدر) آسمان‌­ها و زمین است، (و) برای پرهیزگاران آماده شده است، بشتابید.»^[4]

۴ـ زنده کردن آیین­های باطل و آداب و رسوم جاهلی نیاکان؛

هر کس یک راه و روش اشتباهی را برای مردم بگوید و آن‌­ها را به سوی آن دعوت دهد و یا آن را برای مردم احیا کند، گناه تمام پیروانش بر او نیز است، رسول الله ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} می‌­فرماید:“من سن سنة خير فاتبع عليها فله أجره ومثل أجور من اتبعه غير منقوص من أجورهم شيئا ومن سن سنة شر فاتبع عليها كان عليه وزره ومثل أوزار من اتبعه غير منقوص من أوزارهم شيئا” ترجمه: «هر کس در اسلام راه و روش خوبی بگذارد اجرش برای اوست و نیز همانند اجر کسانی‌که از او پیروی می­‌کنند نیز برای اوست بدون اینکه از اجرهای‌شان چیزی کاسته شود و هر کس نیز در اسلام سنت و روش بدی بنهد و مردم از او در آن روش پیروی کنند پس گناهش بر اوست و همین‌طور گناهان کسانی‌که از او پیروی کرده­‌اند نیز بر اوست بدون اینکه چیزی از گناهان­شان کاسته شود.»^[5]

۵ـ غیبت و سخنان بیهوده؛

در این مجالس بدون هیچ شکی غیبت و سخنان بیهوده و پوچ و گناه رد و بدل می­‌گردد و مردم بر اساس گمان­‌های اشتباه در مورد همدیگر سخن می‌­گویند، در حالی‌که الله غیبت را حرام کرده و می‌­فرماید: “يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيراً مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضاً أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتاً فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ” ترجمه: «ای کسانی‌که ایمان آورده‌­اید! از بسیاری از گمان(های بد) بپرهیزید، بی­شک بعضی از گمان(ها) گناه است، و (در امور دیگران) تجسس (و کنجکاوی) نکنید و بعضی از شما بعضی دیگر را غیبت نکند، آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادرش را درحالی­که مرده است، بخورد؟! پس (البته) آن را ناپسند دارید، و از الله بترسید، بی­‌گمان الله توبه­‌پذیر مهربان است.»^[6]

همچنین روایت شده که رسول الله ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} باری خطاب به حضرت عایشه ^{رضی‌الله‌عنها} فرمود: “لَقَدْ قُلْتِ كَلِمَةً لَوْ مُزِجَتْ بِمَاءِ البَحْرِ لَمَزَجَتْهُ”  «(ای عایشه!) چنان سخنی بر زبان آوردی که چنانچه با آب دریا آمیخته گردد، هر آیینه (نا خالصی آن) دریا را فرا خواهد گرفت.»^[7]

و نیز رسول الله ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} فرموده است: “إِنَّ أَرْبَى الرِّبَا اسْتِطَالَةُ الْمَرْءِ فِي عَرْضِ أَخِيهِ”  «همانا بدترین ربا، آن است که شخص، در عرض و آبروی برادر خویش دست درازی نماید.»^[8]

ادامه دارد…

بخش قبلی | بخش بعدی