پدیده‌ی الحاد و راه‌های مبارزه با آن  (بخش چهارم)

نویسنده: ابوالخیر عبدالرحمن «معتصمی»

پدیده‌ی الحاد و راه‌های مبارزه با آن  (بخش چهارم)

سوفسطائیه

سوفسطائیه یک جریان فلسفی است که به سه گروه تقسیم می‌شود:

• عنادیه: این گروه از سوفسطائیه منکر حقایق وجودی اشیا هستند و ادعا می‌کنند که هر چیزی که ما فکر می‌کنیم وجود دارد، در واقع، اوهام و خیالاتی بیش نیستند. آن‌ها به وجود الله ﷻو رسالت انبیا علیهم السلام اعتراف نمی‌کنند.

• عندیه: اعضای این گروه معتقدند که وجود اشیا در واقع ثابت و تحققی ندارد. آن‌ها باور دارند که همه چیز تابع اعتقادات و باورها است و هر چیزی که ما به آن اعتقاد داریم، در واقع در ذهن ما تحقق پیدا می‌کند نه در واقعیت.

• لاادریه: اعضای این گروه در تحقق و نفی هر چیز شک می‌کنند و در باور وجود آن‌ها توقف می‌کنند.

ماتریالیزم

ماتریالیزم، به انگلیسی «Materialism» (مادیت، ماده‌گرایی یا ماده‌باوری): «به دیدگاهی گفته می‌شود که معتقدند که هر آنچه در هستی وجود دارد ماده یا انرژی است،‌ تمام اشیا از ماده تشکیل شده‌اند و همه‌­ی پدیده‌ها از جمله خودآگاهی، نتیجه­‌ی ‌کنش­‌های مادی است. ماتریالیزم یک مکتب فلسفی است که شاخه‌های مهم آن ماده‌باوری مکانیکی و ماده‌باوری دیالکتیکی هستند. ماتریالیزم مکانیک را «فویرباخ» بنیان‌گذاری کرد و ماده‌باوری دیالکتیک توسط «مارکس» بنیان گذاشته شد.

ماتریالیزم، به اصالت ماده اعتقاد دارد و مدعی است که ماده ازلی و ابدی است، هرگز زاییده و خلق نشده و قدیمی است؛ بنابراین، از منظر ماتریالیزم، نیاز به خالق و آفریننده‌ای برای عالم باقی نمی‌ماند.

کمونیزم

کمونیزم (communisme) کلمه‌ی فرانسوی است. این عبارت از کمون به معنی مشترک، آزاد یا عمومی و پسوند «ایزم» تشکیل شده‌است. بدین ترتیب از نظر لغوی می‌تواند به «حالت مشترک‌بودن» یا «گرایش به مشترک‌ بودن» تعبیر شود. 

در اصطلاح عبارت از یک ایدئولوژی جنبش فلسفی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است که اندیشه‌­های کارل مارکس و فریدریش انگلس شالوده‌­ی اصلی  آن را شکل داده است. بنای این مکتب بر ماتریالیزم (ماده گرایی) الحاد و انکار از خداوند ﷻ می­‌باشد.

اقسام و گونه‌های الحاد

الحاد به معنای عام به لحاظ انواع باطل و موازات آن به انواع بسیاری تقسیم می‌شود؛ کفر، شرک، نفاق، زندقه، ارتداد، بدعت عقیدوی و تمام شکوک و شبهات در ذات، توحید، صفات، وحی و رسالت، کتب الهی، حشرو نشر، جنت و دوزخ و دیگر مسائل و احکام ضروری و قطعی شریعت اسلامی، اشکال و انواعی از الحاد محسوب می‌شوند. در الحاد به معنای خاص نیز تقسیمات مختلفی وجود دارد که در ذیل بیان می‌شود:

تقسیم اول به اعتبار زمان

الحاد به اعتبار زمان به دو نوع تقسیم می‌شود: الحاد قدیم و کلاسیک و الحاد جدید و مدرن.

تقسیم دوم به اعتبار قوت وضعف

الحاد به اعتبار قوت و ضعف به دو نوع قوی و ضعیف تقسیم می‌شود. الحاد قوی به معنای اعتقاد به عدم وجود خداوند ﷻ است و صاحبان چنین الحادی به حیث ملحدان بنیادگرا، تندرو و افراطی شناخته می‌شوند. این نوع ملحدان دلایلی برای الحادشان ذکر می‌کنند؛ اندیشه‌ی‌شان را اشاعه می‌دهند و ترویج می‌کنند و دین و دینداران را مورد تهاجم قرار می‌دهند و دشنام می‌دهند. الحاد ضعیف به معنای عدم اعتقاد به وجود خداوند ﷻ است و صاحبان چنین الحادی، الحادشان را نشر و اشاعه نمی‌کنند؛ برای ترویج آن کوشش نمی‌نمایند و خصومت و دشمنی‌شان را با دین و دینداران آشکار نمی‌سازند.

 ادامه دارد…