اهمیت زراعت و کشاورزی (بخش سوم)

نويسنده: عبدالحمید نوروزی

پرداخت زکات در کشاورزی

در قرآن به مراحل کشاورزی نیز‌ اشاره شده است. از جمله در آیه‌ی ۷۱ سوره‌ی بقره به شخم‌زدن زمین و آماده‌سازی آن برای کشت؛ در آیه‌ی ۴۷ سوره‌ی یوسف و آیات ۶۳ و ۶۴ سوره‌ی واقعه به پاشیدن بذر از سوی کشاورزان؛ در آیه‌ی ۷۱ سوره‌ی بقره به آبیاری مناسب و در آیه‌ی ۱۴۱ سوره‌ی انعام از درو و برداشت محصولات هنگام رسیدن آن‌ها اشاره کرده است.

بنابراین مراحل سه‌گانه، کشت و داشت و برداشت مورد توجه قرار گرفته است، اما نکته‌ای که در آیات قرآن بر آن تأکید شده‌، لزوم پرداخت زکات محصولات کشاورزی هنگام برداشت آن است.

خداوند در آیه‌ی ۲۶۷ سوره‌ی بقره و ۱۴۱ سوره‌ی انعام از کشاورزان می‌خواهد تا بخشی از محصولات خود را انفاق کنند؛ زیرا ترک انفاق به مساکین و نیازمندان می‌تواند عامل نابودی محصولات کشاورزی شود.

البته کشاورزان هنگام برداشت می‌بایست بخشی از محصولات کشاورزی را در خوشه‌های آن برای کشت بعدی یا استفاده در زمان‌های دور و دراز ذخیره کنند؛ زیرا محصولات کشاورزی به‌ویژه گندم، جو و برنج به گونه‌ای هستند که در خوشه‌ی خود از بسیاری از آفات در امان می‌مانند و به سرعت فاسد و خراب نمی‌شوند.

عوامل معنوی نابودی کشاورزی

برخی بر این باورند که منابع کشاورزی که آب و خاک مناسب است، به تنهایی برای کشاورزی کافی است. بنابراین، با فراهم‌آوری عوامل توسعه‌ی کشاورزی چون مدیریت خوب و کار و تلاش مضاعف می‌توان از آب و خاک به بهترین شکل بهره گرفت و به رونق کشاورزی دست یافت.

اما باید توجه داشت که نظام هستی، نظامی فراتر از آفریدگاری است و نمی‌بایست نقش پروردگار آفریدگار را در امور هستی نادیده گرفت. اگر خداوند، منشأ آفرینش و پیدایش کشاورزی است، همان خداوند در نقش پروردگاری به امور، مسلط و قادر است و ربوبیت و تربیت همه چیز در دست اوست؛ بنابراین نمی‌توان تنها به این عوامل ظاهری بسنده کرد؛ چنان‌که بسیاری از مادی‌گرایان این گونه می‌اندیشند و عمل می‌کنند و مظاهر زندگی دنیا و محبت شدیدشان به دنیا موجب می‌شود تا از خداوند غافل شوند و درست به کار خویش نیندیشند و از تحصیل آخرت و رضا و خشنودی خداوند باز مانند.

خداوند در آیات ۶۳ تا ۶۶ سوره‌‌ی واقعه به این مهم توجه می‌دهد که زراعت و کشت و افزایش و رونق آن منوط به اراده و مشیت الهی است. بنابراین، کسانی‌که به پروردگاری خداوند ایمان ندارند یا غافل از آن هستند، در خسران می‌افتند و کشاورزی‌شان نیز متأثر از آن، زیان می‌بیند.

زیانی که نصیب این دسته از افراد می‌شود، به ظاهر می‌تواند امری طبیعی باشد، درحالی‌که خداوند از طریق اسباب طبیعی کارهایش را انجام می‌دهد و هیچ چیزی از دایره‌ی حکومت و قدرت او بیرون نیست.

بلاهایی چون بادهای شدید و نیز سیل‌های ویرانگر از جمله عذاب‌هایی است که خداوند بر انسان متکبر یا تارکان انفاق فرو می‌فرستد و کشت و زراعت‌شان را نابود می‌سازد.

ادامه دارد …

بخش قبلی