ادب هشتم: عدم استفاده از تلفن به شکلی که دیگران را با خطر مواجه نماید
این مورد بیشتر متوجه کسانی است که بدون ضرورت هنگام رانندگی از تلفن‌های همراه استفاده می‌نمایند، که این کار سبب از بین رفتن تمرکز و تسلط هنگام رانندگی می‌شود و منجر به حوادثی می‌گردد که به خود شخص و دیگران ضرر می‌رساند و یا سبب مرگ انسان‌ها می‌شود. همچنین کسانی هستند که هنگام سوار شدن به هواپیما از موبایل استفاده می‌نمایند که این کار سبب پخش شدن پارازیت در امواج شده و وسایل هواپیما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در نهایت حوادث خطرناکی را به وجود می‌آورد. این کار ناجایز است، چراکه اسلام شخص را از اینکه خود و دیگران را با ضرر مواجه نماید منع نموده است. علاوه بر آن، آزار و اذیت مسلمان‌ها عملی حرام و نابخشودنی است.
ادب نهم: بالا نبردن صدا هنگام صحبت با تلفن
بعضی از مردم هنگام مکالمه با تلفن عمومی صدای‌شان را بسیار بالا می‌برند و تمام اشخاصی که در اطراف او یا خارج از کابین حضور دارند می‌فهمند که این شخص چه می‌گوید، با چه کسی سخن می‌گوید و… و ممکن است سخنی را بشنوند که نباید آشکار شود. یا ممکن است شخصی که با صدای بلند حرف می‌زند، زن باشد و صدایش نیز زیبا باشد که تمام این‌ها مفاسدی را به وجود می‌آورند که نتایج آن را جز الله متعال کسی نمی‌داند. بنابراین لازم است هنگام گفت‌وگو در تلفن صدا را پایین آورد و فقط به اندازه‌ای که طرف مقابل آن را بشنود، کافی است.
حتی لازم نیست هنگام صحبت در تلفن‌های شخصی در خانه، دفتر کار یا مانند آن صدایمان را بسیار بالا ببریم، چراکه ممکن است سبب اذیت گوش طرف مقابل گردد. از سوی دیگر این کار در تضاد با این قول الله متعال است: «وَأَغْضُضْ مِن صَوْتِكَ»؛ «و صدایت را پایین بیاور.»[1]
ادب دهم: خاموش نمودن تلفن همراه هنگام داخل شدن به مسجد
این بدان سبب است که در هنگام حضور شخص در مسجد، تلفن زنگ نزند و یا در حین ادای نماز، صاحبش را از ذکر الله و نماز غافل نسازد و نیز خشوع دیگر نمازگزاران و ذاکران را از بین نبرد. به دلیل اینکه بلند شدن صدای زنگ داخل مسجد شرعاً صحیح نمی‌باشد، واجب است هنگام وارد شدن به مسجد، تلفن همراه را بررسی کرده و قبل از داخل شدن، آن را خاموش نماید. به همین سبب، باید تمام آلات صوتی نیز قبل از وارد شدن به مسجد خاموش شوند.
ادب یازدهم: عدم استفاده از تلفن برای فخرفروشی و خودنمایی
بعضی از مردم از روی قصد، تلفن شخصی را در ادارات، بانک‌ها، راه‌ها و… در مقابل مردم به دست می‌گیرند و بدون هیچ هدفی، فقط برای اینکه به دیگران نشان دهند که آن‌ها صاحب چنین تلفن همراهی هستند یا برای اینکه توجه دیگران، مخصوصاً اگر زن باشد، را جلب کنند، استفاده می‌نمایند. این کار زیبنده‌ی شخص مسلمان نیست و نباید انجام دهد، چراکه شامل فخرفروشی و خودنمایی می‌شود که مطلقاً حرام است. انجام‌دهنده‌ی آن متکبر و شبیه شخصی است که پیامبر (صلی الله علیه وسلم) در موردش چنین گفته است: «بینما رجل يمشي في بردين إذ أعجبته نفسه، فخسف الله به الأرض، فهو يتجلجل فيها إلى يوم القيامة»؛ «مردی در حالی‌که در لباس‌هایش راه می‌رفت به خود مغرور شد، الله تعالی او را در زمین فرو برد و تا روز قیامت در آن پایین می‌رود.»[2]
ادب دوازدهم: پایبندی به شریعت هنگام نیاز به گذاشتن پیام ضبط‌شده
اگر بعضی از مردم نیازمند گذاشتن پیام ضبط‌شده در تلفن شدند، باید در چارچوب شریعت باشد. به این ترتیب که باید با سلام شروع نموده، سپس به ذکر نام، عنوان، وقت تماس، سبب و… بپردازد و آن را با گفتن سلام خاتمه دهد. هیچ نیازی به گذاشتن پیام‌های ضبط‌شده به زبان‌های غیر عربی، پیام‌های ضبط‌شده به صداهای زنانه‌ی زیبا، یا توأم با نغمات موسیقی و غیره نیست.
ادب سیزدهم: آموزش چگونگی استفاده از تلفن به کودکان در هنگام نیاز
لازم است به کودکانی که به حد تشخیص خوب از بد رسیده‌اند، موارد ضروری استفاده از تلفن مانند تماس گرفتن با پلیس، آتش‌نشانی و غیره را آموزش دهیم؛ به ویژه اگر ضرورتی برای این کار باشد. تلفن فقط باید در هنگام نیازهای بسیار ضروری مانند کمک خواستن از پلیس و امثال آن در دسترس کودکان قرار گیرد، ولی اگر کودک بسیار کوچک باشد، مناسب نیست از تلفن استفاده کند؛ چراکه موجب ضرر رساندن به وی می‌گردد. پس خوب است که چگونگی استفاده از تلفن را به کودکان آموزش دهیم، ولی همراه با آموزش استفاده‌ی آن‌ها فقط برای موارد ضروری باشد.
ادب چهاردهم: گوش ندادن به سخنان دیگران
اگر خطوط تلفن با هم تداخل پیدا کرد و شخص فهمید که سخنان دیگران را می‌شنود، بر وی واجب است که خط را قطع نماید و قصداً به شنیدن سخنان دیگران بدون اجازه ادامه ندهد. این کار شرعاً جواز نداشته و شکی نیست که مردم نیز از اینکه شخص دیگری به سخنان‌شان گوش فرا دهد ناراحت می‌شوند. چنان که پیامبر (صلی الله علیه وسلم) می‌فرمایند: «من يستمع إلى حديث قوم و هم له كارهون صُبَّ في أذنيه الآنك»؛ «هر کس به سخن قومی گوش دهد که آن‌ها گوش فرا دادن به سخنان‌شان را دوست نداشته باشند، در گوش‌هایش «آنک» ریخته می‌شود.»[3] و آنک عبارت از مس گداخته میباشد. بنابراین مسلمان نباید خود را در چنین حالتی قرار دهد.
مواردی که اشاره شد آداب متعلق به تلفن است که جمعاً ۲۹ ادب بود. والحمد لله رب العالمين.
By محمد فاتح
