علامه سید ابوالحسن ندوی رحمه‌الله‌تعالی (بخش پانزدهم)

نویسنده: عبیدالله نیمروزی

سفر به آمریکا

آمریکا را می‌توان مهد تمدن و پیشرفت صنعتی عصر حاضر دانست که به اوج ترقی و پیشرفت مادی رسیده است، گرچه این پیشرفت در برآوردن نیازهای حیوانی انسان بسنده کرده و از جوانب معنوی و نیازهای روحی فرسنگ‌ها دور مانده است؛ اما به هر کیف برای کسی‌که منتقد و غیر معتقد به این فرهنگ و تمدن پوشالی است، بهترین راه برای روشن شدن مقصد، مشاهده‌ی این دیار از نزدیک می‌باشد.

امام ندوی هم بدین منظور سفر به این کشور را همواره مدنظر داشته و در اندیشه‌ی آن بود؛ اما توفیق رفیق او نشد، تا این‌که در سال (۱۹۷۷م) به دعوت یکی از مراکز اسلامی واشنگتن به این کشور بار سفر بست؛ گرچه در این سفر عمل جراحی چشم راست هم جزو برنامه بود.

مولانا در این سفر به بسیاری از شهرهای آمریکا سفر کرد و در میان مسلمانان این شهرها که مشتاقانه در انتظار چنین روزی بودند، به ایراد موعظه پرداخت و در این سفر بیست مورد سخنرانی داشت که از فضل اسلام و مسلمانان و برنامه‌ی زندگی اسلامی و عقب‌ماندگی روحی غرب و مادی‌گرایان و… سخن گفت.

هم‌چنین از دانشگاه‌های مختلف این کشور دیدن کرده و در پنج دانشگاه به ایراد سخن پرداخت؛ دانشگاه «کلمبیا» (نیویورک)، دانشگاه «هاروارد» (کمبریج)، دانشگاه «داترایت آن آریر» دانشگاه جنوب کالیفرنیا «لس آنجلس» و دانشگاه «اوتا سالت لیک سیتی» و خطبه‌ی جمعه را هم در محل برگزاری نماز سازمان ملل متحد القاء نمود. علامه ندوی ^{رحمه‌الله} می‌گوید: در این خطابه‌ها و سخنرانی‌ها گفتارهای واقعی و صریحی داشتم و آنچه را که به نفع مسلمانان آمریکا بود، بر شمردم و چکیده‌ای از تجربه‌ها و بررسی‌هایم را ارائه دادم؛ اما در مورد فرهنگ غرب از سطح بسیار عالی‌ای، یعنی از دیدگاه قرآن سخن گفتم، آن سطحی که اگر انسان بدان دسترسی حاصل نماید، همه‌ی دنیای قدیم و جدید برای او بسان سرابی می‌ماند و درخشندگی و شعاعش چون نگین‌های قلابی می‌نماید.

خلاصه‌ی سخنرانی‌ها و مقالات امام ندوی حاوی این مضامین بود: همانا آمریکا از حیات ماشینی، مکانیکی پیشرفت علمی و مادی و تکنولوژی برخوردار است؛ اما انسانیت در این سرزمین در حال زوال و نابودی می‌باشد که اگر این سرزمین از ثروت دین استوار، بهره‌مند گردد، امروز تاریخ جهان، غیر از تاریخ کنونی آن می‌بود؛ آمریکا در آن واحد هم بدبخت است و هم نیک‌بخت! نیک‌بخت بدان جهت است که خداوند عزوجل آن را از نعمت‌های مادی بسیار نیرومند و از وسایل زیاد بهره‌ور گردانیده است و بدبخت است بدان جهت که از نعمت دین حق محروم است و آن قدر که برای ماده بذل عنایت دارد، به اخلاق فاضله و جهت صحیح توجه ندارد و اگر از شما جویا شوم که چه دین و آیینی برای غرب اولی‌تر و مناسب‌تر است و چه آیینی مضرتر و مناسبت کمتر با آن دارد؟ جواب صریح و واقعی آن خواهد بود که مناسب‌ترین آیین برای غرب، اسلام و مضرترین آیین برای آن مسیحیت می‌باشد. مولانا ندوی می‌گوید: من مردم مسلمان آمریکا را از ایجاد یک اسلام آمریکایی و اروپایی هشدار دادم، بدان جهت که اسلام نیاز به آب و هوای خاص و فضای ویژه‌ای از درجه‌ی حرارت و برودت دارد و در آن واحد بين عقيده و عمل، اخلاق و معاملات، انگیزه‌ها، بیداری و احساس و ذوق ویژه‌ای جمع خواهد کرد که انسان فراگیر خواهد شد و در قالب جدیدی آن را عرضه خواهد کرد. به برادران مقیم آمریکا گفتم: باید ایمان و دین را بر هر ترقی و پیشرفتی مقدم داشت، هر چند مشکلاتی را برای شما در برداشته باشد؛ باید نسبت به نسل جدید و نوباوگان بسیار توجه داشت، اگر آنان با ارتداد فکری و فرهنگی دچار شدند، در اینجا ماندن یک روز هم برای شما جایز نخواهد بود؛ اما اگر یقین دارید که در اینجا می‌توانید مطابق رضای خداوند زندگی کنید و ضمیر آگاه‌تان گواهی می‌دهد که می‌توانی بر ایمان و عقائد آینده‌ی نسل جدید استوار مانده و از آن محافظت نمایید، نه تنها ماندن شما در اینجا جایز؛ بلکه مفید و مبارک می‌باشد.

مولانا پس از آن برای اجرای عمل جراحی به «فیلادلفیا» عزیمت کرد و با حمد خداوند این عمل جراحی با موفقیت انجام شد.

ادامه دارد…

بخش قبلی