برای درک بهتر امنیت، لازم است در ابتدا تعریف لغوی و اصطلاحی آن را بدانیم.
تعریف امنیت
همان‌طوری که از اسم آن پیداست، امنیت عبارت است از: در معرض خطر نبودن یا از خطر محافظت شدن. امنیت یعنی اینکه مردم ناچار به بیرون رفتن و خارج شدن از شهر و دیارشان، نباشند.
در این بخش به تعریف لغوی و اصطلاحی کلمه‌ی امنیت میپردازیم:
تعریف لغوی کلمۀ امن
کلمۀ «امنیت» از واژه‌های عربی «اَمِنَ، یَأمَنُ، أَمَانَاً» (از باب سَمِعَ یَسْمَعُ) و «أمّن يؤمن تأمينا» (از باب تفعیل) مشتق شده است. این کلمه در صورت اول به معنای «در امان و ایمن بودن» و در صورت دوم به «اطمینان دادن، تضمین کردن امنیت و آسایش، مصونیت از خطر، کاهش ترس و نگرانی مردم، تضمین آرامش خاطر آنان، محافظت از آنان در برابر آسیب و ضرر رساندن به آن‌ها، معنی می‌شود.»
ابن‌فارس که یکی از لغت‌دان‌های مشهور عرب است، در مورد کلمه‌ی امن چنین می‌نویسد: «همزه، میم و نون، دو اصل متقارب بوده که در یکی از آن‌ها امانت ضد خیانت است و معنایش «سکون و آرامش قلبی» میباشد. و دیگری تصدیق است.»
علامه زمخشری امام بلاغت و اعجاز می‌نویسد: «فلان امن است. یعنی هر یک او را مأمون دانسته و بر او اعتماد دارند، مردم او را بر جان و مال خود امین دانسته و از شر و فتنه‌ی او در امان هستند.»
تعریف اصطلاحی کلمۀ امن
برای کلمۀ «امن» تعریفات زیادی وجود دارد که نمی‌توان همه‌ی آن تعاریف را در این مقالۀ مختصر ذکر نمود؛ بنابراین، به بیان چند تعریف جامع آن اکتفا می‌کنیم.
صاحب کتاب «التعاریف» امن را چنین تعریف نموده است: «امنیت عبارت از انتظار نرسیدن آسیبی در زمان آینده میباشد و اصل آن اطمینان نفس و زایل شدن ترس و هراس است.»
علامه جرجانی رحمه‌الله نیز در کتاب «التعریفات» امنیت را همین‌طور تعریف کرده است: «امنیت، انتظار نداشتن آسیب در زمان آینده است.» اما برای اینکه بدانیم دیگران امنیت را چگونه تعریف نموده و از آن چه برداشتی دارند؟ در ذیل، دو تعریف تفصیلی امنیت را بیان می‌کنیم:
تعريف اول
«امن» به معنای تأمین سلامت دولت از خطرات خارجی و داخلی است که ممکن است بر اثر فشارها، شکست‌ها و آشوب‌های داخلی از بین رفته و باعث سقوط و نابودی حکومت شود.
اما این تعریف نمیتواند جامع و مانع باشد؛ زیرا که امنیت انواع و اقسام متعددی دارد، مانند: امنیت فردی، شخصی، اجتماعی و ملی که باید همه‌ی آن‌ها حفظ شده و از خطرهای احتمالی مصون و محفوظ باشند، اما در تعریف فوق تنها بر دولت اکتفا شده است.
تعریف دوم
امنیت عبارت است از مجموعه‌ی اجراآت و تدابیری که دولت و یا سازمانهای دیگر جهت حمایت افراد از خطرهای احتمالی که آنان را تهدید میکند، اتخاذ مینمایند. فرقی نمیکند که این خطرها داخلی باشند و یا خارجی، طوری که ملت زیر سایۀ آن دارای زندگی آرام، شرافتمندانه و با اطمینان باشد.
این تعریف خلاصۀ همه تعریفات است که نسبت به تعریف سابق، جامع و کامل است.
