حضرت تهانوی (رحمه الله) در «زادالسعید» فصل مستقلی در بیان آداب متفرقه نوشته است، ولی بر اثر اهمیتی که دارند یکجا ذکر میشوند. ایشان میفرمایند:
۱ـ هرگاه نام مباک آنحضرت (صلیاللهعلیهوسلم) نوشته شد صلوة و سلام نیز نوشته شود. یعنی «صلىاللهعلیهوسلم» را کاملاً بنویسد و در آن کوتاهی نورزد و تنها بر نوشتن علایم اختصاری «ص» و یا «صلعم» اکتفا نکند.
۲ـ شخصی حدیث مینوشت و بر اثر بخلی که در وجود وی قرار داشت همراه نام گرامی ایشان درود نمینوشت. دست راست او با بیماری اکله (نوعی بیماری است که بر اثر آن گوشت بدن میریزد و از بین میرود و در هندو نارو میگویند) مواجه شد و از بین رفت.
3ـ شیخ ابن حجر مکی (رحمهالله) نقل کرده است: شخصی فقط بر «صلیاللهعليه» اکتفا میکرد و کلمهی «وسلم» را نمینوشت. پیامبراکرم (صلیاللهعلیهوسلم) را در خواب دید. آنحضرت به وی فرمودند: «چرا خود را از چهل نیکی محروم کردی» یعنی «وسلم» چهار حرف است در مقابل هر حرف یک نیکی و در مقابل هر نیکی ده ثواب داده میشود. لذا «وسلم» چهل نیکی دارد.
4ـ برای کسی که درود میخواند مناسب است که بدن و لباس خود را پاک و تمیز نگه دارد.
۵ـ ذکر کلمهی «سیدنا» پیش از نام مبارک آنحضرت (صلیاللهعلیهوسلم) مستحب و افضل است.
داستان شخصی که با بیماری «اُکله» مواجه شده بود و داستان محروم شدن از چهل نیکی از علامه سخاوی (رحمهالله) نیز در «قول بدیع» ذکر شده است.
ثمرات درود گفتن:
درود فرستادن الله تعالی بر بندهی خود، درود فرستادن فرشتگان و درود فرستادن خود رسول اکرم (صلیاللهعلیهوسلم) بر وی، کفاره شدن درود برای خطاهای وی، پاکیزهسازی اعمال و بالا بردن مقام و رتبهاش، عفو گناهان و استغفار درود برای درود فرستنده، نوشته شدن یک قیراط ثواب در دفتر اعمال وی که یک قیراط به اندازهی کوه احد است، وزن اعمال وی در ترازوی بزرگ، کفایت تمام کارهای دنیا و آخرت برای کسی که اوقات دعاهای خود را به خواندن درود اختصاص دهد، محو گناهان و افزونی ثواب آن بر ثواب آزاد کردن بردگان، نجات از خطرات بر اثر آن، گواه و شفیع بودن رسول اکرم (صلیاللهعلیهوسلم) در روز قیامت برای وی، واجب شدن شفاعت آن حضرت (صلیاللهعلیهوسلم) برای وی، نازل شدن رضا و رحمت الله تعالی و امان بودن از نارضایتی او، قرار گرفتن در زیر سایه عرش الهی در روز قیامت، سنگینی کفهی اعمال نیک هنگام وزن اعمال، حضور بر حوض کوثر و امان از تشنگی روز قیامت، رهایی از آتش دوزخ و گذر آسان از پل صراط، مشاهده مقام والای خود در بهشت پیش از مرگ، حاصل شدن حوران بسیار در بهشت، افزونی ثواب آن بر شرکت در بیست جهاد، جانشینی آن از صدقه برای نیازمندان.
درود، زکات و طهارت است که برکت را در مال به ارمغان میآورد و به برکت آن بیش از صد حاجت از حاجات آدمی برآورده میشود و عبادت است. از میان اعمال، محبوبترین عمل نزد الله است. زینت مجالس است، فقر و تنگی معیشت را دور میکند و به وسیلهی آن اسباب خیر حاصل میشوند. درود خواننده در روز قیامت بیش از همه به آن حضرت (صلی الله علیه وسلم) نزدیک میشود. آن بیشک نور است و وسیلهی غلبه بر دشمنان است. دلها را از نفاق و زنگ گناهان پاک میکند، محبت را در دلهای مردم ایجاد میکند، وسیلهی زیارت آن حضرت (صلی الله علیه وسلم) در خواب است و خوانندهی آن از غیبت مردم در امان میماند.
