قرآن کریم پس از امر به عبادت خداوند متعال، تمام انسانها را به احسان به والدین فرمان میدهد؛ فرمانی که اطاعت از آن، عین عبادت و بندگی خدا و سرپیچی از آن، معصیت و موجب عقاب و عذاب در روز قیامت است.
هنگامیکه پدر و مادر پیر شدند و پا به سن گذاشتند و از ادارۀ امور مربوط به زندگی خود ناتوان شدند، فرزند موظف است عنایت کامل به آنها داشته باشد، اگر نیازمند باشند، باید هزینۀ زندگی آنها را تأمین کند و مرد موظف است از پدر و مادرش در سختی و آسانی حرفشنوی و فرمانبری داشته باشد و به آنها احترام گذارد و حتی به آنها «اُف» نگوید و نسبت به آنها پرخاش نکند.
خداوند بلندمرتبه میفرماید: «وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا (۲۳) وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا (۲۴)»؛ «و پروردگار تو مقرر كرد كه جز او را مپرستيد و به پدر و مادر [خود] احسان كنيد. اگر يكى از آن دو يا هر دو در كنار تو به سالخوردگى رسيدند، به آنها [حتى] اوف مگو و به آنان پرخاش مكن و با آنها سخنى شايسته بگوى و از سر مهربانى بال فروتنى بر آنان بگستر و بگو پروردگارا آن دو را رحمت كن، چنانكه مرا در خردى پروردند.»
مسئولیت مرد نسبت به همسر
مرد باید هزینۀ زندگی زن را بهخوبی تأمین کند و در حد توان از اعطای حقوق زن کوتاهی نکند و به نیکی با او معاشرت کند؛ چونکه خداوند بلندمرتبه میفرمایند: «وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ»؛ «و به نیکی با آنها معاشرت کنید.»
مردی که چند همسر دارد باید میان آنها، در تهیۀ لباس، خوابیدن در شب و هزینۀ زندگی عدالت برقرار کند، ظرفیت داشته باشد و مشکلات ناشی از آنها را تحمل کند. مسائل مربوط به دین را به همسر خود بیاموزد. او مسئول حجاب و پوشش همسرش، بهویژه در وقت بیرون رفتن از خانه میباشد. حضرت جابر رضیاللهعنه از پیامبر صلیاللهعلیهوسلم روایت میکند که میفرماید: «إِنَّ الْمَرْأَةَ تُقْبِلُ فِی صُورَةِ شَیطَانٍ، وَتُدْبِرُ فِی صُورَةِ شَیطَانٍ، فَإِذَا أَبْصَرَ أَحَدُكُمُ امْرَأَةً فَلْیأْتِ أَهْلَهُ، فَإِنَّ ذَلِكَ یرُدُّ مَا فِی نَفْسِهِ»؛ «زن به شکل شیطان روی میآورد و به شکل شیطان پشت میکند. هرگاه یکی از شما زنی را دید [که در دلش اثر گذاشت و از او خوشش آمد] پیش همسر خود رود؛ زیرا بدینوسیله آنچه در دل دارد، دفع میکند [و بدینوسیله از وسوسۀ شیطان حفظ میشود.]»