چگونه فرزندم را تربیت کنم؟ (بخش هفتم)

نویسنده: عبدالحمید نوروزی

عوامل انحراف فرزندان و طریقۀ برخورد با آنان

۴. برخورد نامناسب والدين با فرزند

یکی از عوامل مؤثر در انحراف فرزندان، رفتار بد با کودکان است. والدین یا مربیانی که به طور مداوم کودکان را سرزنش می‌کنند، آن‌ها را تحقیر و تمسخر می‌کنند یا حتی به آن‌ها کتک می‌زنند، اثرات منفی‌ای بر روحیه‌ و اخلاق کودکان دارند. این اقدامات می‌تواند باعث شود که کودکان خود را در معرض تحقیر و توبیخ ببینند و حتی به خودکشی یا جدال با والدین خود بروند. این نوع رفتارها می‌تواند باعث تبدیل شدن فرزندان به افراد انحرافی و جرم‌آمیز شود.

اسلام با دستورات و قوانین خود، والدین را به محبت و مهربانی نسبت به فرزندان‌شان تشویق می‌کند. والدین باید خود را به زینت اخلاق متعالی بپوشانند تا بتوانند شخصیت مستقل و قابل احترامی را در فرزندان خود پرورش دهند. این اقدامات می‌تواند احساس ارزشمند بودن و شایسته بودن را در فرزندان زنده نگهدارد.

چه زیباست که هر پدر و مادری فرزندانش را بر اساس آموزه‌های الله متعال، رسول‌الله ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم}، علما و اندیشمندان نیک‌نام اسلام تربیت کند. نصایح زیر از گفته‌ها و درس‌های حضرت لقمان حکیم به پسرش بود. می‌زیبد ما نیز این نصایح را به فرزندان‌مان بازگو کنیم تا همواره آویزۀ گوش آن‌ها باشد:

1. فرزندم هيچ‌کس و هيچ‌چيز را با خداوند شريک مکن؛

2. با پدر و مادرت بهترين رفتار را داشته باش؛

3. بدان که هيچ‌چيز از خداوند پنهان نمی‌ماند؛

4. نماز را آنگونه که شايسته است بپادار؛

5. اندرز و نصيحت ديگران را فراموش مکن؛

6. از بدان انتظار مردانگی و نيکی نداشته باش؛

7. هيچ کاری را پيش از انديشه و تدبر انجام مده؛

8. کار ناکرده را کردۀ خود مدان؛

9. کار امروز را به فردا مگذار؛

10. با بزرگ‌تر از خود مزاح مکن؛

11. با بزرگان سخن طولانی مگو؛

12. کاری مکن که جاهلان نسبت به تو جرأت و گستاخی پيدا کنند؛

13. محتاجان را از مال خود محروم مگردان؛

14. دعوا و دشمنی‌ گذشته را دوباره زنده مکن؛

15. کار خوب ديگران را کار خود نشان مده؛

16. هیچ‌گاه پاکان و پرهيزگاران را غيبت مکن؛

17. در حضور ديگران دندان پاک مکن؛

18. با صدای بلند، آب دهان و بينی را پاک مکن؛

19. به هنگام خميازه دست بر دهان خويش بگذار؛

20. در مجالس، انگشت در بينی مينداز؛

21. هيچ‌کس را پيش ديگران خجل و رسوا مکن؛

22. با چشم و ابرو با ديگران سخن مگو؛

23. از خود و خويشاوندان نزد ديگران تعريف مکن؛

24. از پوشيدن لباس و آرايش زنان پرهيز کن؛

25. از خواسته‌های بی‌جای زن و فرزندان پيروی مکن؛

26. حرمت هرکس را در حد خود نگه دار؛

27. با چشم احترام به‌کار ديگران نگاه کن؛

28. برای جمع‌آوری بيش از حد مال و ثروت حريص مباش؛

29. به هنگاه خشم، شکيبا باش و سخن سنجيده بگو؛

30. سخن و کلام ديگران را قطع مکن؛

31. به هنگام راه‌رفتن، جز به ضرورت، چپ و راست خود را نگاه مکن؛

32. در حضور مهمان بر کسی خشم مگير؛

33. مهمان را به هيچ کاری دستور مده؛

34. در کار ديگران کنجکاوی و جاسوسی مکن؛

35. در اصلاح ميان مردم هیچ‌گاه کوتاهی مکن؛

36. ادب و تواضع را هیچ‌گاه فراموش مکن؛

37. با بزرگان با ادب و با کودکان مهربان باش؛

38. با دشمنان مدارا کن و در مقابل جاهلان خاموش باش؛

39. در مال و مقام ديگران طمع مکن؛

40. از مردم رو مگردان و با آن‌ها بی‌اعتنا مباش؛

41. با غرور و تکبر با ديگران رفتار مکن؛

42. در مقابل پيش‌آمدها شکيبا باش؛

43. بر سر ديگران فرياد مکش و آرام سخن بگو؛

44. از طريق اسما و صفات خداوند، او را به‌خوبی بشناس؛

45. سخن به اندازه بگو.

تربیت کودک به معنای شکوفایی استعدادها و برآورده نمودن نیازهایش است. نیازهای کودک تنها به خوراک، پوشاک و محبت محدود نمی‌شود،‌ بلکه او دارای استعدادهایی برای خواندن، نوشتن و حفظ کردن، نتیجه‌گیری، اندازه‌گیری، سنجش، انتخاب، اراده و وجدان است؛ بنابراین، نیاز به امنیت، یقین، استقلال و اعتراف نیز دارد. کودک هم‌زمان دارای مغز و قلب است، بنابراین، به یک مربی روشن‌فکر و روشن‌دل نیاز دارد تا تمامی استعدادهای کودک را شکوفا کرده و آن‌ها را باروَر کند. هدف‌ها و خواسته‌ها، انسان‌ها را پیش می‌برند و استعدادهای‌شان را به نمایش می‌گذارند. بنابراین، مربی باید چشم کودک را باز کند و هدف‌ها را به او نشان دهد تا کودک بتواند آن‌ها را ببیند و به سوی آن‌ها پیش رود.

کودکان آنگونه زندگی می‌کنند که آموخته‌اند!

اگر کودکی با انتقاد زندگی کند، می‌آموزد که محکوم کند. اگر کودکی با دشمنی زندگی کند، می‌آموزد که کینه‌جو باشد. اگر کودکی با ترس زندگی کند، می‌آموزد که بهراسد. اگر کودکی با ترحم زندگی کند، می‌آموزد که احساس بدبختی کند. اگر کودکی با حسادت زندگی کند، می‌آموزد که حسود باشد. اگر کودکی با شرمندگی زندگی کند، می‌آموزد که احساس گناه کند. اگر کودکی با تشویق زندگی کند، می‌آموزد که اعتماد به نفس داشته باشد. اگر کودکی با مقبولیت زندگی کند، می‌آموزد که عشق بورزد. اگر کودکی با تأیید زندگی کند، می‌آموزد که خودش را دوست بدارد. اگر کودکی با شناخت زندگی کند، می‌آموزد که در زندگی هدف داشته باشد. اگر کودکی با صداقت و انصاف زندگی کند، می‌آموزد که راستگو و درستکار باشد. اگر کودکی با دوستی و مهربانی زندگی کند، می‌آموزد که زندگی زیباست. اگر کودکی با بردباری زندگی کند، می‌آموزد که صبور باشد. اگر کودکی با تشویق زندگی کند، می‌آموزد که قدردانی کند.

اگر شما با آرامش زندگی کنید، کودک آماده می‌شود تا آرام و پویا زندگی کند.

ادامه دارد…

بخش قبلی