جایگاه زن در اسلام (بخش چهارم)

نویسنده: ام‌عائشه 

عوامل اصلی مظلومیت زن در عصر جاهلیت

می‌توان عامل اصلی مظلومیت زن را در دو مورد خلاصه کرد:

1. قلمرو قدرت

مردانی که در اجتماع، حکومت و قدرت را در اختیار داشتند، از قدرت خود سوء استفاده کرده و عرصۀ زندگی را از همه جهت بر زنان تنگ کرده بودند و به آن‌ها فرصت اظهار وجود نمی‌دادند. زن، موجودی مظلوم و مقهور بود، که در عرصۀ کار و اقتصاد نیز به او فرصت داده نمی‌شد که گامی جهت ابراز استعداد خود بردارد. مکتب‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها و به طور کلی مراکز علم و تحقیق، همه و همه در انحصار پسران و مردان بود، زن‌ها نمی‌توانستند در محضر استاد بنشینند و حق قلم به‌دست گرفتن را نیز نداشتند. زندگی آن‌ها در زیر چتر ظلم و جهل و در انزوا سپری می‌شد. اگر مورد ظلم و تجاوز قرار می‌گرفتند، هیچ دادگاهی به حرف‌ آن‌ها گوش نمی‌داد و کسی به فریادشان نمی‌رسید و چاره‌ای جز تسلیم و رضا نداشتند.

2. قلمرو فرهنگ

باید توجه کرد که فرهنگ، نقش مهمی در سازندگیِ افکار و عقاید مردم دارد؛ و در حقیقت، فرهنگ‌های ملت‌ها، قالب‌هایی هستند که طرز تفکر، جهان‌بینی‌ها و باورهای ملت‌ها در آن ریخته و ساخته می‌شود.

بر این اساس، در فرهنگ‌های ملت‌ها از آغاز، این فرهنگ غلط جا افتاده بود که زن انسان درجه دوم است و خلقتا انسانی است که در سطح پایین قرار دارد؛ این مطلب که زن بی‌وفا و مایۀ شر و بلا است، مکرراً در نظم و نثر، ضرب‌المثل‌ها، حکایت‌ها و کتاب‌ها گفته شده بود که در اذهان و افکار عموم جا افتاده و رسوخ پیدا کرده بود، حتی زن‌ها نیز اعتماد و عزت نفس خود را از دست داده و در روح آن‌ها خود کم‌بینی به وجود آمده بود و به این مسئله به عنوان سرنوشت تن داده بودند.

آنچه که تا اینجا بیان شد، تاریخ غم‌انگیز و تأسف‌بار زن در عصر پهناور جهان در جاهلیت و قبل از اسلام بود؛ در بخش بعدی ان‌شاء­الله دربارۀ تاریخ زن بعد از اسلام و جایگاه آن در قران و احادیث نبوی، بحث خواهد شد.

ادامه دارد…

بخش قبلی