نماز تهجد، معراج مومن است، باعث نورانیت دل، زیبایی چهره، برکت در عمر، زندگی و رزق می‌شود.
در طول سال در بین نوافل این افضل‌ترین نماز نفل به شمار می‌آید، رسول الله صلىاللهعليهوسلم چه در رمضان و یا در غیر رمضان بر نماز تهجد اهتمام می‌ورزیدند.
۱. مفهوم تهجد
گفته می‌شود: «هَجَدَ الرَّجُلُ» یعنی مرد در شب خوابید و «هَجَدَ» یعنی در شب نماز خواند و «متهجّد» به کسی گفته می‌شود که از خواب برمی‌خیزد و به نماز می‌ایستد.[1]
۲. فضیلت نماز تهجد
الف: نماز شب و تهجد باعث ورود در بهشت است، رسول خدا صلىاللهعليهوسلم فرمودند: «در بهشت اتاق‌هایی وجود دارد که بیرون آن‌ها از درون و درون آن‌ها از بیرون دیده می‌شود، خداوند متعال این اتاق‌ها را برای کسانی آماده کرده است که غذا می‌دهند، نرم و مهربان سخن می‌گویند، روزه‌های مستحبی می‌گیرند، سلام را گسترش می‌دهند و در حالی که مردم خوابند، شب‌ها نماز می‌خوانند.»[2]
ب: قیام اللیل (نماز شب) کفّاره گناهان و بازدارنده از معاصی است، حدیثی از ابو امامه رضی‌الله‌عنه از رسول خدا صلىاللهعليهوسلم است که فرمودند: «بر شما باد به قیام اللیل (نماز شب)، چرا که این کار، روش نیکوکاران پیش از شما بوده و وسیله‌ای برای تقرب به پروردگارتان است؛ همچنین کفّاره گناهان و بازدارنده از گناهان است.»[3]
ج: نماز تهجد باعث نورانیت چهره می‌شود. از ابوسفیان از جابر بن عبدالله نقل شده است که گفت: رسول خدا صلىاللهعليهوسلم فرمودند: «کسی که نماز شبش زیاد باشد، چهره‌اش در روز زیبا و نورانی می‌شود.» [4]
۳. اسلاف و نماز تهجد
اسلاف و بزرگان دین به نماز تهجد اهتمام خاص داشتند و آن را سبب نزدیکی به پروردگار عالم، معرفت الهی، روشنی دل و زیبایی چهره می‌دانسته‌اند و بسیار با توجه و خشوع و خضوع در دل شب عبادت می‌کردند. بزرگان دین گفته‌اند: هیچ صالحی را ندیدم؛ مگر اینکه او اهل نماز شب بود، بدون شک انسان به صلاح و نیکی از طریق نماز شب می‌رسد، وقتی صلاح و نیکی را به نماز شب دانست؛ پس آیا آن را رها خواهد کرد؟
یکی از بزرگان دین که به تهجد و نماز شب اهتمام خاص داشت، محمد بن واسع بود، هنگامی که شب بر او تاریک می‌شد، برمی‌خاست و به تهجّد (نماز شب) می‌پرداخت، خانواده‌اش می‌گفتند: حال او مانند کسی بود که گویا همه اهل دنیا را کشته است.[5]
ابوسلیمان دارانی می‌گوید: «به خدا سوگند، اگر قیام شب نبود، دنیا را دوست نداشتم، به خدا سوگند، اهل شب در شب‌های‌شان لذتی دارند که از اهل سرگرمی در سرگرمی‌شان بیشتر است، گاهی بر دلم لحظاتی می‌گذرد که از شوق به یاد خداوند، قلبم به وجد می‌آید و می‌گویم: اگر اهل بهشت در چنین نعمتی باشند، پس آنان در نعمتی بزرگ به سر می‌برند.»[6]
از حسن بصری رحمه‌الله پرسیدند: چرا شب‌زنده‌داران زیباترین چهره‌ها را دارند؟ او پاسخ داد: «زیرا آنان با پروردگارشان خلوت کردند، پس خداوند از نور خود به آنان عطا کرد.»[7]
طریق ادای نماز تهجد
نماز تهجد ۸ رکعت به‌صورت ۲ رکعتی (مانند نماز صبح) خوانده می‌شود.
اما در رمضان بهتر آن است که انسان بعد از نماز عشاء بیست رکعت نماز تراویح را بخواند؛ سپس در آخرشب هشت رکعت نماز تهجد -اگر ممکن باشد و گرنه چهار رکعت- بخواند؛ تا به هر دو سنت قیام رمضان که همانا نماز تراویح و نماز تهجد است،عمل شود.[8]
