ارزش و جایگاه جوانان در جامعه (بخش ششم)

نویسنده: بشیراحمد "احمدی"

دید اسلام نسبت به جوانان در جامعه اسلامی

جوانی عبارت از انرژی و ابتکار، بخشش و مردانگی، نشاط و قربانی است. از همین جهت است که جوانان در طول تاریخ مورد توجه دولت ها، سازمان ها و جوامع بشری قرار داشته و این روند همچنان ادامه خواهد داشت. انقلاب های بزرگ در نیا به همت جوانان به کامیابی رسیده و جوانان نقش اساس را در دگرگونی مسیر تاریخ ایفا نموده اند.

به همین دلیل اسلام منحیث نظامی الهی اهمیت و نقش جوانان را برجسته نموده و بالای ارزش و موثریت آنها تاکید نموده است. چنانچه مردی نزد پیامبر صلی الله علیه وسلم نشسته بود. در همین حال پسرش وارد شد. مرد او را بوسید و روی زانویش نشاند. سپس دخترش وارد شد، دخترش را پيش خود نشاند. پیامبر صلی الله علیه وسلم از این عمل تبعیض آمیز او ناراحت شد و فرمود: «چرا در میان فرزندانت عدالت و مساوات را رعایت نکردی؟ سپس فرمود:

انّ الله تعالی یُحبُّ ان تعدلوا بین اولادکم حتّی فی القبله. ترجمه: الله متعال دوست دارد میان فرزندان تان، حتی در بوسیدن، عدالت را رعایت نمایید.

در یکی از احادیث دیگر پیامبر صلی الله علیه وسلم آمده است: من شما را سفارش می‌کنم که به نوبالغان و جوانان نیکی کنید؛ زیرا آنان دلی رقیق تر و قلبی فضیلت پذیرتر دارند.  وی افزود: الله متعال مرا به پیامبری بر انگیخت تا مردم را به رحمت الهی بشارت دهم و از عذابش بترسانم. جوانان سخن مرا پذیرفتند و با من پیمان بستند، ولی پیران از قبول دعوتم سر باز زدند و به مخالفت من برخواستند.

از دیگر سفارش های پیامبر صلی الله علیه وسلم توجه به جوانان است؛ زیرا آبادانی و عمران هر سرزمین و مجد و عظمت هر ملتی، در گرو تربیت جوانان فاضل و پاک اندیش است؛ به این جهت اسلام برنامه های جامعی برای جوانان از نظر مادی، معنوی، تربیتی، اخلاقى، دنیوی، اخروی و مانند آن دارد که به گفته برخی اندیشمندان غربی، در ادیان دیگر مانند آنها نیست.

در دنیای امروز، گروهی دچار تفریط شده و جوانان را به دلیل کم تجربه بودن، از جایگاه واقعی شان پایین آورده و گروهی دچار افراط شده و آنها را بالاتر از جایگاه واقعی شان قرار داده اند، که این خود باعث بسیاری از ناکامی ها و نابسامانی ها در جوامع مختلف شده است .

در حدیث دیگری، رسول الله صلی الله علیه وسلم دراین مورد، جوانان را در اول تحت شعاع صحبت خود قرار داده است و سپس دیگر اقشار جامعه را: إِنَّ لِلَّهِ تَعَالَى مَلَكاً يَنْزِلُ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ فَيُنَادِي يَا أَبْنَاءَ الْعِشْرِينَ جِدُّوا وَ اجْتَهِدُوا وَ يَا أَبْنَاءَ الثَّلَاثِينَ لَا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَ يَا أَبْنَاءَ الْأَرْبَعِينَ مَا ذَا أَعْدَدْتُمْ لِلِقَاءِ رَبِّكُمْ وَ يَا أَبْنَاءَ الْخَمْسِينَ أَتَاكُمُ النَّذِيرُ وَ يَا أَبْنَاءَ السِّتِّينَ زَرْعٌ آنَ حَصَادُهُ وَ يَا أَبْنَاءَ السَّبْعِينَ نُودِيَ لَكُمْ فَأَجِيبُوا وَ يَا أَبْنَاءَ الثَّمَانِينَ أَتَتْكُمُ السَّاعَةُ وَ أَنْتُمْ غَافِلُونَ ثُمَّ يَقُولُ لَوْ لَا عِبَادٌ رُكَّعٌ وَ رِجَالٌ خُشَّعٌ وَ صِبْيَانٌ رُضَّعٌ وَ أَنْعَامٌ رُتَّعٌ لَصُبَّ عَلَيْكُمُ الْعَذَابُ صَبّاً.
پيامبر صلي الله عليه وسلم فرمودند: الله متعال را فرشته‏ اى است كه هرشب نازل مى‌شود و صدا مي‌زند که اى بيست ساله‏ ها جديت و كوشش كنيد، و اى سى ساله‏ ها زندگى و دنيا شما را فريب ندهد، و اى چهل ساله ‏ها براى ديدار لقاء پروردگارتان چه آماده كرده ‏ايد؟ و اى پنجاه ساله‏ ها براى شما ترساننده (آثار پيرى و مرگ ) آمده است، و اى شصت ساله‏ ها وقت دروكردن رسيده (وقت رفتن نزديك شده است)، و اى هفتاد ساله‏ ها؛ شما را مى‏ خوانند پس جواب دهيد، و اى هشتاد ساله‏ ها؛ ساعت (آخرعمر) شما آمد و شما غافل استيد،
سپس می‌گويد اگر نبودند بندگان ركوع‏ كننده و مردان خاشع و اطفال شيرخوار و حيوانات چرنده، عذاب سختى بر شما ريخته مي‌شد.

در این حدیث شریف، به جوانان اشاره شده است که شما باید در سنى که هستید، جد و جهد و کوشش نمایید چون سن شما ایجاب می‌کند تا برای خود و مردم دیگر نفع برسانید. کار و زحمت نمایید و به افراد سنین مختلف، پیام های متفاوت تر داشته است. در این حدیث نبوی به جوانان هدایت به کار کردن و زحمت کشیدن داده شده است، پس در این حدیث در می‌یابیم که جوان در سن جوانى نیاز به کار و جدو جهد دارد و مسوولیت جوان مسلمان چون جوانان جهان نیز معلوم بوده و هدایت به کار شده است. و باید یادآور شد که جامعه اسلامی، خود خواهان جایگاه مهم برای جوانان مسلمان است.

ادامه دارد..

بخش قبلی