توصیه‌ای از توصیه‌های پیامبر (صلیاللهعلیهوسلم) برای بانوان (بخش چهارم)
۱۰. برحذر داشتن از غیبت
حضرت عائشه (رضی الله عنها) می‌گوید: به رسول الله (صلی الله علیه وسلم) گفتم: «تو را از صفیه (همسر رسول الله (صلی الله علیه وسلم) و هووی حضرت عائشه) همین بس که چنین و چنان است، یعنی قد او کوتاه است.» رسول الله (صلی الله علیه وسلم) فرمود: «تو کلمه‌ای بر زبان آوردی که اگر با آب دریاها آمیخته شود، طعم آن را تغییر می‌دهد.» عائشه (رضی الله عنها) می‌گوید: من ادای کسی را برای رسول الله (صلی الله علیه وسلم) درآوردم. رسول الله (صلی الله علیه وسلم) فرمود: «من دوست ندارم ادای انسانی را در بیاورم، اگرچه در ازای آن این‌قدر و این‌قدر به من برسد.»
امام نووی (رحمه‌الله) گفته است: «این حدیث از جمله رساترین احادیث در باب نهی از غیبت است.» خداوند متعال از غیبت برحذر داشته و فرموده: «وَلَا يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ»؛ «و بعضی از شما غیبت بعضی را نکند. آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده‌اش را بخورد؟ از آن کراهت دارید، (پس) از خدا بترسید که خدا توبه‌پذیر مهربان است.» [1]
خواهرم! غیبت گاهی با اشاره است، گاهی با ادا درآوردن است یا مثلاً بگوییم فلانی قد‌دراز و فلانی زبان‌دراز است. یا سخنانی از این قبیل که بیانگر عیب و ایراد کسی باشد که حضور ندارد. همه‌ی این‌ها حرام هستند. اما بدان که غیبت در حالات خاصی جایز و شریعت اجازه‌شان را داده است، مانند:
۱ـ برای دادخواهی نزد حاکم؛
۲ـ به قصد طلب کمک در تغییر یک منکر؛
۳ـ به قصد استفتا، مانند اینکه بگویی: برادرم یا شوهرم بر من ستم کرده است؛
۴ـ ازدواج (کسی قصد ازدواج دارد و می‌خواهد در مورد کسی تحقیق کند، شما می‌توانید به او مشورت بدهید و بگویید شخص مورد نظر این عیب را دارد)؛
۵ـ برحذر داشتن از کسی که ممکن است ضرر و زیانی برساند؛
۶ـ معرفی کسی با ویژگی معروفش، مانند لنگ، نابینا و… البته اگر بدون آن عیوب شناخته می‌شد، بهتر است عیوبش ذکر نشود.
۱۱. التزام به حجاب شرعی
اُمّ عطیه (رضی الله عنها) می‌گوید: «رسول الله (صلی الله علیه وسلم) به همه‌ی ما دستور داد در مراسم عید فطر و عید قربان شرکت کنیم، حتی به دوشیزگان پرده‌نشین و زنانی که در عادت ماهیانه قرار داشتند، اجازه‌ی شرکت در مراسم هر دو عید را دادند. سپس فرمود: زنانی که در عادت ماهیانه قرار دارند، از نماز دور بمانند، اما در دعای خیر مسلمانان شرکت کنند.» من عرض کردم: «یا رسول الله، اگر کسی از ما چادری نداشت، چه کار کند؟» فرمود: «خواهر مسلمانش با چادر خود او را بپوشاند.» خواهرم! یعنی تو می‌توانی در مراسم هر دو عید شرکت کنی، خواه دختر جوانی باشی یا از کسانی باشی که عذر شرعی‌ای همانند عادت ماهیانه و خون‌ریزی پس از زایمان دارند، به شرطی که در نماز شرکت نکنی. (و مراسم در مسجد برگزار نشود).
نکته‌ی دیگر این حدیث بیان فرضیت حجاب است و نباید بدون حجاب بیرون بروی، چون واژهی جلباب (که در حدیث آمده است) چادری است که بالای روسری پوشیده می‌شود، یعنی حجاب شرعی‌ای که تمام بدن را، از جمله صورت را بپوشاند. از بیرون رفتن بدون حجاب برحذر باش و این فرموده‌ی خدای متعال را همواره به یاد داشته باش: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُل لِّأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاء الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِن جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَن يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا»؛ ترجمه: «ای پیامبر، به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو: پوشش‌های خود را بر خود فروتر گیرند. این برای آنکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند، (به احتیاط) نزدیک‌تر است و خدا آمرزنده‌ی مهربان است.»[2]
ای خواهر مسلمانم، از خودنمایی به‌شدت بپرهیز و از کسانی مباش که رسول الله (صلی الله علیه وسلم) درباره‌ی آنان فرموده است: «دو گروه از اهل آتش‌اند که من هنوز آنان را ندیده‌ام (یعنی در آینده خواهند آمد): گروهی که شلاق‌هایی همانند دم گاو دارند و مردم را با آن می‌زنند و زنانی که لباس پوشیده‌اند اما لخت‌اند، که مردان را به سمت خود جذب می‌کنند و خودشان جذب مردان می‌شوند، سرهای‌شان همانند کوهان شترهای دوکوهانه که کوهان‌شان به یک سمت کج است، می‌باشد. این‌گونه زنان نه داخل بهشت خواهند شد و نه بوی بهشت را استشمام خواهند کرد، در حالی‌که بوی بهشت از فاصله‌ی بسیار زیادی به مشام می‌رسد.»[3]
۱۲. نهی از مویه (نوحهگری)
از حضرت عبدالله بن مسعود (رضی‌الله‌عنه) روایت است که رسول الله (صلیاللهعلیهوسلم) فرمود: «کسی که بر سر و صورت خودش بزند، گریبان پاره کند و سخنانی همانند سخنان زمان جاهلیت بر زبان بیاورد، از ما نیست.» [4]
از حضرت ابوموسی اشعری (رضی‌الله‌عنه) روایت است که رسول الله (صلیاللهعلیهوسلم) فرمود: «در امت من چهار امر از امور جاهلیت وجود خواهد داشت که آن‌ها را ترک نخواهند کرد:
۱ـ فخرفروشی به حسب‌ونسب؛
۲ـ طعنه‌زدن به نسب دیگران؛
۳ـ طلب باران به وسیله‌ی ستاره‌ها؛
۴ـ مویه.»
سپس فرمود: «اگر مویه‌کننده پیش از مرگش توبه نکند، روز قیامت در حالی برخواهد خواست که شلواری از مس گداخته‌شده و پیراهنی خارش‌زا به تن خواهد داشت.»[5] واژهی قطران (که در حدیث آمده است)، همان مس گداخته شده است. پناه برخدا. پس ای خواهر من، از مویه کردن (نوحه) به شدت بپرهیز و به سوی خدای متعال برگرد.
