حفظ اسرار زندگی از توصیههای مهم قرآن عظیمالشان به زنان و مردان مؤمن و شایسته است. یکی از موارد قابل ذکر که امروزه اکثر مردم جامعه به آن گرفتارند، فاش کردن اسرار زن و ویژگیهای زندگیاش با شوهرش است. اگر زن رازش را با شوهرش در میان گذاشت یا برعکس، نباید این راز فاش شود. چنانچه خداوند متعال در قرآن کریم صراحتاً بیان کرده است: «هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ»؛ «آنان برای شما لباسی (برای عفت و پاکدامنی) هستند و شما هم برای آنان لباسی هستید.»
پس با تدبیری جامع میتوان از این آیه دریافت نمود که خداوند میفرماید: زن و شوهر به منزلهی لباس و پوشش برای یکدیگر هستند، پس نباید اسرار همدیگر را پیش دیگران فاش کنند؛ زیرا این کارشان خلاف کلام اللهتعالی است. اما برخی از مردم به دلیل سردی و نداشتن شهامت و غیرت، دوستان و برادرانشان را از اسرار همسرشان مطلع میسازند. رسولالله (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) از این کار به شدت بازداشته است و آنان را افراد ناجوانمرد توصیف نموده است.
پاکدامنی و امانتداری در غیاب شوهر
پاکدامنی و امانتداری در غیاب همسر از عوامل تداوم و استحکام زندگی مشترک میان زنان و مردان است. اگر زن و شوهر به دور از چشم هم به خیانت و ناپاکی دست بیالایند یا گمان چنین آلودگی از جانب ایشان برود، کانون گرم خانواده به سردی میگراید و چه بسا متلاشی شدن آن را در پی داشته باشد. خداوند در توصیف و تمجید زنان نمونه و شایسته، ایشان را به پاکدامنی و امانتداری در غیاب شوهر توصیف کرده و چنین ستوده است: «فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللهُ»؛ «پس زنان درستکار فرمانبردارند (و) به پاس آنچه خدا (برای آنان) حفظ کرده اسرار (شوهران خود) را حفظ میکنند.»
ویژگیهای فردی زنان شایسته از منظر قرآن
شناخت ویژگیهای فردی زنانِ شایسته از دیدگاه قرآن، کاملکنندهی مجموعهای است که میتوان دربارهی زنان از دیدگاه قرآن به دست آورد. زنان شایسته افزون بر ویژگیها و اوصاف اجتماعی و خانوادگی، میبایست از ویژگیهای فردی نیز برخوردار باشند. در اینجا با بررسی آیات قرآن، ویژگیهای فردی زنان شایسته مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد. از مهمترین اوصافی که قرآن برای زنان شایسته بیان کرده است، میتوان به ویژگیهای ذیل اشاره داشت:
ایمان و عمل صالح
ایمان به همراه انجام عمل صالح لازمهی جداناپذیر ایمان دینی و مهمترین صفت زن نمونه و ویژگی بانوان شایسته در نگاه وحی است. بررسی آیات قرآن به ما میفهماند که ایمان توأم با عمل صالح، سرمایهی اصلی بشر برای نیل به قلهی رفیع سعادت و نیکبختی در دنیا و آخرت است: «مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ»؛ «هر کس از مرد یا زن کار شایسته کند و مؤمن باشد، قطعاً او را با زندگی پاکیزهای، حیات (حقیقی) بخشیم، و مسلماً به آنان بهتر از آنچه انجام میدادند، پاداش خواهیم داد.»
«وَمَن يَعْمَلْ مِنَ الصَّلِحَاتِ مِن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُوْلَئكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا يُظْلَمُونَ نَقِيرًا»؛ «کسانی که کارهای شایسته کنند چه مرد باشند یا زن در حالیکه مؤمن باشند، آنان داخل بهشت میشوند. و به قدرِ گودی پشت هسته خرما، یعنی به مقدار بسیار اندکی هم مورد ستم قرار نمیگیرند.»
اطاعت خدا و رسول و تسلیم در برابر فرامین آنان
اطاعت کامل از خدا و رسول او و تسلیم بیچون و چرا در برابر فرامین و رهنمودهای آنان، از دیگر اوصاف زنان شایسته و بانوان نمونه است. آیات بسیاری بر این حقیقت گویا است: «وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَن يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَمَن يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُّبِينًا»؛ «هیچ مرد و زن مؤمنی را نسزد که چون خدا و فرستادهاش به کاری فرمان دهند، برای آنان در کارشان اختیاری باشد و هر کس خدا و فرستادهاش را نافرمانی کند، قطعاً دچار گمراهی آشکاری گردیده است.»
تقوا پیشگی
زن نمونه و شایسته از دیدگاه قرآن زنی است با تقوا که آن را در تمامی عرصههای زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی مراعات میکند. با اندکی تأمل در آیات قرآن، این حقیقت به دست میآید که تقوا پیشگی از ارزشمندترین و والاترین منزلتها برای انسانها، از زن و مرد است.
«يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ»؛ «ای مردم، ما شما را از مرد و زنی آفریدیم و شما را ملت ملت و قبیله قبیله گردانیدیم تا با یکدیگر شناسایی متقابل حاصل کنید. در حقیقت، ارجمندترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست. بیتردید، خداوند دانا و آگاه است.»
راستگویی
قرآن یکی از اوصاف زنان نمونه و شایسته را صداقت و راستگویی معرفی کرده است. در آیه ۳۵ سوره احزاب چنین میخوانیم:
«إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا»؛ «مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان با ایمان و مردان و زنان عبادتپیشه و مردان و زنان راستگو و مردان و زنان شکیبا و مردان و زنان فروتن و مردان و زنان صدقهدهنده و مردان و زنان روزهدار و مردان و زنان پاکدامن و مردان و زنانی که خدا را فراوان یاد میکنند، خدا برای (همهی) آنان آمرزش و پاداشی بزرگ فراهم ساخته است.»
حجاب و پوشش مناسب
از دیگر ویژگیها و اوصاف زن نمونه و بانوی شایسته از نگاه وحی، حجاب و پوشش مناسب است. اصل حجاب و پوشش برای زنان، صرفنظر از مقدار و چگونگی آن، و پرهیز از ظاهر شدنشان در انظار نامحرمان بدون پوشش مناسب، سیرهی مستمر و قطعی مسلمانان از صدر اسلام تا عصر حاضر است. این مسئله از مسائلی است که تمام علما و فقهای همه مذاهب و فرق اسلامی در طول تاریخ بر آن اتفاقنظر و به اصطلاح اجماع داشتهاند. به جرأت میتوان گفت: هیچ فقیه و اسلامشناس ژرفنگری در آن تردیدی نکرده است. نکاتی که در صفحات قبلی ذکر شد، همه مربوط به همین مسئله هستند.
چشمپاکی
از اوصاف زنان نمونه و بانوان شایسته، چشمپاکی و پرهیز از هرگونه نظر آلوده به شهوت و نگاه لذتآلود به نامحرمان است. به سخن دیگر، چشمچرانی و خیره شدن به نامحرمان برای همه مردان و زنان مؤمن ممنوع و ناپسند است.
