نویسنده: غیاث الدین غوری
نگاهی کوتاه پیرموان عقاید و باورهای فرقه دُرُوزِی
بخش سوم
دروزی‌ها چه کسانی هستند؟
آنان در میان جامعهٔ اسلامی و در دولت‌های مسلمان زندگی می‌کردند؛ در عین حال در برابر نصارا (مسیحیان) نیز تظاهر می‌کنند که به آنان نزدیک هستند؛ زیرا در نظرشان «مسیح» همان حمزه بن علی می‌باشد.
اکنون نیز در سرزمین‌های صهیونیزم (اسرائیل)، تظاهر به نزدیکی و دوستی با یهودیان می‌کنند و ما دیده‌ایم که برخی از اندیشمندان بزرگ و معاصر آنان به هند سفر می‌کنند و اظهار می‌دارند که عقیده‌شان از حکمت هند سرچشمه گرفته است.
اما حقیقت این است که آنان در باطن، از همهٔ پیروان ادیان دیگر – به‌خصوص مسلمانان – نفرت دارند. آنان باور دارند که شیاطین، پیروان سایر ادیان‌اند و “عُقّال” همان فرشتگان هستند.
این فرقه در طول تاریخ، با پوشش‌های مختلف و باورهای پنهان و آشکار، تلاش کرده است تا خود را دینی مستقل و گاه اسلامی جلوه دهند، در حالی که اساس عقیده‌شان برگرفته از باطن‌گرایی افراطی، تناسخ و الوهیت حاکم بأمرالله است.
دروزی‌ها که خود را «موحدون» یا معتقدان به یکتاپرستی می‌نامند و به آن‌ها «بنی معروف» نیز می‌گویند و بیشتر عقاید خود را از فرقهٔ اسماعیلیه گرفته اند، گفته می‌شود، نام دروز از «نشتکین دروزی» گرفته شده است، همان شخصی که از خلفای فاطمی مصر جدا شد و به شام رفت، تا در آنجا دعوت خود را گسترش دهد.
عقاید آنان آمیخته از ادیان و افکار گوناگون بوده و به‌پنهانی بودن باورهای‌شان ایمان دارند، این عقاید را نه برای مردم آشکار می‌سازند و نه حتی به فرزندان شان آموزش می‌دهند؛ مگر آنکه به سن چهل سالگی برسند.[1]
دروزی‌ها اعتقاد دارند که خداوند، یگانه و تنها حاکم ازلی جهان است، او منزه و فراتر از توصیف بندگانش است؛ زیرا به باور آن‌ها عقل بشری قادر به درک عظمت صفات خداوند نیست.
در بعضی منابع گفته شده که این طایفه در دوره خلفای فاطمی در قرن دهم میلادی از فرقه اسماعیلیه جدا شده‌اند؛ اما برخی محققان آن را به خودی خود باوری مستقل می‌دانند.
دروزی‌ها یکی از قدیمی‌ترین جوامع خاورمیانه محسوب می‌شوند.
هیچ‌کس نمی‌تواند به این دین روی آورد و کسانی که دین خود را ترک می‌کنند، هرگز نمی‌توانند بازگردند، ازدواج با فرد غیر دروزی ممنوع است.
آنان متون مقدس دارند؛ اما دسترسی به آنان محدود است و تنها تعداد کمی از دروزی‌ها اجازه شرکت در مراسم مذهبی را دارند.
آنان جزئیات اعتقادات یا اعمال مذهبی خود را به اشتراک نمی‌گذارند، به همین دلیل، اغلب به عنوان یک جامعه مرموز دیده می‌شوند. از نظر فرهنگی، زبانی و قومی، آن‌ها عرب محسوب می‌شوند؛ اما اکثر دروزی‌ها خود را در درجه اول دروزی و در درجه دوم عرب می‌دانند.
دروزی‌ها دارای طبقه‌ای از رجال دینی هستند که با عنوان «عقال» شناخته می‌شوند و رهبر آن‌ها «شیخ عقل» نامیده می‌شود، آن‌ها ترجیح می‌دهند با اعضای طایفه خود وصلت کنند و ازدواج آن‌ها بر پایه رضایت و توافق طرفین، با حفظ حقوق دو طرف و برابری بین آن‌ها، صورت می‌گیرد، چند همسری در این طایفه ممنوع بوده و مبنای ازدواج شفافیت و صراحت است؛ بنابراین طرفین باید وضعیت سلامت جسمی و عقلی و روحی خود را بیان کنند، حق طلاق تنها در اختیار مردان نیست، بلکه زنان نیز می‌توانند از شوهر خود جدا شوند.
آیین دروز یکی از گروه‌های دینی اصلیدر شاماست و بین ۸۰۰٬۰۰۰ تا یک میلیون پیرو دارد. آن‌ها عمدتاً در لبنان، سوریهو اسرائیلساکن‌اند و جوامع کوچک‌تری در اردندارند، دروز ۵٫۵ درصد جمعیت لبنان، ۳ درصد سوریه و ۱٫۶ درصد اسرائیل را تشکیل می‌دهند، قدیمی‌ترین و پرجمعیت‌ترین جوامع دروز در کوه لبنانو جنوب سوریه، اطراف «جبل‌الدروز» (به معنای واقعی «کوه دروز») قرار دارند. جامعه دروز نقش مهمی در شکل‌گیری تاریخ شامات ایفا کرده و همچنان نقش سیاسی قابل‌توجهی دارد.
نظریه پیشنهادی ایشان از دیر باز تا کنون این بوده است که دروز از دوازده قبیله‌های عربکه پیش از دوره اسلامی و در طول آن به شام مهاجرت کرده‌اند، سرچشمه گرفته‌اند. این دیدگاه از سوی تمامی جوامع دروز در سوریه و لبنان و اکثر دروزی‌های اسرائیلپذیرفته شده است.
ادامه دارد…
بخش قبلی | بخش بعدی
[1]. الموسوعة المیسره فی الادیان و المذاهب و الاحزاب المعاصرة: ۳۹۷
