«… وَفِي ذَلِكَ فَلْيَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ»؛ «و در این نعمت‌های بهشتی راغبان باید بر یکدیگر پیشی گیرند!»
در عصر امروز، به دلیل دوری جامعه از مفاهیم اسلام و تعالیم نجات‌بخش آن، رقابت‌ها میان مردم به گونه‌ای متفاوت از آن‌چه اسلام بیان می‌دارد، شکل گرفته است که در ذیل به برخی از آن‌ها مختصراً می‌پردازیم:
رقابت و مسابقه در تحصیل
فرایض و واجباتی را که بر هر یک از ما واجب است، فرو گذاشته‌ایم و دنبال تحصیل می‌دویم تا به درجه‌های تحصیلی لیسانس، ماستری و دوکتورا برسیم. دخترانی که باید شوهر کنند و تشکیل خانواده دهند، و پسرانی که ازدواج برای‌شان واجب‌تر است، این واجب را کنار گذاشته و دنبال تحصیل‌اند. پدر و مادری که با ده‌ها دشواری و تحمل صدها مشکل، فرزند خود را بزرگ کرده‌اند، زحمت کشیده‌اند تا فرزندان‌شان به ثمر برسند و در روزگاری که به کمک نیاز دارند، کمک‌شان کنند؛ اما فرزندان‌شان بعد از اتمام مکتب، باید چهار سال دیگر دورۀ لیسانس خود را تکمیل کنند و این پدر و مادر در این چهار سال نیز خرج می‌کشند و انتظار دارند. حالا به دلیل اوج‌گیری رقابت‌های ناسالم، فرزند عزیزشان که از پوهنتون یا دانشگاه فارغ‌التحصیل شده، به این پدر و مادر بیچاره پیشنهاد ماستری دارد و از آن‌ها تقاضا می‌کند که فقط دو سال دیگر نیز خرج و مصرفش را بدهند.
دیده می‌شود که با این حالت، با تکمیل دورۀ لیسانس و ماستری نیز برای اکثر آن‌ها کار و وظیفه‌ای میسر نیست و در آن صورت اشتغال به کارهای غیررسمی مانند دکانداری و زراعت را برای خود ننگ و عار دانسته و به جمع بیکاران می‌پیوندند. البته منظور در اینجا رد تحصیل نیست، بلکه قرار گرفتن تحصیل به‌عنوان وسیلۀ رقابت و فخر فروشی و هدف قرار گرفتن آن به‌عنوان همّ و غمّ زندگی است که باعث فراموش شدن مکلفیت‌های ضروری ما می‌گردد.
این در حالی است که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم در مواردی، خدمت به والدین را بر جهاد فی سبیل الله ترجیح داده‌اند. چنان‌که در حدیثی چنین روایت شده است: «عن عبد الله بن عمرو رضی‌الله‌عنهما يقول: جاء رجل إلى النبي صلى‌الله‌عليه‌وسلم فاستأذنه في الجهاد، فقال: أحيٌّ والدَاك؟ قال: نعم. قال: ففيهما فجاهد.» ؛ «عبدالله بن عمرو رضی‌الله‌عنهما می‌گوید: «مردی نزد نبی اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم آمد و از او اجازه خواست تا به جهاد برود. آن‌حضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم پرسید: «آیا پدر و مادرت زنده‌اند؟» گفت: «بله.» رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمود: «جهاد تو، خدمت به آن‌هاست.»
به همین ترتیب، رقابت و مسابقه در وظیفۀ بلند، در اندام و صورت زیبا – که جوانان زیادی مصروف پرورش اندام‌اند – در مردم‌داری و دوستان زیاد، در دانستن زبان‌های بیشتر، در داشتن زن و فرزند بیشتر، در اسپ و موتر و غیره در جامعۀ ما مروج است.
By محمد فاتح