قرآن کریم، بهعنوان آخرین کتاب آسمانی و معجزۀ جاودان خاتم النبیین حضرت محمد مصطفی صلیاللهعلیهوسلم، از دیرزمانی موضوع تحقیقات گستردهای در میان مسلمانان و حتی اندیشمندان غیرمسلمان بوده است. یکی از ابعاد برجسته و پرجاذبۀ قرآن کریم، بُعد اعجاز آن است؛ اعجازی که نهتنها در لفظ و بیان؛ بلکه در معنا، ساختار، شمول علمی، هماهنگی با فطرت انسانی، پیشگوییهای دقیق، تاثیرگذاری روانی، جامعیت نظام حقوقی و اخلاقی و نیز ظرفیت تربیتی و تمدنساز آن تجلّی یافته است.
هدف این اثر، بررسی فراگیر و نظاممند انواع اعجاز قرآن کریم میباشد، در این راستا، تلاش شده است تا ضمن بهرهگیری از منابع معتبر تفسیری، حدیثی، علمی و تاریخی، با منهج میانرشتهای به تحلیل وجوه گوناگون اعجاز پرداخته شود. این وجوه، شامل اعجاز بیانی (ادبی و بلاغی)، اعجاز علمی، اعجاز تشریعی، اعجاز غیبی، اعجاز روانشناختی و تأثیرات تربیتی، اعجاز ساختاری و سبکشناختی، و اعجاز تمدنی و اجتماعی میگردد.
ضرورت چنین تحقیقی از آنجا ناشی میشود که امروزه، در عصر چالشهای فکری، شبهات معرفتی و پیشرفتهای شتابان علمی، نیاز به تبیین عالمانه و مستدل وجوه اعجاز قرآن بیش از پیش احساس میشود. در این اثر، سعی شده است تا هم به ابعاد قدیمی اعجاز پرداخته شود و هم وجوه نوپدیدی چون اعجاز ساختاری، اعجاز عددی و ظرفیتهای فرامتنّی قرآن مورد بررسی قرار گیرد.
مبنای این تحقیق، تلفیقی از روش توصیفی-تحلیلی و تطبیقی است، از یکسو، آیات قرآن و متون تفسیری و کلامی مورد بررسی دقیق قرار گرفته است و از سوی دیگر، یافتههای علوم معاصر، همچون زبانشناسی، علوم طبیعی، روانشناسی و جامعهشناسی در مقام تطبیق و تبیین اعجاز قرآن بهکار رفتهاند.
خواننده در این کتاب، با ابعاد متنوع و کمتر شناختهشدهای از اعجاز الهی در قرآن آشنا خواهد شد و درمییابد که اعجاز قرآن، صرفاً محدود به یک بُعد و یا یک نوع نیست؛ بلکه با نگاهی شامل، میتوان آن را معجزهای چندبُعدی، پویا و همواره زنده تلقی کرد؛ معجزهای که از گذشته تا امروز و از امروز تا فردا، انسان را به تأمل، شگفتی و تسلیم در برابر خالق متعال فرا میخواند.
امید است این اثر بتواند گامی کوچک در جهت شناخت هرچه عمیقتر حقیقت قرآن و تبیین جایگاه یگانۀ آن در جهان معرفت برداشته، انگیزهای نو برای تأمل و تدبر در کلام الهی ایجاد نماید.