بدون تردید، از بدیهیترین حقوق زوجین بر یکدیگر، حفظ اسرار زندگی مشترک میباشد که مهمترین آن اسرار زناشویی است؛ بنابراین از اسماء دختر یزید روایت است که میگوید: «أنَّها کانت عِندَ رَسولِاللهِ صلیاللهعلیهوسلم وَالرِّجالُ والنِّساءُ قُعُود عنده، فَقَالَ: لَعَلَّ رَجُلَا یَقُولُ مَا یَفعَلُ بِأهلِهِ ولَعَلَّ إمرَأه تُخبِرُ بِمَا فَعَلَت مَعَ زوجِها فَأَرَمَّ القَومُ، فَقُلتُ: إی وَاللهِ یَا رَسُولَاللهِ! إِنَّهُنَّ لَیَقُلنَ وإِنَّهُم لَیَفعَلُونَ. قَالَ: «فَلَا تَفعَلُوا فَإِنَّمَا ذَالِکَ مِثلُ الشَّیطَانِ لَقِیَ شَیطَانَه فِی طَرِیق فَغَشِسَهَا وَالنَّاسُ یَنظُرُونَ.» ؛ از اسماء دختر یزید روایت است که میگوید: «نزد پیامبر صلیاللهعلیهوسلم بودم و گروهی از زنان و مردان در محضر ایشان نشسته بودند که فرمود: “شاید برخی از مردان وزنان اسرار زناشویی خود را بازگو کنند” مردم ساکت شدند، گفتم: “بله، به خدا سوگند ای رسول خدا! زنان این کار را میکنند و مردان هم این کار را میکنند.” پیامبر صلیاللهعلیهوسلم فرمود: “این کار را نکنید! زیرا این کار مانند عمل شیطان نر است که شیطانی ماده را در راه میبیند و درحالیکه مردم به آنها نگاه میکنند، با او آمیزش میکند.”» آلبانی این حدیث را صحیح یا بنابر شواهدی حداقل حسن گفته است.
فاش نمودن اسرار زناشویی به قدری عمل ناپسند و غیراخلاقی است که پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوسلم انجام دهندۀ آن را به شیطانی که با وقاحت تمام در محضر عموم مردم به آمیزش میپردازد تشبیه نموده است.
3.4. افشای اسرار و زیان به دیگران
بدون تردید، دین اسلام تنها آیینی است که با قواعد عادلانه و قوانین برازندهای، طرح زندگی مسالمتآمیزی را برای بشریت به ارمغان آورده است. از دلایل این ادعا، ممنوع بودن تمام انواع زیان و ضرر در اسلام است. (بدیهی است که در قوانین اسلامی دستهای از زیانهای جانی و مالی که بر اشخاص خاصی بر اساس حق مشروع وارد میگردد، به دلیل اجماع از دایرۀ این ممنوعیت بیرون است.)
اسلام عزیز، نفس زیان رساندن به دیگران را به هر بهانهای که باشد، ناروا میداند و همانگونه که با تأکید بر این امر مهم، اساسی بودن آن را در زندگی اجتماعی بیان میدارد، رعایت آن را نیز از واجبات ویژهای بر مسلمانان معرفی میکند. نبی مکرم اسلام صلیاللهعلیهوسلم در حدیثی که حضرت عباده بن صامت رضیاللهعنه روایت میکند، میفرمایند: «لاضَرَر وَلا ضِرارَ.»
البته فهم دقیق این روایت وابسته به فهمیدن معنای کلمه «ضَرَر» و «ضِرار» است. از پژوهشگران این حوزه دربارۀ معنای اصطلاحی «ضَرَر» و «ضِرار» اجمالاً دو دیدگاه ذکر شده است.
الف) هر دو واژه به یک معنی است. در واقع «ضِرار» تأکیدی برای معنایِ «ضَرَر» است، پس «ضرر» و «ضرار» به مفسده یا نقصانی گویند که بر چیزی وارد میشود.
ب) این دو کلمه دارای معنای متفاوت است؛ زیرا تأسیسِ معنای جدید برای هر واژه بهتر از تأکید آن برای واژۀ دیگر است.
از این دسته از اندیشمندان اسلامی در تعیین معنای مشخص این دو واژه چندین قول ذکر شده است. در این میان برخی از محققین معاصر پرکاربردترین آن معانی را اینگونه برگزیدهاند.
«ضَرر» یعنی زیان رساندن به دیگری درحالیکه از جانب آن هیچ زیانی به او نرسیده است.
«ضِرار» یعنی زیان و ضرر رساندن به کسیکه به او به نحوی زیانی رسانده است. به تعبیری دیگر، در «ضِرار» به نوعی جواب زیان رساندن، با ضرر رساندن داده میشود ولی در «ضَرر» ابتداءً و بدون رسیدن زیان قبلی، به دیگری زیان رسانده میشود.
با توجه به دیدگاههای مزبور دربارۀ معنای «ضرر» و «ضرار»، مفهوم بهدست آمده از حدیث را میتوان اینگونه بیان داشت: در اسلام همانگونه که زیان رساندن به دیگری مشروع نیست، جواب ضرر رسانی دیگران را با زیان رساندن به آنان، نیز جواز ندارد.
بنابراین، با توجه به «لای» نفی جنس در ابتدای این حدیث که بیانگر نفی جنس ضرر و زیان میباشد و نیز از جهت آنکه افشای راز زناشویی همواره با خود ضرر رسانی و الحاق مفسده به آبروی همسر را درپی دارد، میتوان نتیجه گرفت که اشتراکگذاری مسایل زناشویی در منظر همگان از مصادیق روشن ضرر رسانی به همسر بوده و کاری خلاف شرع میباشد.