تأویل ریشۀ آن «اؤل» می‌باشد: پس تأویل قرار دادن شبیه مقام یا «هدف» اصلی آن که علماً باشد و یا هم فعلاً؛ مانند: «ومایعلمُ تأویلُهُ الااللهُ والراسخون فی العلم».[1]
به عبارت دیگر تأویل، بازگشت کردن از چیزی، بازگردانیدن، گردانیدن کلام و بر خلاف ظاهر معنی کردن آن، تعبیر و تفسیر کردن باطن کلام است.[2]
از دید اصول:
در اصول فقهی احناف: مؤول «اول» کلمۀ مشترک و به چند معنا بوده، و زمانی‌که توسط مجتهد یکی از معانی آن با غالب رأی انتخاب گردید، «مؤول» گفته می‌شود؛ پس تأویل از كلمۀ «اُوْل» به معنای رجوع و بازگردیدن گرفته شده که به اصل هدف، مطلب و حق نزدیک باشد؛ مثلاً در لسان انگلیسی Book معانی دفتر، کتاب، متن نمایشنامه، دفتر روزانه و غیره معنی شده است و کسی آمده آن را در یک جملۀ انگلیسی به معنای متن نمایشنامه می‌گیرد؛ پس این امر را تأویل گویند، درحالی‌که معنای ظاهر آن در میان مردم کتاب است، اگرچه معنای متن نمایشنامه هم دروغ یا غلط نیست؛ مگر ظاهر و عام چنین معنایی را ندارد.