علاوه بر اینها، اجر و ثواب بسیاری دارد که دانایان و هوشمندان و آنهایی که بر گردآوری اعمال حریص هستند و میخواهند ثمرههای ذخایر و اندوختههای اعمال خود را حاصل کنند، به آن رغبت میکنند. درود خواندن در واقع اطاعت از امر الهی است، زیرا پروردگار متعال در قرآن کریم به ما دستور داده است که بر آن حضرت (صلی الله علیه وسلم) درود و سلام بفرستیم. کسی که در خارج از حرمین یک بار درود بخواند، خداوند متعال به او ده رحمت میبخشد، اما در مسجد النبی به ازای هر درود پنجاه هزار رحمت و در حرم مکه به ازای هر درود صد هزار رحمت از جانب حق تعالی به انسان میرسد.
الله تعالی با یکبار درود خواندن، مقام درودخوان را ده درجه بالا میبرد، ده نیکی برای او مینویسد، ده گناه از او میبخشد و همانطور که در احادیث آمده، درود خواندن سبب آمرزش گناهان است. اگر درود قبل از دعا خوانده شود، دعا بهتر پذیرفته میشود، در حالی که دعا بدون درود، بین آسمان و زمین معلق میماند. خداوند متعال به وسیله درود، تمام مشکلات انسان را کفایت میکند. درود باعث قرب انسان به رسول اکرم (صلیاللهعلیوسلم) در روز قیامت میشود. همانطور که ابن مسعود (رضیاللهعنه) روایت کرده، درود برای انسان بیبضاعت جای صدقه را میگیرد. به وسیله درود حاجتها برآورده میشود و درود سبب پاکیزگی قلب و باطن میگردد.
درود قبل از مرگ، مژدهی بهشت است. درود سبب نجات از خطرهای اخروی میشود. درود موجب میگردد که رسول اکرم (صلی الله علیه وسلم) در جواب برای درودخوان صلوات و سلام بفرستد. همانطور که در برخی روایات آمده، به وسیله درود انسان چیز فراموش شده را به یاد میآورد و درود وسیلهای برای از بین بردن فقر و ناداری است. در مجالسی که نام الله و رسول (صلی الله علیه وسلم) برده نمیشود، نوعی نجاست معنوی پدید میآید که درود آن را از بین میبرد، باعث فراوانی نور بر پل صراط میگردد و سبب حصول رحمت الهی میشود. درود سبب دوام محبت بنده با رسول اکرم (صلی الله علیه وسلم) و افزایش آن است، همچنین سبب هدایت انسان و حیات قلب اوست.
هرگاه شخصی درود بخواند، نامش نزد حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وسلم) گرفته میشود. همانطور که آن حضرت (صلی الله علیه وسلم) فرمودهاند: «درود شما بر من عرضه میشود.» و در حدیث دیگر آمده است که الله تعالی فرشتگانی بر قبر من گماشته است که سلام امت مرا به من میرسانند. این افتخار بزرگی است که نام یک بنده در پیشگاه حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وسلم) ذکر شود. خواندن درود متضمن ذکر الهی و شکر اوست. کسی که درود میخواند، در واقع شکر نعمت خداوندی را که به شکل بعثت رسول اکرم (صلی الله علیه وسلم) به بشریت اعطا شده، ادا میکند و از الله تعالی مسئلت میکند که به رسول مکرمش بهترین پاداشها را در ازای زحمتها و راهنماییهایش عنایت فرماید. بر هر مومنی لازم است که به کثرت بر رسول اکرم (صلی الله علیه وسلم) درود بفرستد تا اینکه تعداد درودهایش بر گناهانش فزونی یابد و وارد بهشت گردد.
By محمد فاتح