
نویسنده: ابوالخیر عبدالرحمن «معتصمی»
پدیدهی الحاد و راههای مبارزه با آن (بخش هفتم)
خصوصیات و ویژگیهای کلی الحاد نوین یا الحاد مدرن
مهمترین خصوصیات جنبش بیخدایی نوین شامل موارد زیر است:
۱. رویکرد تهاجمی و سعی بر ارائهی دلایل برای اثبات عدم وجود خداوند ﷻ، در حالی که الحاد قدیم رویکرد تدافعی داشت و سعی میکرد از خود دفاع کند و شکاکیت را ایجاد کند.
۲. برقراری پیوند با علم و تکیه بر علوم طبیعی با افراط در این موضوع. الحاد کلاسیک علم را بیطرف میدانست؛ اما جنبش بیخدایی نوین سعی میکند خود را به عنوان یک نظریهی علمی مطرح کند و در قالب فرضیههای علمی درآید و سعی میکند آنها را به عنوان حقایق علمی نشان دهد.
۳. جنبش بیخدایی نوین به زبان ساده و قابلفهم برای عموم، در قالب نظریات علمی طراحی شده است و از علومی همچون فیزیک نوین، زیستشناسی فرگشتی، علوم شناختی و عصبشناسی و هوش مصنوعی استفاده میکند.
۴. در جنبش بیخدایی نوین، دین و باورهای مذهبی آشکارا مورد توهین قرار میگیرند و آنها را مسئول قتل، بیبندوباری، انارشیسم، خرابی عالم و خطری برای جامعه و نسل جدید میدانند. با توجه به این موضوع، جنبش بیخدایی نوین به دفاع از خود و مبارزه با دین در تمام صورتهای ممکن اقدام میکند.
۵. این جنبش از ابزارهای رسانهی و تبلیغاتِ گسترده برای انتشار ایدههای خود استفاده میکند.
آمار بی خدایان و غیرمذهبیها در دنیا در دوران معاصر
تعیین تعداد دقیق جمعیت بیخدایان (آتئیستها) با دشواریهای فراوانی همراه است. به دلیل تفاوت در تعبیر افراد از بیخدایی و واژههای مشابه، تعیین مرزی بین بیخدایی، باورهای غیردینی، ادیان خداناباور و باورهای معنوی، دشوار است. علاوه بر این، بسیاری از بیخدایان به منظور جلوگیری از تعقیب و تحقیق در برخی کشورها، خداناباوریشان را اعلام نمیکنند. همچنین، به دلیل تبلیغ شدید خداناباوری در برخی حکومتها و محکومیت شدید آن در برخی دیگر، آمار بیخدایی ممکن است در کشورهای مختلف بیشتر یا کمتر از واقعیت باشد.
تحقیقی که در سال ۲۰۱۰ در دانشنامهی بریتانیکا منتشر شد، نشان داد که بیدینان ۹٫۶٪ جمعیت جهان را تشکیل میدهند، در حالی که جمعیت بیخدایان ۲٪ است.
برآورد میشود که مجموع تعداد افرادی که هیچگونه باوری به وجود خداوند ﷻ ندارند، بین ۵۰۰ میلیون تا ۱٫۱ میلیارد نفر در سطح جهان میباشد. طبق نظرسنجی جهانی «وین-گالوپ»، ۱۳٪ از شرکتکنندگان در سال ۲۰۱۲ خود را آتئیست معرفی کردند. این عدد در سال ۲۰۱۵، ۱۱ درصد و در سال ۲۰۱۷ نُه درصد بود. بر اساس نظرسنجی سال ۲۰۱۲، از میان کشورهایی که در آن نظرسنجی صورت گرفتهاست، چین (۴۷٪)، ژاپن (۳۱٪)، جمهوری چک (۳۰٪)، فرانسه (۲۹٪)، کره جنوبی (۱۵٪)، آلمان (۱۵٪)، هلند (۱۴٪)، اتریش (۱۰٪)، ایسلند (۱۰٪)، استرالیا (۱۰٪) و جمهوری ایرلند (۱۰٪) بیشترین تعداد خداناباوران را دارند.
در نظرسنجی سال ۲۰۱۲ «یوروبارومتر»، ۱۶٪ مردم اتحادیه اروپا خود را ناباور/آگنوستیک و ۷٪ خود را آتئیست دانستند. بر اساس نظرسنجی مرکز تحقیقات پیو در سال ۲۰۱۲، بیدینان (شامل آگنوستیکها (دانم گرا و لا ادری) و آتئیستها) ۱۸ درصد از جمعیت قارهی اروپا را تشکیل میدهند. همین نظرسنجی نشان داد که در دو کشور اروپایی، بیدینها اکثریت جامعه را تشکیل میدهند: در جمهوری چک ۷۵٪ مردم خود را پیرو هیچ دینی ندانستند؛ این عدد در استونی ۶۰٪ بود.
بر اساس تحقیقها، ۸۵۸ میلیون بیدین (شامل خداناباوران) در آسیا (غیر از خاورمیانه) زندگی میکنند؛ بیدینها شامل کسانی هستند که پیرو هیچ دینی نیستند و این شامل کسانی هم میشود که وجود خدا یا خدایان را باور دارند، ولی پیروی هیچ دینی را نمیکنند.
به گفتهی دفتر آمار استرالیا، ۳۰٪ استرالیاییها هیچ دینی ندارند که شامل خداناباوران هم میشود. بر اساس تحقیق سازمان نظرسنجی ارزشهای جهانی، در سال ۲۰۱۴ تنها ۴٫۴٪ از آمریکاییها خودشان را آتئیست اعلام کردند. با این حال، درصد بیدینها در آمریکا بسیار بالاتر است. بر اساس نظرسنجی American Family Survey، ۳۴٪ آمریکاییها خود را بیدین میدانستند که شامل بیخدایان و ندانمگرایان هم میشود.
جهان عرب و اسلام
یک نظرسنجی مربوط به سال ۲۰۱۲ که توسط مؤسسهی «گالوپ» انجام شد، نشان داد که ۵٪ سعودیها خودشان را خداناباور میدانند. بر اساس یک تحقیق، کمتر از ۱٪ ساکنان مراکش، مصر، عربستان سعودی و اردن به وجود خدا باور ندارند و این عدد در امارات، بحرین، کویت و فلسطین بین ۳٪ تا ۷٪ است.
بر پایهی نظرسنجی «پیو» در سال ۲۰۱۲، درصد خداناباوران در ایران ۰٫۱ درصد بودهاست. با این حال، بر پایهی آمار نظرسنجی مؤسسه «گمان» در خرداد (جوزا) ۱۳۹۹، تعداد افراد بیدین ایران حدوداً به ۵۰ درصد رسیده است که شامل ۹٪ خداناباور (آتئیست) نیز میشود و ۷۸٪ ایرانیان به خدا باور دارند. همچنین، ۳۲٪ جامعه خود را مسلمان شیعه میدانند.
ادامه دارد…